Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanı Resmiye Canaltay, karayollarında en önemli sorunun kamulaştırma olduğunu vurgulayarak, önceliklerinin Lefkoşa Kuzey Çevre yolu ve Çayırova-İskele yolu olduğunu söyledi. Canaltay, Lefkoşa Kuzey Çevre Yolu'nun 20 Temmuz’da bitirilerek, açılacağını kaydetti.

Yeni havaalanının ülkenin kanayan yarası olduğuna vurgu yapan Bakan Canaltay, 2013’ten bu yana inşaatın devam ettiğini, yaşanan süreçte bir takım eksikliklerin olabileceğini ancak inşaatın şimdiye kadar bitmesi gerektiğini dile getirdi. Canaltay, temennisinin 2022 başına yeni havaalanının bitmesi olduğunu kaydetti.

Ercan Havaalanı’nın isminin değiştirilmesinin ise çok doğru olduğu kanaatinde olmadığını ifade eden Canaltay, "Ama buna yine hükümetimiz karar verecek” dedi.

Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanı Canaltay, Türk Ajansı Kıbrıs’ın (TAK) sorularını yanıtladı.

Canaltay, yol projeleri konusunda eski projelerin tamamlanması için uğraştıklarını, göreve geldiğinden bu yana odak noktalarının karayolları olduğunu söyledi.

Karayollarında kamulaştırma sorunları olduğuna ve bu sorunun tıkanmaya neden olduğuna dikkat çeken Bakan Canaltay, Lefkoşa Kuzey Çevre Yolu’nu 20 Temmuz’a yetiştirmek için engelleri aşmaya çalıştıklarını ve bu kapsamda Haspolat’ta çemberin yapımına başlandığını dile getirdi. Canaltay, Lefkoşa Kuzey Çevre Yolu’nun 20 Temmuz’da açılacağını kaydetti.

Yapımı devam eden Çayırova-İskele Yolu’nun da son bir ayda çok hızlı bir şekilde ilerlediğini kaydeden Canaltay, kamulaştırmayı başarabildikleri takdirde yolun daha da uzatılacağını bildirdi.

“Dağ yolunda kamusallaştırma sorununu çözmeye çalışıyoruz”

Önceliklerinin bu iki yol yapımı olduğunu dile getiren Bakan Canaltay, diğer taraftan Dağ Yolu projesinin de kendileri için çok önemli olduğunu ve Dağ Yolu’nda da kamulaştırma sorunlarını çözmeye çalıştıklarını belirtti.

Bakan Canaltay, Güzelyurt-Lefke yolunun ise bölgenin daha iyiye gidebilmesi için çok gerekli olduğunu vurgulayarak, “Maalesef 5 senedir atıl vaziyette” dedi. Canaltay, Balalan yolununda da beklemeden dolayı, mekanik yolun eskimeye başladığını, emeklerin boşa gitmesi ile karşı karşıya kalındığını söyledi.

“Burada milli bir ziyan var, ülke olarak kaybedişimiz var” diyen Canaltay, ekibinin kamulaştırma konusunda İçişleri Bakanlığı ve Tapu Dairesi ile çok sıkı ilişkiler kurduğunu anlattı. Tapu Dairesi ile bir çalışma yaptıklarını aktaran Canaltay, kamulaştırma ihbarlarını çok erken zamanda gönderdiklerini ve hem Güzelyurt-Lefke yolunda, hem diğer yollarla ilgili çözüme ulaştıklarını bildirdi.

Lefkoşa Çevre Yolu’nun 20 Temmuz’da bitirileceğini belirten Bakan Canaltay, "Çünkü bitirilmesi gereken farklı yollarımız vardı. Kamulaştırma sorunlarından dolayı öncelikleri değiştirmek durumunda kaldık. Lefke yolu artık bizim gündemimizde ikinci fasılda olacak. Bu projeler bittikten sonra Lefke yoluna döneceğiz" şeklinde konuştu.

Devletin en önemli çözmesi gereken sorunun kamulaştırma problemi olduğuna dikkat çeken Canaltay, bir yol projesi çizilirken, kamulaştırmanın dikkate alınması gerektiğinin altını çizdi.

322 km'lik köy yolları projesinin Türkiye’de ihalesinin çıktığını, Türkiye’de ihalelerin yapıldığını aktaran Canaltay, “Fakat bizim burada köy yollarının projesini çıkarmamız gerekirdi. Bu konuda yavaş ilerlendi. MİK Başkanı’mız Covid-19’a yakalandı. Yaklaşık 1 ay gecikme yaşadık. Bu gecikme olmasaydı, en geç Haziran ortalarında yolların bazılarına başlayabilirdik” dedi.

