Göç, özellikle ada insanlarının kaderi olarak nitelense de, günümüzde sadece ada insanlarının değil, dünyanın her yerinden göçlerin yaşandığı bir gerçek. İlk zamanlar göçün en baştaki nedeni, ekonomikti. Daha refah, insanca bir yaşam için insanoğlu, doğduğu büyüdüğü yeri terk edip, kendi ortamından daha verimli, imkânlara sahip büyük şehirlere, memleketlere gitmek zorunda kalmıştır. Ardından savaş nedeniyle göçlerin de olduğu günümüzde, genelin içinde çok fazla bir yer tutmasa da, siyasi göçlerle birlikte, insanoğlunun bu “istemsiz hareketleri, gidişleri” her zaman varolmuştur.

Kıbrıslı Türklerin özellikle 3 büyük memlekete göçleri, onlarca yıl sürdü, sürmektedir. Büyük bir çoğunlu  ekonomik nedenlerle gerçekleştirilen bu göç yolunda varılan o üç büyük memleket; İngiltere, Avustralya ve Kanada olmuştur.

Bugün itibarıyla on binlerce Kıbrıslı Türkün İngiltere’de yaşadığı bilinmektedir. Hatta bazen Kıbrıs’taki atalarından beri yaşamakta olan Kıbrıslı Türk nüfusuna denk geldikleri bile iddia edilmiştir. İşte böylesi göçlerde gittikleri yerde bir “azınlık” olma halinin ihtiyaçlarından biri, belki de en önemlisi, kendi aralarında örgütlenmeleriydi. Çünkü böylesi bir örgütlenme, tüm göç edenler için olduğu gibi, Kıbrıslı Türkler için de, dayanışmanın, kaynaşmanın, birbirine sahip çıkmanın ve kültürlerinin-dillerinin-geleneklerinin yaşatılması için büyük önem taşımaktaydı.

İşte Kıbrıslı Türkler de 1951 yılında Londra’da böyle bir örgütlenmeye gitmek için kolları sıvamıştı. Hür Söz gazetesine 1951 yılında konuyla ilgili düşen ilk haber şöyleydi.   

“Hür Söz, 07 Şubat 1951-syf:3
Londradaki Kıbrıslı Türkler bir kulüp açıyorlar

Londra’da bulunan Kıbrıslı talebelerin teşviki ile Londra’da bulunan bütün Türkler kendi aralarında samimi bir toplantı yapmışlardır, bundan gaye, Londra’da bir Türk kulübü açmak ve oraya gidecek arkadaşlarımıza mümkün olduğu kadar yol göstermektir. Halen kulübün ana tüzüğü hazırlanmakadır. İngiltere’nin her hangi bir yerinde olan Kıbrıslı Türkler kulübe üye olabileceklerdir.”

Bu haberden sonra gazeteyi taramaya, gelişen olaylar hakkında bilgi edinmeye çalıştım.

Nisan 1951 sonuna kadar Hür Söz gazetesinde yaptığım taramada ne yazık ki konuyla ilgili sadece iki yazıya-habere daha rastlayabildim. Elbette o yıllarda yurtdışı haberlerinin adamıza ulaşması çok da kolay ve hızlı olmuyordu. Genelde ise mektupla bildirilen haberler olmaktaydı yurtdışı haberleri. Nitekim biraz sonra göreceğiniz gibi, Hür Söz gazetesinin Londra’daki temsilcisi olan A. Necati Sağer beyin Londra’daki konuyla ilgili gelişmeyi anlattığı mektubu, 1 Şubat’ta yazılmış.

Bir diğeri ise, 1 Nisan tarihli gazetede ise dünyaca tanınmış şairimiz Osman Türkây’ın köşesinde yer verdiği yazıdır. 

Kıbrıslı Türklerce Londra merkezli böylesi bir örgütün kurulup yaşamını bugün de sürdürdüğü bilinmektedir. İşte bugünkü örgütün var olmasındaki ilk adımların, gazete haberlerinden yola çıkarak Şubat 1951 tarihinde başladığını söyleyebiliriz.    

“Hür Söz, 16 Şubat 1951-syf:3
LONDRA ve BİZ
Londra Muhaberimiz: A. Necati Sağer
Londra 1.2.1951
Londra’da Kıbrıs Türk Birliği kuruluyor

Bundan iki hafta kadar evvel, 14 Ocak 1951’de Kıbrıslı Türklerden müteşekkil kalabalık bir kitle, önceden aldıkları “ÇAĞRI”larda bildirilmiş olduğu veçhille, Piccadilly civarında bulunan Santi Romano salonunda asîl bir maksatla toplanmışlardır.

Evet, asîl bir maksatla: Hepimizin senelerden beri başarmağa uğraştığı, hepimizin yapmak istediği her Türkün Londra’da görmeği özlediği bir “Türk Birliğini” kurmak maksadıyle.

Toplantı umumiyetle samimî bir hava içerisinde geçmiş ve orada verilen prensip kararlarını tatbik mevkiine koymak maksadıyle beş kişilik bir muvakkat Hey’et seçilmiştir. “Kurucu Muvakkat Heyet” olarak bilinen beş kişi şunlardır:

1-Ali Fuat (Lokanta Sahibi)

2-A. Mithat Berberoğlu (Hukukçu)

3-Hüseyin M. Ali (Lokanta Sahibi)

4-O. Nuri Örek (Hukukçu)

5-Ömer Faruk (Terzi)

İkinci toplantı

İçerisinde iki de hukukçumuz bulunan “Muvakkat Heyet” işi ciddiyetle ele almış ve kendilerine verilen görevlerin önemini idrak ederek az zamanda Cemiyet Anayasasının bir tasarısını hazırlamıştır.

