İlaç ve Eczacılık Dairesi’nin deposunda tarihi geçmiş tonlarca ilacın imha edilecek olmasına ilişkin detaylar, Meclis Araştırma Komitesi raporuna yansıdı, raporda dairedeki en büyük sıkıntının ‘kayıtsızlık’ olduğu dikkat çekti. 

KOMİTE ZARARI DAHİ TESPİT EDEMEDİ… İlaç ve Eczacılık Dairesinin depolarında tutulan ve imha edilmeyi bekleyen ilaçların yaklaşık 200 Milyon Türk Lirası değerinde olduğu iddia edilirken, Komite, bunun eldeki veriler ile tespit edilemeyeceğine dikkat çekti.

Fehime ALASYA

Meclis Araştırma Komitesi, İlaç ve Eczacılık Dairesi’nin deposunda tarihi geçmiş tonlarca ilacın imha edilecek olmasının ana nedenlerinin ne olduğu ve bu konuda ihmalin olup olmadığıyla ilgili hazırladığı raporu dün Meclis’e sundu.

Raporda, Dairedeki en büyük sıkıntının ‘kayıtsızlık’ olduğuna dikkat çekildi. Yapılan araştırmaya yansıyan detaylarda bu kayıtsızlığın nedenlerine ve çözüm önerilerine de yer verildi.

Raporda ilk olarak, yıllarca daire deposuna giren ilaç kayıtlarının elden yapıldığı, ardından ‘otomasyon sisteme’ geçiş için yeni bir projeye başladığı fakat her iki şekliyle de kayıt sisteminin yürütülemediği dikkat çekti.

Raporda, İlaç ve Eczacılık Dairesi’nde gerek insan iş gücü bakımından gerekse alt yapı bakımından ilaçları takip etmekte ve ihtiyaca yönelik ilaçları tespit etmekte yetersizlikler olduğu yer aldı.

Komite, dairedeki imhayı bekleyen bu ilaçların birikmesinin ise ortaya çıkış nedenini 2012 yılında yürürlüğe giren Çevre Yasası düzenlemesiyle birlikte o tarihten bugüne kadar geçen sürede herhangi bir imha işleminin yapılmamış olması ve ilaçların bir depoda muhafaza edilmek zorunda kalınmasına bağladı.

Otomasyon sistemi bir an önce hayata geçmeli

Daire deposuna giren-çıkan ilaçların takibini yapabilecek ve ilaç takip sistemini sağlayacak etkin otomasyon sisteminin bir an önce çalışır hale getirilmesi gerektiği belirtilirken, bu sayede sistemli bir veri girişi ile son kullanma tarihi geçmiş ilaçların birikiminin önüne geçilebileceği kaydedildi.  

Dairede ilaçlara ilişkin stok takibinin yapılamadığının yanı sıra sistemli, düzenli raflama ve depolama sistemi bulunmadığı da rapora yansıdı.

Dairede, teknik olarak stok takibi yapılmasını mümkün kılan sistemin, günün koşullarına göre güncellenmesi gerektiğine de değinilerek, dairenin internet ağı açısından da yeterli teknik donanıma kavuşturulması gerektiği ifade edildi.

Daire yüzde 50’nin altında kadro kapasitesi ile çalışıyor

Çıkılan ihaleler sonucunda alınan ilaçların daire deposuna girişinden sonra otomasyon sistemine kaydedilmesine ve takibine yönelik teknik, idari ve kullanıma dair sıkıntıların bulunduğu ifade edilirken, personel sıkıntısına dikkat çekildi.

Toplamda 57 kadrosu bulunan Dairenin yüzde 50’nin altında kadro kapasitesi ile çalıştığı, bu personelden bazılarının taşeron şirketlerden sağlanan personel, bazılarının ise geçici memur ya da geçişi işçi statüsünde bulunduğu, dolayısıyla da kendilerine hizmet şemasında bulunan görev, yetki ve sorumlulukların hiçbirinin yüklenemediği kaydedildi.

Farklı birçok sorumluluk için dairede sadece 2 eczacının görev aldığı ifade edildi.

Yasanın iyileştirilmesi şart…

Raporda ayrıca 58/1987 Sayılı İlaç ve Eczacılık Dairesi (Kuruluş, Görev ve Çalışma Esasları) Yasası ile ilgili olarak da iyileştirici bir çalışmanın uzun yıllardır hayata geçirilemediği yer aldı.