“Dipkarpaz-Apostolos Andreas Manastırı yolu için projelendirmeler yapıldı"

Buna rağmen Ziyamet yolunun bir kısmı için çalışmaların başladığını, proje istemeyen ve sadece düzeltme olan yollar için de yavaş yavaş adım atıldığını aktaran Canaltay, birçok yolun ise proje istediğini kaydetti. KKTC’de turizm için en önemli olan yolun Dipkarpaz-Apostolos Andreas yolu olduğunun altını çizen Canaltay, bunun için projelendirmeler yapıldığını, Çevre Dairesi’nden gerekli izinlerin alındığını söyledi.

“Yeni havaalanı ülkenin kanayan yarası”

Yeni havaalanının ülkenin kanayan yarası olduğuna vurgu yapan Bakan Canaltay, 2013’ten bu yana inşaatın devam ettiğini, yaşanan süreçte bir takım eksikliklerin olabileceğini ancak inşaatın şimdiye kadar bitmesi gerektiğini dile getirdi. Pandeminin birçok işletmeyi zarara uğrattığını ve bundan dolayı yaşanan zorlukları kabul ettiğini belirten Canaltay, şu anda çalışmaların hızlandığını dile getirdi. Canaltay, temennisinin 2022 başında yeni havaalanının bitmesi olduğunu kaydetti.

“Ercan'ın isminin değiştirilmesinin çok doğru olduğu kanaatinde değilim"

Ercan Havaalanı’nın isminin değiştirilmesiyle ilgili soru üzerine Bakan Canaltay, ülkenin şehit kanlarıyla yoğrulduğunu, varoluş mücadelesi boyunca şehitler verildiğini anlatarak  “Ben bir şehit isminin, beynelmilel olarak anılan, dünyada yer etmiş bir ismin değiştirilerek, başka bir isim olmasının çok doğru olduğu kanaatinde değilim ama buna yine hükümetimiz karar verecek” şeklinde konuştu.

Dr. Fazıl Küçük’ün Kıbrıs Türk halkının lideri olduğunu vurgulayan Bakan Canaltay, onun isminin doktor olması nedeniyle de yeni yapılacak hastaneye verilmesinin daha doğru olduğu inancını belirtti.

“Telekomünikasyon ve limanlar çok yatırım istiyor”

Telekomünikasyon Dairesi ve Limanlar Dairesi’nin özelleştirilmesi veya kamu özel ortaklığının yıllardır tartışıldığı hatırlatılan Bakan Canaltay, kamu-özel ortaklığının hükümet programında yer aldığını ancak çok kısa sürede bu çalışmaları neticelendirmelerinin çok zor olduğunu belirterek, telekomünikasyon için fiber altyapı ve 4.5 G projelerinin olduğunu, bunlar için çalışma yapılmasını öne aldıklarını kaydetti. Kamu-özel ortaklığıyla ilgili çalışmanın ilerleyen zamanlarda olabileceğini ifade eden Canaltay, “Bu konuda kesin bir tarih vermem zor” dedi.

Telekomünikasyon Dairesi ve limanların çok yatırım istediğini vurgulayan Canaltay, kruz gemilerinin KKTC'ye gelmesinin konuşulduğunu ancak bu gemilerin gelmesi için limanlara çok büyük yatırım yapılması gerektiğini söyledi.

“Ekonomik olarak büyük bir darboğazdayız”

Ülkedeki limanların kapasitesinin kruz gemilerini kaldırmadığını dile getiren Bakan Canaltay, pandemi süresince sağlığa çok para harcandığını, bunun büyük maddi külfetler getirdiğini ve getirmeye de devam ettiğini kaydetti. Ülke olarak ekonomik olarak büyük bir darboğazda olunduğuna dikkat çeken Canaltay, Türkiye’nin her konuda yardımına karşın, “Öncelikle bizlerin ne istediğini bilmesi lazım, limanı bu şekliyle mi devam ettireceğiz, yoksa limanın daha ileriye gitmesi için kamu-özel ortaklığında bir şey mi yapacağız” diye konuştu.

