Tayfun Çağra

Kemal Basat aslen Lefkeli ama İstanbul’da doğdu, Alayköy’de büyüdü. Öğrenimini Amerika’da yaptı, Bilgisayar Mühendisliği okudu. 2003’te Ada’ya geldi, önce Girne’de, 2014’ten sonra da Taşkent’te oturuyor. Henüz 37 yaşında genç bir iş insanı… İş insanı mı yoksa idealist bir Kıbrıslı mı demenin daha doğru olduğunu oralara gidip, onunla konuşup, niçin yaptığını, nasıl yaptığını anladıkça karar vermek daha doğru.

Peki neden Taşkent? Çünkü babası 1990’larda Taşkent’te büyükçe bir arazi almış. Şehirde oturacaklarına aşağıda anlatacağımız ve haklarında sohbet edeceğimiz Piknik Alanı ve Rehabilite Merkezinde her anlamda destekçisi eşi Avukat Yasemin Basat ile birlikte Taşkent’e gelmişler.

Ben Piknik Alanı diye giderken karşımda bir kompleks buldum. Taşkent Doğa Parkı… Babasının aldığı arazide başlattığı Doğa Parkı ve Vahşi Hayat Rehabilite Merkezi’ne bir de piknik alanını ‘örnek’ olması için katan Kemal Basat, o bölgeye büyük bir değer katmış. Sadece bölgeye değil, idealist yaklaşımı ve bu uğurdaki yatırımlarıyla Kıbrıs’a ve doğaya, çevreye, vahşi hayata verilmesi gereken değeri ispatlamış ve gerçekten de örnek olmuş ve olmaya devam ediyor çünkü yatırım devam ediyor.  

GENEL TANITIM

“Taşkent Doğa Parkı olarak insanlara doğa sevgisini, hayvan sevgisini aşılayacak bir proje olarak başladık. Uzun soluklu bir proje… Ocak 2018’te tamamlamayı planlıyoruz… Bu süreç içinde çalışmalarımızı gören duyarlı kişiler doğada, yaban hayatta buldukları hayvanları bize ulaştırmaya başladılar. Bir baktık ki Kıbrıs’ta bunları rehabilite edecek, tekrar doğaya kazandıracak merkez yok. Taşkent Yaban Hayat Rehabilitasyon Merkezi tamamen ihtiyaçtan kuruldu. 2016, yani geçen sene ilk defa 120 yaban hayvanı yaralı halde aldık, tedavi edip tekrar doğaya bıraktık.”

O hayvanların ne olduğunu sorduğumda kızıl şahin, diğer şahinler, yılanlar, göçmen kuşlar, balıkçıl kuşlar gibi hayvanlar olduğunu öğreniyorum… Kıbrıs’ın zaten kuş ağırlıklı olduğunu söyleyen Kemal Basat, Kıbrıs’a gelen göçmen kuş sayısının 400 türe yakın olduğunu belirtiyor. Merak ediyorum, Doğa Parkı’nı kurarken de uzmanlığı olan bilgisayardan yararlanan Basat’ın bu araştırmalarını da internet üzerinden mi yaptığını soruyorum ve anlatmaya devam ediyor;

“Zaten uzman kişilerle çalışıyoruz. Rehabilitasyon Merkezi’nin başında zoolog bir arkadaşımız var. Vahşi Yaşam Biyoloğu arkadaşımız var ve veterinerimiz var. Merkezde üç uzmanımız, dört de çalışanımız var. Aynı zamanda uzman veteriner doktor ve Yakın Doğu Hayvan Hastanesi ile birlikte çalışıyoruz. Herşeyi uzmanıyla, gerektiğiyle yapıyor ve örnek olmaya çalışıyoruz.”

PİKNİK ALANI

Bu giriş konuşmasını Taşkent Piknik Alanı’nda yapıyoruz. Öyle olunca da bir süreliğine sohbetimiz Piknik Alanına kayıyor. Sayfa operatörü arkadaşımız Sevay Alkan’la birlikte gidiyoruz Taşkent’e çünkü Sevay yeni hobisi ‘dağlama’ yöntemiyle piknik masalarının numaralarını da yazıyor.

Piknik Alanı’nın da görüşlerine uygun olarak yani Kıbrıs’ta bir piknik alanının nasıl olması gerektiğini gösterebilmek, oluşturabilmek için yola çıktıklarını anlatıyor Kemal Basat… Piknik alanı kiralamak isteyenlere örnek olabilmesi için, yani “işte piknik alanı budur, standardı budur” diyebilmek için Orman Dairesi’yle 10 yıllık bir sözleşme yaptıklarını söylüyor.

Atıl durumda olan piknik alanı muhteşem bir görünüş kazanmış. Selvi ağaçlarının altında yüzlerce piknik masası… Masaların yanında mangallar… Piknik alanında geniş bir alan sadece engelliler için… Engelli masaları, engelli oyun parkı, engelli oto parklar…

ENGELLİLERE ÖZEL

Öyle güzel bir çalışma yapılmış ki engelliler için oldukça güzel, oldukça uygun yerler hazırlanmış, özel bir nedeni mi var diye sormak gereği duydum.