İsrafın mali külfeti belirlenemedi

İlaç ve Eczacılık Dairesinin depolarında tutulan ve imha edilmeyi bekleyen ilaçların yaklaşık 200 Milyon Türk Lirası değerinde olduğu iddia edilirken, Komite, bunun eldeki veriler ile tespit edilemeyeceğine dikkat çekti.

Komite raporunda; dairede meydana gelen bu israfın mali külfetinin net değerine ulaşılamadığını belirtildi.

Dairedeki sistemsizlik bazı maddelerde özetlendi

Raporun Sonuç ve Öneriler bölümünde yer alan bazı maddeler, dairedeki sistemsizliği ayrıntılarıyla ortaya koydu.

Rapordan öne çıkan maddeler şöyle:

-              İlaç ve Eczacılık Dairesinde son kullanma tarihi geçmiş ilaçların gerçek değerinin öne sürüldüğü gibi 200 Milyon Türk Lirası tutarında olup olmadığının bulgular ve tespitler bölümünde belirtilen koşullar nedeniyle tespit edilebilir olamayacağı, dolayısıyla İlaç ve Eczacılık Dairesinde son kullanma  tarihi geçmiş ilaçların neden olduğu israfın sebep olduğu mali külfetin net değerine ulaşılamadığı;

-              İlaç ve Eczacılık Dairesinde son kullanma tarihi geçmiş ilaçların bulunmasının ortaya çıkış nedenlerinin başında 2012 yılında yürürlüğe giren Çevre Yasası düzenlemesiyle birlikte o tarihten bugüne kadar geçen sürede herhangi bir imha işleminin yapılmamış olması ve ilaçların bir depoda muhafaza edilmek zorunda kalınması;

-              İlaç ve Eczacılık Dairesi Deposuna girişlerde ve depodan çıkışlarda ilaç takip sistemine imkân sağlayacak etkin otomasyon sisteminin işlerliğinin sağlanmasının elzem olduğu, ancak bu sayede sistemli bir veri girişi ile son kullanma tarihi geçmiş ilaçların birikiminin önüne geçilebileceği;

-              Dairede, teknik olarak stok takibi yapılmasını mümkün kılan sistemin, günün koşullarına göre güncellenmesi gerektiğine de değinilerek,

                Dairenin internet ağı açısından yeterli teknik donanıma kavuşturulması gerektiği;

-              Yılda bir kez yapılan ilaç alımlarında bir yıllık planlamanın yapılmasının zor olduğu, bu nedenle bu kadar uzun süreli yapılan taleplerde zaman zaman eksik veya fazlalık ortaya çıkabildiği;

-              İlaç ve Eczacılık Dairesi (Kuruluş, Görev ve Çalışma Esasları) Yasasında iyileştirmeler yapılmasının mutlaka gerekli olduğu; buna bağlı olarak Daire kadrosunda bulunan eczacıların görev ve sorumluluklarının mevzuatta güncellenmesi gerektiği,

-              Otomasyon ve kayıt sistemine yönelik görevlerin net bir şekilde yüklenebileceği kamu personelinin istihdamının sağlanması gerektiği;

-              İlaç ve Eczacılık Dairesi uhdesinde görev yapacak kamu personeli ve diğer çalışanların meslek içi eğitimlerinin aksatılmaması gerektiği;

-              Son kullanma tarihi geçmiş ilaçların Çevre Yasası kurallarıyla uygun bir şekilde imhasının sağlanmasına yönelik teknik altyapının oluşturulması ve ivedilikle işlerliğe kavuşturulması gerektiği;

-              Komitemiz, Merkezi İhale Komisyonundan alınan bilgiler ışığında ve son beş yıldır çıkılan ihalelerde itiraz olmadığını da göz önüne alarak, belirli ilaçların bilinçli olarak mükerrer alımının yapılmadığına ve devlete ilaç satan firmaların bu alımlardan bir rant sağlamasına olanak verecek suiistimal olmadığına kanaat getirmiştir.

-              Sayıştay Başkanlığının İlaç ve Eczacılık Dairesi Müdürlüğü hakkında yürüttüğü kapsamlı denetim sonucunda, bu sistemsizlik içerisinde eğer varsa sorumluluk yüklenecek tarafların belirlenebileceği.