Limanlar Dairesi ve yolcu salonu konusunda bazı çalışmaları olduğundan da bahseden Canaltay, öncelikle insan odaklı çalışmaların yapılması gerektiğini söyleyerek, “Küçük temizlikleri yapmak lazım” dedi.

Vatandaşların araç devri dışında, araç kayıt konusundaki ödeme işlemlerini internet üzerinden yapabildiğini dile getiren Canaltay, randevu sistemi için ise bir yazılım yapmaya çalıştıklarını kaydetti.

"Dijitalda"

İsteklerinin adanın dijitalleşmesi, “Dijital Ada” konseptine gelinmesi olduğunu kaydeden Canaltay, ancak bu altyapıyla bunu yapamayacaklarını belirtti. Bu nedenle çok hızlı hareket edilerek, dijitalleşmenin yakalanması gerektiğini dile getiren Canaltay, “Pandemiyle birlikte hayatlarımız ‘online’a döndü. Peki bunun için gerekli olan nedir? İyi ve güçlü bir altyapınız olması gerekir. Fakat biz bu altyapıyı yakalayamadık” dedi.

İnternet sağlayıcıları ile görüştüğünü, bant genişliği, daha hızlı internet verilebilmesi için bazı çalışmalar yapmaları gerektiğini anlatan Canaltay, 4.5 G için ise görüşmelerin başladığını ancak fiber altyapı olmadan 4.5 G olup, olamayacağını tartıştıklarını belirtti.

Lefkoşa veya Girne’de herhangi bir bölgede fiber optik altyapısının yapılıp, denenmesi gerektiğini aktaran Canaltay, yapısal olarak nerelerde hata ve eksiklikler olduğunu görmenin önemli olduğunu kaydetti. Canaltay, ilerleyen günlerde bu konuda kesin kararlarını vereceklerini bildirdi.

“Şehirlerarası yollardan Karayolları Dairesi sorumlu”

Yollardaki ışıklandırma konusunda kamuoyunda yer alan yetki karmaşası sorusuna karşılık Bakan Canaltay, şehirlerarası yollardan Karayolları Dairesi’nin sorumlu olduğunu ifade ederek, “Göreve geldiğimde, ışık konusunda dedim ‘Nasıl yanmaz gidip arızasına bakalım, lambasını sökelim, değiştirelim’ ama bu memlekette işler öyle gitmiyor’ denildi” şeklinde konuştu.

Devletin en büyük sıkıntısının kalifiye eleman eksikliği olduğunu ifade eden Bakan Canaltay, Karayolları Dairesi’nde yeterli elektrik mühendisi olmadığını ifade ederek, devletin daha fazla nasıl motive olabileceği konusunun çözülmediği takdirde, ülkenin daha ileri götürülemeyeceğini belirtti.

“Devletin kurumlarının daha motive olması ve çözüm odaklı çalışması lazım” diye konuşan Canaltay, Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu’nun bazı konularda kendilerine yardımcı olduğunu anlattı.

“Karar vermemiz lazım, biz bu ülkede kalkınacak mıyız yoksa günümüzü mü geçireceğiz?” sorusunu soran Canaltay, ekip arkadaşlarının kalkınma konusunu kafasına taktığını söyledi.

“Trafikte saygıyı yitirdik”

Trafik güvenliği ve pandemiye rağmen ölümlü kaza sayısında düşüş olmamasını değerlendiren Bakan Canaltay, insanların araba kullanmasında ve kurallara uyma konusunda sorunları olduğunu dile getirdi. Canaltay, "Trafikte saygıyı yitirdik. Bugün bir yerde oturun ve 10 dakikada kaç tane trafik ihlalinin olduğunu gözlemleyin. Kimsenin kimseyi saymadığı bir ülkede trafik kazaları artar. Trafik konusunda eğitimin tekrardan verilmesi lazım" şeklinde konuştu.

Her gencin altında araba olduğuna işaret eden Canaltay, "Bu gencin el doygunluğu nedir? Trafik tecrübesi nedir? Korkunç sesler duyuyoruz arabalardan çıkan bunlara kim ceza yazıyor?" sorularını sordu.

Trafik polislerinin yeterli olmadığını da belirten Canaltay, polis teşkilatı ile en çok kazaların nerede olduğu ve trafik yol güvenliği konularının ele alındığını kaydederek, "Bunların hepsini yapsanız bile trafikte insanlar birbirine saygı duymadıktan sonra bunu aşamazsınız" vurgusu yaptı.