“Hayır yok ama nüfusa göre engelli oranını belirleyecek istatistiki bilgi olmadığı için ben de Türkiye’deki verileri aldım ve %10 gibi bir alanın ve masanın engelli yeri olması gerektiğini düşündüm” diye anlatıyor. Lefkoşa Belediyesi’yle işbirliği yapıp engelli vatandaşların piknik alanına taşınması çalışmaları yapılıyor… Öte yandan Dikmen Belediyesi’nin elinden gelen katkıyı yaptığını anlatıyor Kemal Basat… Bir de yorumda bulunuyor Dikmen Belediyesi’yle ilgili ve ‘çok geniş ama çok düşük nüfuslu bir bölgeye hizmet vermeye çalışmasından dolayı şanssız bir belediye’ olduğunu söylüyor. Buna rağmen yine Belediye’nin çalışmalarını takdir ediyor.

Piknik alanına dönersek engelliler için masalar ücretsiz… Diğer alanlarda yer alan çocuk masaları da ücretsiz. Salı günleri ise hepsi ücretsiz… 20 TL olan piknik masaları ve mangallara para vermek istemeyenler için de Salı günlerini ücretsiz olarak belirlemiş Kemal Basat… Hafta arası 4, hafta sonu 8 çalışanı olan piknik alanında çöpler için geri dönüşüm kutuları da düşünülmüş. Alanda aynı yerde üç ayrı çöp kutusu bulunuyor. Çevreciliği, temizliğe ve kirletmemeye verdiği önem de anlattıklarından ve tabii ki yarattıklarından belli oluyor Kemal Basat’ın…

MANASTIR

Piknik Alanı’nın hemen yanında 11. yüzyıldan kalma bir de manastır var. Daha önce koyunların, keçilerin ve kaçamak yapmak isteyenlerin! uğrak yeri olan manastır şimdi temizlenmiş ve aslına uygun halde restore edilmeyi bekliyor. Kemal Basat bunun öncülüğünü yapıyor. Vakıflar İdaresi ve Eski Eserler Dairesi ile yaptıkları çalışmayla Taşkent Doğa Parkı’nın korumasına verilen manastır ileride Eski Eserlerle birlikte restorasyona girecek. Taşkent Doğa Parkı’nın Eski Eserlerle daha önce de çalışması, sponsorluğu olmuş. Güzelyurt Arkeoloji ve Doğa Müzesi’nde yenilenme çalışmaları yapılmış.

Tabii ki bu anlatılardan ve gördüklerimden sonra şunu sormam gerekiyordu; Kâr amaçlı bir yatırım yapmadığınızı söylediniz ama uzman çalışanlar, diğer çalışanlar, diğer giderler derken epeyce bir gider var. Masa ücretleri ve marketten satılanlar bu gideri karşılayabilecek mi?

TEKNOLOJİDEN DOĞA’YA…

Gülümsedi Kemal Basat… Karşılaması iyi olurdu ama mümkün değildi ve kendisinin ve eşinin birikimlerinin Doğa Parkı’na aktarıldığını söylüyor Basat… Eşiyle ‘tencere yuvarlandı kapağını buldu’ deyimine uygun olarak birbirlerini tamamladıklarını söyleyen Basat; internet şirketindeki diğer kazanımlarını da buraya aktarıyor. Basat, “yatırımı Çatalköy’de havuzlu bir villa yerine çevreye, çocuklara ve geleceğe yapmak istedik” diye özetliyor idealist yaklaşımını…

Şu an için fazla para kazanmanın mümkün olmadığını ama kazanırsa da yine paranın gidecek olan yeri olarak yine Taşkent Doğa Parkı olduğunu söylüyor… “Farkındalık yaratmak için bunu yapıyoruz” diye de ekliyor.

YABAN HAYAT REHABİLİTE MERKEZİ

Ve Yaban Hayat Rehabilite Merkezi… Taşkent’te KKTC bayrağının hemen altında… Başında çok genç Zoolog Mert Beşiktaş var. 28 yaşındaki Mert bize Merkezi gezdiriyor, yaban hayattan yaralı, hasta olarak gelen kaplumbağaların, şahinlerin, balıkçıl kuşların bakımlarını anlatıyor… Hemen altındaki alanda bulunan devekuşlarının 10 gün sonra kuluçka makinesindeki yavru çıkaracak yumurtalarını gösteriyor.

Havuzdaki caretta carettanın suya dalma problemi varmış. Suyun altına dalamıyor. Bunun için de İsrail’den uzman getirmeyi düşünüyorlar. Eğer bu dalışı yapabilirse doğal hayatına geri dönebilecek caretta caretta… Yaralı şahin, kanadı kırık başka kızıl şahin ve gri leylek tedavileri bitince yine doğaya, bulundukları yerlere bırakılacaklar.

Merkezde hummalı bir çalışma var, çalışmalar sürerken merkez genişlemesi de devam ediyor, teknolojik anlamda donanıyor. En azından benim için yaralı, hasta ve acemi avcılar tarafından vurulan kuşlar, hayvanlar olduğunda başvurabileceğim bir yer olmasının rahatlığı var içimde… Vurulmasınlar, yaralanmasınlar ama olursa da böyle bir merkez var artık.