Türkiye ile imzalanan protokole göre, 3 ay sonra hayata geçeceği ilan edilen ve altı doldurulmayan Emeklilik Reform Planı için Türkiye’den ekip geleceği öğrenildi. İçeriği net olarak açıklanmayan düzenleme ile emeklilik yaşının yükseltilmesinin masaya yatırılacağı ifade ediliyor.

“Mali açıdan ciddi sıkıntı yaşayan, arka arkaya yaptığı borçlanmalarla da ödeme kabiliyeti gerileyen Sosyal Sigortalar Dairesi, masaya yatırılacak”

Yine aynı üst düzey kaynaklara göre; “Teknik heyetin gündeminde emeklilik yaşının yükseltilmesi konuşulacak, Sosyal Sigortalar Dairesi’nden emekli olacak kişilerin ödenebilmesi için ‘tedbir’ alınacak. Ancak bu tedbirlerin ne olacağı, yapılacak görüşmeler sonrasında netleşecek”…

YENİDÜZEN – Özel

TC-KKTC 2022 Yılı Mali İşbirliği Anlaşması’nda Ağustos 2022’ye takvimlendirilen Emeklilik Reform Planı’na ilişkin Türkiye’den teknik ekip geleceği öğrenildi.

Maliye Bakanlığı’ndaki üst düzey kaynaklardan alınan bilgiye göre; Türkiye’den gelecek ekip, Sosyal Sigortalar Dairesi’ne yönelik ‘aktüeryal’ hesaplama yapacak, yani mali durum ve ödemelere ilişkin detaylı rapor hazırlayacak.

Maliye kaynaklarına göre; “Mali açıdan ciddi sıkıntı yaşayan, arka arkaya yaptığı borçlanmalarla da ödeme kabiliyeti gerileyen Sosyal Sigortalar Dairesi, masaya yatırılacak”

Yine aynı üst düzey kaynaklara göre; “Teknik heyetin gündeminde emeklilik yaşının yükseltilmesi konuşulacak, Sosyal Sigortalar Dairesi’nden emekli olacak kişilerin ödenebilmesi için ‘tedbir’ alınacak. Ancak bu tedbirlerin ne olacağı, yapılacak görüşmeler sonrasında netleşecek”…

YENİDÜZEN’e bilgi veren Maliye kaynaklarına göre; “bu konuda Anayasa Mahkemesi kararı da göz önünde bulundurularak, mevcut emeklilerin haklarına dokunulmayacak. Ancak yeni emekliler için sistem değişikliği konuşulacak”

Emeklilik Reform Planı ne içeriyor? 60'tan 65’e mi?

Sosyal Güvenlik ve Sigortalar Yasası kapsamına göre; ülkede 2008 yılından bu yana ilk kez çalışmaya başlayan bireylerin emeklilik yaşı 60… Buna karşın Türkiye ile imzalanan protokolde yeniden gündeme getirilen Emeklilik Reform Planıyla birlikte emeklilik yaşının 65’e çıkarılması yanında çalışandan kesilen emeklilik iştirak payı ve sigorta prim oranının arttırılmasının gündeme geleceği iddia ediliyor.

Söz konusu çalışmanın ise ‘çalışandan kesintiye gidilerek, devlete daha fazla prim ödenmesi’ hedefi güttüğü öne sürülse de bu bilgiyi resmi kaynaklar doğrulamıyor.

Eski bürokratlar yaş artırımına karşı

Protokolde yer alan Emeklilik Reform Planıyla ilgili detaylı bilgisi bulunmadığını, protokolde yer alan konuların her zaman ‘üzeri kapalı’ yazıldığının altını çizen mevcut ve emekli bürokratlar, emeklilik yaşının yükseltilmek istenmesine tek bir ağızdan tepki gösterdi.

Mevcut emeklilik yasasıyla ilgili sıkıntılar olduğu konusunda da hemfikir olan bürokratlar, Emeklilik Reform Planı adı altında yeni dayatmalar yerine mevcut sorunların giderilmesi gerektiğine vurgu yaptı…

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı  Eski Müsteşarı Erçin Tekakpınar:

“Her protokolde gündeme geliyor, emeklilik sisteminde büyük sıkıntılar yok”

Söz konusu maddenin 2014 yılından beridir gündemde olduğunu, anımsatan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı eski  Müsteşarı Erçin Tekakpınar, detaylı bir çalışmanın olmadığını, özellikle emeklilik yaşı üzerinde durulduğunu ifade etti.