“Turunçlu kavşağında hız tespit kamerasının yerini değiştireceğiz”

En çok kaza olan yerlerden Turunçlu kavşağında hız tespit kamerasının yerini değiştireceklerini ifade eden Canaltay, Lefkoşa'da fuar kavşağına ise trafik ışığı koymayı planladıklarını söyledi.

Trafik güvenliği için 7E sistemi olarak bilinen trafik çözüm unsurlarını içeren güvenli trafik sistemi oluşturulması için gerekli çalışmaları tamamlamaya çalıştıklarını anlatan Canaltay, bunların; denetim, mühendislik, eğitim, acil hizmetler, açığa çıkarma, değerlendirme ve teşvik olduğunu belirtti.

Ülkede işaretlerde ve yol çizgilerinde çok büyük problemler yaşandığını aktaran Canaltay, bu konuda geçen sene ihaleye çıkıldığını ancak bazı sebeplerden dolayı bitmediğini söyledi. Boya alımı ve tabela üzerine baskı için Karayolları Dairesi'nin bütçeden para alamaması nedeniyle çalışma yapılamadığını dile getiren Canaltay, bütçeden para geldiği zaman hem yol çizgileri hem tabelaların tamamlanması konusunda çalışmalar yapılacağını bildirdi.

“10 dakikada bir ehliyet sınavının olduğu bir ülkedeyiz”

Ehliyetlerin verilmesinde ciddi sorunlar olduğuna işaret eden Bakan Canaltay, müfettiş azlığı, öğrenci çokluğu olduğunu ifade ederek, "10 dakikada bir ehliyet sınavının olduğu bir ülkedeyiz" vurgusu yaptı.

Ülkede denetimin zayıf olduğunun altını çizen Canaltay, muayene istasyonlarının daha etkin bir şekilde muayene yapabilmesi için teknik çalışmalar başlatıldığını bunun da trafiği daha güvenli hale getireceğini kaydetti.

Araç muayene istasyonlarının modernleştirilmesi, trafik güvenliği açısından tehlike oluşturan araçların yollara çıkmasının engellenmesi için geçmişte bir proje yapıldığını ifade eden Canaltay, "Hangi yapıda hizmet vereceği ile ilgili çalışmayı sürdürebiliyoruz. Yani kamu-özel ortaklığı mı yoksa sadece özelleştirme mi, yoksa kamu mu? Kimi görüşler kamuda kalması taraftarıdır. Belli değil" diye konuştu.

Ankara'ya ziyaret...

Önümüzdeki günlerde Ankara ziyaretinin olacağını kaydeden Canaltay, gündeminde karayolları, trafik güvenliği ve dijitalleşme olacağını bildirdi.

“Kadın isterse yapar, yeter ki istesin”

Bir kadın bakan olarak kadınların yönetim kadrolarında yer almasını istediğini dile getiren Canaltay, "Heralde kadın ulaştırma bakanı dünyada çok fazla karşılaşılan bir şey değildir" dedi.

"Kadın isterse yapar, yeter ki istesin" vurgusu yapan Canaltay, şunları belirtti:

"Kadın olmak istediği yere kadın olduğu için gelmeyecek. Ben buraya geldiysem bir yerde bir başarım vardır. Herkesin bir başarı hikayesi vardır. Her kadının da bir başarı hikayesi vardır, her erkeğin de bir başarı hikayesi vardır. Ama kadın olduğum için burada olmamam lazım. Kadınların daha çok başarabilmesi için daha çok çalışması lazım. Siyasette iseniz, siyasetin ne olduğunu, halkı bilmeniz lazım. İnsanları, Kıbrıs Türkü'nü, KKTC halkını tanımanız lazım. Ama kadınım diye de bir yerde olmanın bir manası yok."

Amacının ülkeye hizmet olduğunu vurgulayan Canaltay, insanların hayatlarına dokunarak, iyileştirmekten mutlu olacağını ifade etti. KKTC halkının çok birşey istemediğini ancak ne istediğini bildiğini vurgulayan Canaltay, şöyle devam etti:

“Sadece yaşam kalitemizin artmasını istiyoruz. Siz ne kadar büyük proje yaparsanız yapın önemli olan insanların yaşamına dokunabilmenizdir. Eline telefonunu veya bilgisayarını aldığında internetinin kesik olmaması bile bu süreçte gördüm ki insanları en çok mutlu eden şeylerdir.”

Haber: Afet İlban / Fotoğraf: Süleyman Önal (TAK)