Kuzey Kıbrıs İçin Sürdürülebilir Mekansal Planlama Politika Bildirgesi, Şubat 2016 tarihinde, Bakanlar Kurulundan geçmiş ve ülkenin mekansal planlama ile ilgili vizyonu belirlenmiştir.  

Planlama politikasının kısa bir özetini, yaşadığımız felaket öncesinde başlayan emirname tartışmaları bağlamında gündeme taşınan “planlama vizyonu” çerçevesinde değerlendirilmek üzere paylaşmak isterim. 

“Dünyada ve ülkemizde, çevresel, ekonomik ve sosyal alanlarda değişimler yaşanmaktadır. Küresel ısınma ve iklim değişikliği, çevresel bozulmalar, ekolojik kayıplar, doğal kaynakların tükenmesi, göç hareketleri, politik belirsizlik, kamu yararı ile özel mülkiyet hakları arasındaki denge oluşturma gerekliliği, ekonomi gerekleri, ülkemizdeki mekansal planlama (Ülke ve Kent Planlama) yaklaşımında yenilikleri zorunlu kılmaktadır. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti kısıtlı doğal ve kültürel kaynaklara sahip olan ve bu nedenle ekonomik ve sosyal gelişme olanakları ile fırsatları sınırlı olan küçük ada ülkesidir. Bu nedenle, Hükümetimiz, ekonomik gelişmelerin, kısıtlı doğal ve kültürel kaynaklarımıza uzun vadede ters etkiler yapmayacak şekilde gerçekleşmesini, böylece gelecek nesillere aktarılabilmesini sağlayacak daha sürdürülebilir bir gelişmeyi, bunun için de, mevcut mekansal planlama sisteminin, iyileştirilmesini ve yeni planlama yaklaşımlarına uyumlu hale getirilmesini gerekli görmektedir. 

Hükümetimiz, mekânsal, sosyal, kültürel, çevresel ekonomik ve teknik altyapı gibi farklı yönleri ile gelişmeyi sağlayan, anlaşılır biçimde tanımlanmış usul ve esasları olan bir “Sürdürülebilir Mekansal Planlama” çerçevesi oluşturmayı ve uygulamayı hedef olarak belirlemiştir. 

İlke ve Hedefler:  

KKTC Muktesabata Uyum Programı (MUP) uyarınca öncelikli alanlardan birisi olan, Mekansal Planlama Sisteminin uyumlaştırılması çalışmalarının temelini oluşturacak olan “KKTC için Mekansal Planlama Politikası” aşağıdaki dört temel ilkeye dayanmaktadır. 

1. Sürdürülebilir Gelişme: Tarihi ve kültürel mirasımızı ve doğal kaynaklarımızı koruyarak gelecek kuşaklara aktarabilecek sosyal ve ekonomik bir gelişme,
2. AB Politikaları ve Mevzuatı ile Uyumlaştırma: AB gereklilikleri ile uyumlu ve tutarlı bir planlama sistemi ve mevzuatı, 
3. Sorumluluk Paylaşma ve Ortaklaşa Yönetim: Planlama sistemine saygılı, ortaklığa dayalı çalışmayı ve sorumluluk paylaşımını içeren, planlama sürecinin her aşamasına, toplumun tüm kesimlerini (tüm paydaşları) dahil eden, katılımcı, müzakereye açık, şeffaf ve hesap verilebilir bir planlama yaklaşımı, 
4. Etkili, Girişimci (Pro-Aktif) ve Dönüştürücü: Yaşadığımız çevreyi olumlu yönde dönüştüren, girişimci, planlamayı güçlendiren, yeni planlama araçları ile desteklenen, esnek olarak uygulanan kriter ve politikalara dayalı etkili planlama kararları. 

I. Sürdürülebilir Gelişme: 

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti küçük ada ülkelerine özgü sınırlı doğal kaynaklara, biyolojik çeşitliliğe, kıyı ve deniz yaşamına, zengin ve çeşitli doğal, tarihi ve kültürel mirasa sahiptir. KKTC ekonomisi için büyük önem taşıyan bu çevresel değerler, doğal kaynaklar ve kültürel mirasın korunması ile yerleşim alanlarının gelişmesi ve ekonomik sektörel gelişme amacı ile bu kaynakların bulunduğu alanlarda yatırım talebi arasında bir rekabet oluşmaktadır. 