Emeklilik yaşının yükseltilmesine ihtiyaç olmadığı görüşünü paylaşan Tekakpınar, bununla ilgili yapısal birçok düzenlemenin 2012 yılında yapıldığını anlattı.

Tekakpınar, “60 olan emeklilik yaşı birçok ülkede olduğu gibi bizde de 68’e mi çekilmek isteniyor bilmiyoruz.” dedi.

Sosyal Sigortalar’da yapısal bazı düzenlemelere ihtiyaç olabileceğine de değinen Tekakpınar, “Belki prim oranlarında yeni bir düzenleme mi gerekiyor, buna bakılmalı. Yaş yükseltilmesi yerine bu yapılabilir. Özellikle sağlık sigortasındaki prim oranlarının düzenlenmesi bence şarttır.” yorumunu yaptı.

Tekakpınar, sistemde şu an çok büyük bir sıkıntı bulunmadığına dikkati çekti.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Müsteşarı olarak emekli olan eski İhtiyat Sandığı Dairesi Yönetim Kurulu Başkanı Erman Yaylalı:

“Gerçek niyet nedir bilemiyoruz ama birtakım kısıtlamalar ve emeklilik yaşının uzatılması olabilir”

Protokolde yer alan konuların her zaman ‘üzeri kapalı’ yazıldığının altını çizen Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı eski Müsteşarı Erman Yaylalı çalışmamın net olmadığını söyledi.

Yaylalı, emeklilik yasasında yapılacak olan çalışmanın; “kamu emeklilik yaşının uzatılması, emeklilik maaşı veya emeklilik ikramiyelerinin kısıtlanmasıyla ilgili olabileceği” öngörüsünde bulundu.

Protokole konan maddeyle ilgili, “Gerçek niyet nedir bilemiyoruz ama emeklilik maaşı veya ikramiyenin kısıtlanmasıyla ilgili olabilir” dedi.

Yaylalı, şu örnekleri verdi:

“Bir kamu görevlisi, devlette, emekli çıkarken tüm yılları, en son çıktığı baremin topundan hesaplanıyor, bu haksızlık olabilir. Örneğin 25 yıl memurluk yapan bir görevli, son 2 yıl müsteşarlıktan emekli oldu, emekliliği müsteşarlıktan hesaplanır. Bu yanlıştır. Ama sigortalardaki uygulama çok doğrudur, burada tüm yılların ortalaması alınıyor. Eğer amaç buysa bu zaten olması gerekendir.”

Maliye Bakanlığı Emekli Müsteşarı Ahmet Havutcu:

“Yasalarda gelen ayrımcılık ve farklılıkların düzenlenmesi doğru olur”

Emeklilik sisteminde birtakım sıkıntılar bulunduğuna dikkat çeken Maliye Bakanlığı Emekli Müsteşarı Ahmet Havutcu, bunların düzenlenmesi gerektiğine vurgu yaparak, “Yasalardan kaynaklanan ayrımcılık ve farklılıkların düzenlenmesi doğru olur” dedi.

Havutcu konuyla ilgili şu görüşü paylaştı:

“Birtakım sıkıntılar var, örneğin birinci baremden maaş çekiyor, emekli olurken topundan emekli oluyorsunuz, haksızlıktır bu. Baremin içerisindeki kademeler ve basamaklar üzerinden yapılan maaş alımı ile emeklilik ödemesi aynı olmuyor. İki yıl müdürlük yapmış birisiyle 12 yıl müdürlük yapmış birisi aynı baremden maaş çekiyor. Emeklilik yaşı yukarıya çekilmeli, belli kriterler getirilmeli. Sağlığı müsait olan kişiler yaşı ilerledikçe de çalışmak istiyorsa çalışabilir. Kamuda yıllarını veren bir memur, 60 yaşına kadar çalışıp emekli olurken, dıştan özel sektörde atama ile gelen kamu memuru ise 65 yaşına kadar çalışmaya mecbur. Birtakım düzenlemeler yapılmalı, yasalarda gelen ayrımcılık ve farklılıkların düzenlenmesi doğru olur”

CTP Milletvekili Devrim Barçın:

“Var olan durumu iyileştirmektense şartları güçleştirecekler”

CTP Milletvekili Devrim Barçın, esas niyetin emekli olma yaşının yükseltilerek 60’tan 65’e çıkarılması olduğunu söyledi. Barçın, çalışandan kesilen emeklilik iştirak payı ve sigorta prim oranının arttırılması çalışmasının da yapılmasının beklendiğini anlattı.