İşte bundan üç gün sonra 4 Şubat 1951 Pazar günü (yine geçen defaki yerde) ikinci bir genel toplantı yapılacak ve Muvakkat Hey’et tarafından hazırlanan Nizamname tasarısı tasdike sunulacaktır.

Buna ilâveten bizler için hayatî bir ehemiyeti haiz olacağına şüphe etmediğimiz mezkûr Birliğin ikâmetkâhı meselesi ve Cemiyet Yönetim Kurulu seçimi de önümüzdeki toplantıda görüşülecek mevzular arasındadır.

Tamâmen sosyal ve kültürel mahiyette olacak olan müstakbel cemiyetimizin kuruluşundaki gaye, muvakkat heyet tarafından dün hazırlanan tasarıda şöyle belirtilmiştir.

(Madde 3) CEMİYETİN ANA GAYELERİ ŞUNLARDIR:

a.İngilteredeki Türkler arasında tanışma ve yardımlaşma imkânlarını hazırlamak ve milli kültürün idamesine tavassut etmek.

b.Kıbrıs ve Türklüğü İngiltere’de daha iyi tanıtmak ve Türklük dünyasın ile İngiltere arasındaki sosyal ve kültürel münasebetlerin artmasına çalışmak.

c.İngiltereye gelen Türklere yol göstermek, yardım etmek ve İngilterenin kültür müesseselerinden istifade etmeleri hususunda gereken kolaylıkları hazırlamak.

Hepimiz için pek hayırlı olacağına inandığımız Kıbrıs Türk Birliği’nin kuruluşu fazlasıyle önümüzdeki Pazar yapılacak toplantıya bağlıdır. Temennimiz yıllardan beri beklediğimiz Cemiyetin bir an önce kurularak faaliyete geçtiğini görmektir.”

“Hür Söz, 01 Nisan 1951-syf:1
AKİSLER
Londra’daki Kıbrıslı Türkler
-Osman Türkây-

Hayatlarını kazanmak maksadıyle Kıbrıs’tan hicret eden vatandaşlarımızın bir kısmını Türkler teşkil etmektedir. Bugün İngiltere, Amerika, Avustralya ve Afrikada binlerce Kıbrıslı Türk kardeşimiz yerleşerek, kendilerine göre birer iş temin etmiş bulunmaktadır. Muhaceret; memleketimizi boşaltması ve nüfusumuzu azaltması bakımından ne kadar tehlikeli ve zararlı ise; gurbet de, evinden, yerinden ve tanıdıklarından uzaklaşmış insanlar için o derecede elemlidir.

Şirin Yeşiladamızdan ayrılarak binlerce kilometre uzakta yaşamakta olan Kıbrıslı ırkdaşlarımız, gurbet ateşiyle tutuşan gönüllerinde vatan ve milliyet mefhumunu bayraklaştırmış vaziyettedirler. Onlar hakkında karaladığımız şu birkaç nâcizane satırda sakın mübalâğa kokusu sezmeyiniz! Zira, bu vatandan ayrı olanlar, bu vatanın dışında yaşayanlar, bu vatanı en ziyade içinde yaşatan kimselerdir. Yabancı memleket, yabancı muhit, yabancı atmosfer Kıbrıs Türkünün millî duygusunda hiç bir etki yaratamaz.

Londra’daki Kıbrıslı ırkdaşlarımızın millî kültür ve geleneklerini, yurtlarından binlerce kilometre uzakta idame ettirebilmeleri için bir araya gelerek bir kulüp açtıklarını öğrenmiş bulunmaktayız. Bu ırkdaşlarımızın, bizi ve millî kültürümüzü yabancılara tanıtmak hususunda her fırsat ve imkânı kullanacaklarını ümit etmekteyiz. Kıbrıs’ta Türk olduğundan habersiz onbinlerce, yüzbinlerce İngiliz Londra’nın en parlak semtlerinden biri olan “Gerrard” sokağındaki “Kıbrıs Türk Kulübü-Cyprus Turkish Club” levhasını görerek, varlığımızdan haberdar olacaklardır.

Kıbrıs Türk Kulübü’nün Londra’da aktif bir program takip ederek, yurdumuza faydalı işler başaracağını ümit etmekteyiz. İlk hamle başlamıştır bile... Bulgaristan göçmenleri menfaatine, kulüp üyelerinin derhal faaliyete geçerek, külliyetli miktarda iane topladıklarını haber almaktayız. Yurttaşlarımızın bu hayırlı teşebbüsleri hakikaten takdire sezadır.

Biz, Kıbrıs Türklerinin bir tanınma ve tanıtma davası vardır. Londra’daki Türk kulübü bu işi imkân nisbetinde başaracaktır. Bizim için iftihar kaynağı olan cihet, Kıbrıs Türklerinin her nerede olursa olsun, vatan ve milliyet mefhumunu baştacı yapmasıdır. Bu ise, her şeye kâfidir!”