Ekonomik kalkınmanın ve sosyal refahın sağlanması ile çevresel değerlerin, doğal kaynakların ve kültürel mirasın korunmasına yönelik çabalar arasındaki bu rekabetin, kaynakların adil paylaşımının sağlanabilmesi, sosyal ve ekonomik kalkınma politikaları, çevre koruma- politikaları ve mekansal gelişme politikaları ile bütünleştirilmesi hedeflenmektedir. Bunun için, mevcut mekansal (Ülke ve Kent Planlama) planlama sistemi, yerleşimlerin daha yaşanabilir, adil, ekonomik, güvenli, estetik ve işlevsel olmasını sağlayan, daha sürdürülebilir bir planlama sistemine dönüştürülecektir. Bu amaçla: 

(1) Mekansal gelişme politikalarının, KKTC’nin ve insanlarının ekonomik potansiyelinin kullanılmasını, rekabet edebilirliliğini geliştirilmesini, tüm vatandaşlar için, sürdürülebilir iş ve istihdam olanaklarının yaratılmasını, istikrarlı ekonomik büyümeyi ve refahı sağlamayı destekleyecek nitelikte olması sağlanacaktır. Tüm ekonomik ve sosyal gelişmeler için, altyapıların bulunduğu mevcut yapılaşmış alanlarda ve mevcut bina stokunun ekonomik olarak değerlendirilmesini sağlayacak uygun konumlarda, yeterli miktarda arazinin sağlanması desteklenecek ve teşvik edilecektir. 

(2) Tüm ekonomik ve sosyal gelişmelerin, kirlilik, gürültü ve trafik yaratmayacak, eşsiz eko-sistemimiz, biyolojik çeşitliliğimiz, kültürel miras ve doğal kaynaklarımız üzerinde uzun vadede ters etkiler yapmayacak, yenilelenebilir enerji kaynaklarını kullanımı, enerji verimliliği ve su tasarrufu sağlayacak şekilde, planlı olarak yapılması desteklenecek ve teşvik edilecektir. 

(3) Mekansal gelişme politikalarının, tüm toplum kesimlerinin ihtiyaclarını dikkate alan sosyal gelişmeyi, sosyal bütünleşmeyi, kentsel yoksulluk ve eşitsizliklerin giderilmesini, yerel kültürel değerlerin korunup geliştirilmesi hedeflerini destekleyecek nitelikte olması sağlanacaktır. 

(4) Su kaynakları ve verimli tarım alanları gibi doğal kaynaklar korunacak ve uygunsuz gelişmelerle zarar görmesi veya yok olması önlenecektir. Yaşamın sürdürülebilmesinde önemli rolü olan ve biyolojik çeşitliliğin bir parçasını oluşturan, bitki ve hayvan türleri ile toplulukları ve bunların doğal yaşam ortamları ile kıyılar, dağlar ve orman alanları korunacaktır. 

(5) Ülkemizin zengin tarihi geçmişini yansıtan, en önemli kültürel ve ekonomik mukayeseli, üstünlüklerimizden olan tarihi ve kültürel değere sahip alanlar, yapılar ile doğal peyzaj alanları, gelecek nesillere aktarılabilmeleri için, bulundukları yerde ve sahip oldukları özgün özellikleri ile korunacaktır. 

(6) Yerleşmelerin planlanmasında, nüfus ve ekonomik faaliyetlerin yer seçimi ve mekansal dağılımında, çevresel, doğal ve ekolojik eşikler ile taşıma kapasitelerinin limitlerine uyulması sağlanacaktır. Yerleşmelerin mekan ve çevre kalitesi geliştirilerek insanların yaşama, çalışma ve eğlenme için çekici bulacağı yüksek kalitede yaşam alanları oluşturulması sağlanacaktır.”

Metnin tamamına 2016 Şubat tarihli Bakanlar Kurulu kararlarından ulaşılabilir.