Tüm dünya, iki yılı aşkın süre tüm dünyayı etkisi altına alan Covid-19 pandemisini geride bırakmaya hazırlanırken, “maymun çiçeği” isimli virüs, yeni bir tedirginlik dalgası yarattı.

Maske zorunluluğu gibi pandemi tedbirlerinin yavaş yavaş kaldırılmaya başlandığı günlerde, bu yeni virüs nedeniyle yeniden karantina günlerine dönüş yapmaktan endişelenenlere, Virolog Semih Tareen’in iyi haberleri var.

Tareen, maymun çiçeği virüsünün yeni bir pandemi yaratması ihtimalini zayıf görüyor, yine de süreci yakından takip ettiklerini ifade ediyor.

Virüsün zamanla insanlara adapte olması ve daha hızlı yayılması ihtimalinin teorik olarak mümkün olduğunu ancak şu anda bunun yaşandığına dair bir delil bulunmadığını belirten Tareen, maymun çiçeği virüsü pandemiye dönüşse bile, bunun Covid-19 benzeri bir pandemi olmayacağını anlatıyor, bu virüsün dinamiklerinin çok farklı olduğunu kaydediyor.

Bu farklılığın başında, maymun çiçeğinin bilinen bir virüs olması ve bu virüsle ilgili aşı ve tedavinin elde bulunması olduğunu anlatan Tareen, konuyla ilgili TAK muhabirinin sorularını yanıtladı.

Çiçek virüsünün akrabası.... Ana konağı kemirgenler…

Tareen maymun çiçeği virüsünün yeni bir virüs olmadığını anımsattı, dünyada ilk modern aşının uygulandığı ve aşılamayla 1980’lerde yok edilen çiçek virüsünün akrabası olduğunu belirtti.

Çiçek virüsü ailesinde, aynı covid virüsünde olduğu gibi, başka hayvanları enfekte eden türler de bulunduğunu kaydeden Tareen, maymun çiçeği virüsünün ana konağının, ismini aldığı maymunlar değil kemirgenlerden bulaştığını dile getirdi.

Tareen, maymun çiçeği isminin ise, virüsün ilk olarak 1958’de Afrika’da bugünkü Demokratik Kongo’da bir laboratuvarda bulunan maymunlarda görülmesi üzerine verildiğini belirtti.  

İlk insan vakası 1970’lerde Afrika’da görüldü… Her sene Afrika’da binlerce vaka görülüyor

İnsanlarda ilk maymun çiçeği vakasının 1970’lerde Afrika’da görüldüğünü dile getiren ve biri orta Afrika, biri batı Afrika olmak üzere, Afrika’da iki tür maymun çiçeği virüsü türü olduğunu belirten Tareen, batı Afrika’daki türün daha az tehlikeli olduğunu kaydetti.

O yıldan bu yana her yıl, Afrika’da binlerce vakaya rastlandığını vurgulayan Tareen, “Peki neden şimdi bu virüs gündeme geldi?” sorusuna, önceki yıllarda da Afrika dışında maymun virüsü vakasına rastlansa da bu yıl ilk kez, bu kadar çok ülkede aynı anda bu virüsün görülmesinin bilim insanlarının dikkatini çektiğini kaydetti.

Görülen vakaların daha az tehlikeli olan batı Afrika varyantına benzediğini anlatan Tareen, bu türde ölüm oranının daha düşük olduğunu söyledi. 

Afrika’daki ölüm oranlarının dünyanın geriye kalan yerlerinde görülmeyebileceğini de anlatan Tareen, Afrika’daki sağlık sisteminin ve insanların genel sağlık durumunun ölüm yüzdesinin artmasına neden olmuş olabileceğine işaret etti.

Aşı ve karantina gerekliliği farklı… Çiçek aşısı etkili

Bazı ülkelerde, maymun çiçeği hastalığı geçirenlerin karantinaya alınması konusundaki soruları da yanıtlayan Tareen, bu virüs için karantina ve aşı gerekliliğinin Covid-19’dan farklı olduğunu da söyledi.

Covid’in çok küçük partiküllerle yayılabildiğini ancak maymun çiçeğinin bulaşması için daha yakın temasın gerekli olduğunu ifade eden Tareen, bu nedenle virüsün daha çok aileler ve cinsel partnerler arasında yayıldığını anlattı.

Çiçek aşısının bu virüse karşı yüzde 85’lere varan koruyuculuğu olduğunu kaydeden Tareen, şu an için toplu bir çiçek aşılamasına ihtiyaç görülmediğini söyledi.

Mevcut durumda bazı ülkelerin virüs kapmış kişilerin yakın çevrelerini aşılama yöntemi kullandığın dile getiren Tareen, bu yöntemin tedarik zincirinin durumu ve hastalığın yayılma hızı nedeniyle seçildiğini belirtti.

Virüs nasıl bulaşıyor? Belirtileri ne?

Maymun çiçeği virüsü, deri teması ve vücut sıvıları yanında cinsel ilişki sırasında da bulaşabiliyor.

Virüsün ilk belirtileri arasında ateş, baş ağrısı, şişlikler, sırt ağrısı, kas ağrısı ve halsizlik bulunuyor.

Ateşin düşmesiyle vücutta döküntüler görülebiliyor. Döküntüler kabuklaştıktan sonra düşüyor. Kendiliğinden geçen hastalık dönemi 14 ila 21 gün arasında sürebiliyor.

Haber: Doğuş Özokutan