Hasan Karlıtaş

 Pazar günü (10 Kasım) yeşil Lefke, çok özel bir ürün festivaline ev sahipliği yapacak. Sadece ağaç deyip geçemeyeceğimiz bu değerli ve kutsal ağaç, Kıbrıs adasında, en fazla sayıda, Lefke ilçesinde bulunuyor. Hurma, mütevazi ama bir o kadar da çekim gücü yüksek görünüşü ile, Lefke peyzajının olmazsa olmazı özelliğine sahip. Adına festival de düzenlenen, hurmanın anavatanı, sıcak arap ülkeleri olsa da, hurma, Akdeniz coğrafyasının, Kıbrıs’ın ve özellikle de Lefke’nin vazgeçilmez ağacı durumunda…

Hurma ve Lefke

Yeşil dokunun ve hurma ağaçlarının oluşturduğu, peyzaj güzelliğin olmadığı bir  cittaslow (sakin şehir) Lefke manzarası düşünülemez.

 8000 yıllık bir geçmişe sahip olduğu düşünülen hurmanın, Latince ismi Phoenix Dactylifera’dır. Özellikle Arap ülkelerinde, hurma için şiirler, şarkılar ve güzel sözler söylenmiş hatta eylül ayının 15’i “hurma günü” kabul edilmiştir. Dünya’da en fazla Hurma, Irak, Suudi Arabistan, Cezair, İran ve Mısır’da bulunmaktadır.     

Ülkemizde ise en fazla Hurma ağacı, 2000 dolaylarındaki sayısı ile  Lefke’de bulunuyor.

Bir hurma da sen kurtar projesi

Son yıllarda, hurma ağaçlarını tehdit eden, Kırmızı Palmiye Böceği, hem Kıbrıs geneli, hem de en çok hurma ağacının bulunduğu Lefke için S.O.S veriyor. Gelmiş geçmiş hükümetlerin, çare üretemediği bu sorunun, en kısa sürede sona erdirilmesini temenni ederim.

Hurma ağaçlarının kurtarılması hedefi ile başlatılan, ‘Bir Hurma Da Sen Kurtar Projesi’, son yıllardaki en anlamlı çalışmalardan biri niteliğinde olsa da, maddi sıkıntılardan dolayı, sürdürülebilirliği sağlanamadı. Kıbrıs’ın genelinde, hurmaları kurtarmak için seferberlik başlatılmalıdır.  Kurtarılacak her bir hurma ağacı, geçmişin değerlerinin geleceğe taşınması ve doğaya saygının işaretidir... Kurtarılacak her bir Hurma ağacı, peyzaj güzelliği ve ürünü ile bizleri  selamlayarak, teşekkürünü sunacaktır...

Yaşamak direnmektir: Lefke’deki Yatık Hurma Ağacı

Lefke’deki Aplıç bölgesinde yer alan ve şekil itibarı ile diğerlerinden farklı olan, bir nevi yaşama tutunmayı anlatan ‘Yatık Hurma’ bence, Lefke’nin en değerli simgelerinden biri durumunda. Adeta yıkılmadım, yaşamak için direniyorum diyen Hurma Ağacı, yere düşmesine rağmen ayağa kalkıp,  toprağa kök salarak, yaşam mücadelesini yıllardır sürdürüyor. Bu benzersiz ağaca saygı duymamak mümkün değil!

 Lefke’nin bir diğer önemli ağaç simgesi de, anıt ağaç statüsündeki yaklaşık 200 yaşındaki Yedi köklü hurma ağacı  (maalesef artık 6 kök), kaderine terkedilmiş gibi görünse de, turizm ve çevre anlamında kullanmamız gereken başka bir değer olarak dikkat çekiyor.

Hurmanın faydaları ve hurmadan yapılan sanat

Besleyici değeri oldukça yüksek olan hurma meyvesi, en temel vitaminleri ve proteinleri bünyesinde barındırıyor. Hurma, bedensel ve zihinsel yorgunluğu azaltır. Vücuda enerji ve kuvvet verir. Tokluk hissi verir. Kansızlığı azaltır. Hamile ve yeni doğum yapmış olanların kendilerini toparlamasına çok yardımcı olur. Ayrıca anne sütünü arttırır. Stresi ve gerginliği azaltır. Sindirimi kolaylaştırır ve kabızlığa iyi gelir. Kansere, kalp ve damar hastalıklarına karşı koruyucudur. Kalp krizi riskini azaltır. Bronşit, kuru öksürük ve soğuk algınlığına iyi gelir. Vücut ve kemik gelişimini destekler ve kemikleri güçlendirir. İnsan sadece hurma yiyerek hayatını devam ettirebilir. Sırf bu özellik bile hurmayı ayrıcalıklı kılmaya yeterlidir.          

Lefke Bölgesindeki maden ocaklarında, yakın geçmişte, hurma dallarından, küfe, zembil yapılarak, yer altından maden çıkartıldığı da bilinmekte.  Yine Lefke’nin yakın geçmişinde, yaz sıcaklarına karşı serinlemek için hurma yapraklarından, çok ince bir işçilikle yelpezaler yapılmaktaydı... Bu ince sanatın, yeniden yaygınlaşması, özel projelerle teşvik edilmesi sağlanmalıdır... Nostaljik Yaz gecelerindeki sinemaların en önemli özelliklerinden biri de, hurma dalına dizilen yaseminlerdi…Hurmanın çekirdeğinden meyvesinden, dalına dek, çok sayıda üretim yapabilmek mümkün.

Lefke hurmasından yapılan, hurma macununun tadı da benzersizdir. İlk fırsatta denemenizi öneririm...                                   

10. Lefke Hurma Festivali

Lefke Belediyesi ve Lefke Turizm Derneği işbirliğinde, gelecek pazar günü düzenlenecek 10. Hurma Festivali, sanatı, üreticiyi ve yerel kültürü destekleyen, çok özel bir içerikle hazırlandı. Yönünü, planlı turizme, tarımsal üretime ve yüksek öğrenime çeviren Lefke, bu yolda biraz yavaş adımlarla ilerlese de, iyi bir hava yakalamış durumda. Ürün temelli Festivaller, hem üreticiyi destekleyen yönü, hem de ürünün korunması anlamında çok önemli bir araç niteliğinde.

Lefke’nin muhteşem üçlüsü olarak tabir edilen, normal şartlarda her biri ayrı iklimlerin ürünü olan, hurma, ceviz ve yafa portakal, Lefke’nin eşsiz coğrafyasında buluşmayı başardı.

Pazar günü yolunuzu, güzellikleri ile arzı endam eden yeşil Lefke’ye düşürmeye değer... “Cittaslow Yeşil Lefke Sizi Çağırıyor.”