Barçın, “Yazılandan anlaşılan, devlete daha fazla prim ödenecek. Yani var olan durumu iyileştirmektense şartları güçleştirecekler” dedi.

Özelde gerçek maaş üzerinden sigorta primleri yatırılmadığı için mali durum ve ödemelere ilişkin dengelerin zora girdiğini anlatan Barçın, hükümetin bu durumu iyileştirmek yerine çözümü Emeklilik Reform Planı ile emeklilik yaşını yükseltmekte veya primleri artırmakta bulduğunu anlattı.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eski Bakanlarından Zeki Çeler:

“Türkiye’deki yönetim burada iş yaşamıyla ilgili kurduğu hayali düzen başarılı olamaz”

Çalışma ve Sosyal Güvenlik eski bakanlarından Zeki Çeler, Emeklilik Reform Planı ile hayata geçirilmeye çalışılan uygulamanın Kıbrıs Türk toplumu açısından çok ciddi felakete neden olacağını iddia etti.

Çeler, “Türkiye’deki yönetimin burada iş yaşamıyla ilgili kurduğu hayali düzen başarılı olamaz. Düzenlemelere ihtiyaç vardır ama bunu yaparken mali durum ve ödeme dengeleri korunarak yapılması gerekir” dedi.

Emeklilik sisteminde özellikle kamuda da çok ciddi sıkıntılar olduğuna değinen Çeler, tüm bunların irdelenmesi gerektiğine vurgu yaptı.

Konuyla ilgili açıklamasında bazı örnekler de veren Çeler, şunları ifade etti:

“Kayıt dışılığı işçiliği önlemekle başlayan dengeleyici bir yapı şarttır. Çalışanların yatırımların düzenlenmesi, ekonomik yönden işverenlerin kayıt altına alınması, desteklenmesi ve denetlenmesi gibi durumlarla devam edilebilir. Emeklilikle ilgili yaşam kalitesini arttıracak şartların sağlanması. Örneğin yurt dışında emekliler belli saatlerde toplu taşım araçlarını ödemesiz kullanıyor. Ülkemizde hayat kalitesi giderek düşerken, sağlık, ulaşım gibi hizmetler imkansız hale gelmişken, emeklilik maaşı ve hatta çalışırken aldığı maaş geçimine bile yetmezken TC’deki yönetim burada iş yaşamıyla ilgili kurduğu hayali düzen başarılı olamaz. Hayata geçirilse de Kıbrıs Türk toplumu açısından çok ciddi felakete neden olur. Düzenlemelere ihtiyaç vardır. Bu, mali durum ve ödemelere ilişkin dengeler korunarak yapılmalıdır.

Şimdi bu denge çok düştü, durum çok kötü. Yaş haddinden önce yapılması gereken çok şey var. 69 yaşında çalışmak zorunda olan ve hayatını kaybeden insanlar var.

Kamuda da çok ciddi sıkıntılar var, tüm bu sıkıntılar irdelenmeli. İş kalitesi, verim, hizmet, gelir kalitesi arttırılmalı, emeklilik yaşayabilmenin tadı getirilmeli, sonra yaş haddine el uzatılmalı.”

MECLİS’ten!

• CTP Genel Başkanı Tufan Erhürman: "Maaş ödemelerinden vergi ve primlerin tahsil edilmesi sağlanacaktır" maddesi ne anlama geliyor?
   
• Maliye Bakanı Sunat Atun: "Bildiğim kadarıyla zaten tüm maaşlardan alınıyor sıkıntı olmaması lazım… O madde emekli primi kesintisiyle alakalı.”
   
• CTP Lefkoşa Milletvekili Devrim Barçın: “Protokolle özel ve kamu sektöründe çalışanların emekli yaşının yükseltilmesi TC’ye taahhüt edildi. Ya primleri artırılacak, ya da emekli yaşı yükseltilecek. 13. maaşa kaynak yaratılması için net maaşlar düşürülecek”