Ayşe GÜLER

Pegasus Hava Yolları Kuzey Kıbrıs temsilcisi ve Cyprus XP Travel Direktörü Zeki Ziya, ülkede uzun yıllardır uygulanan teşvik sisteminin hiçbir faydasının olmadığını savundu.

Ekonomi, Turizm, Kültür ve Spor Bakanlığı tarafından Türkiye haricindeki diğer ülkelerden yapılacak charter seferlerle ülkeye turist getirecek tur operatörlerine veya seyahat acentelerine 2014 ve 2016 dönemleri ödenecek teşvik miktarlarında yüzde 8 oranında kesinti öngörüldüğünü kaydetti.
Ziya, hazırlanan teşvik taslağında ortaya atıldığı gibi yüzde 30 oranında bir azalmanın söz konusu olmadığını vurguladı.

Geçtiğimiz yıl kişi başına 130 Euro ödendiğini ancak bu yıl öngörülen rakamın 120 Euro olduğunu dile getiren Ziya,  “2015’te 110 Euro, 2016’da ise 100 Euro’ya düşürülmesi öngörülüyor.  2016’da yaşanacak düşüş bile yüzde 30’un altındadır. Ancak bu durum bugün yapılacakmış gibi ortalığı velveleye verdiler” şeklinde konuştu.

Ziya, ülkedeki mevcut teşvik sistemi ile ‘tekelleşmeye doğru’ gidildiğine dikkat çekti. 

Ziya, “Bir ülkeye teşvik sistemi, tanıtım yapılabilmesi için uygulanır. İlk sene 130 Euro verilir. Eğer amaca ulaşılırsa ve gerekli tanıtımlar yapılırsa, rakamda kademeli olarak azaltmaya gidersiniz” şeklinde konuştu.

Teşvik primlerinin dört sene sonucunda sıfırlanması gerektiğini de dile getiren Ziya,  “Başarılı tanıtımlar yapılırsa, teşvikler 4 senenin sonunda sıfırlanmalıdır. Ama ülkedeki teşvik sistemi, başladığı günden beridir hiç aşağıya inmedi” dedi.
YENİDÜZEN’e konuşan Ziya, 2014 turizm sezonu öncesi değerlendirmelerde bulundu. 

“Sınırlı kaynakları bulunan bir ülkenin, kaynakları çalınıyor”
“10 Euro düşüş yaşandığında turizm batacaksa ve turist gelmeyecekse, bugüne kadar gelen paralar amaca hizmet etmedi” diye konuşan Ziya, söz konusu durumun ‘harcanılan paralar amacına ulaşmadı’ yönünde algı oluşturduğunu ifade etti.
Ziya, “turist başına 130 Euro verirken, ne aldığınıza da bakmanız gerekmektedir. Bu para ödendiğinde, turistleri 2 ya da 3 yıldızlı otellere götürdüğünüzde, 100 Euro verdiniz. Ancak siz 130 Euro teşvik alırken, otellere 100 Euro vermek abestir” dedi.
Yaşananları, ‘sınırlı kaynakları bulunan bir ülkenin, kaynaklarını çalmak’ olarak değerlendiren Ziya,  amaca hizmet etmemesinden dolayı teşviklerin kesilerek, ‘daha doğru yerlerde’ kullanılması gerektiğini kaydetti.
Ziya, “dünya kadar para harcayıp ilgili ülkede talep oluşturamadıysanız, tur operatörleri hala 130 Euro verin turist yollayım diyorsa, bu durum ilgili ülkenin turistini sübvanseye sistemidir” dedi.
Ziya, “parayla gelen turist, ülkeye gelecek kaliteli turisti de engeller” şeklinde konuştu.

“Teşvik sistemi, daha disiplinli olmalı”
Teşvik sisteminin daha disiplinli bir şekilde yapılması gerektiğine dikkat çeken Ziya, “plan ve program yoktur. Hedef kitle ya da ülkede belirlenmemiştir” dedi.
Ziya, “şu anda yaratılan durum 10 Euro içindir. 4 senedir 130 Euro ödeniyorduk. 10 Euro düştü diye ülkeye gelmeyecekse, bir an önce bu parayı kessinler, gelmesin” şeklinde konuştu.

“Önemli olan kaliteyi satabilmek”
Bakanlık içerisinde çalışanlar sayesinde ülkenin turizm teşvik kitapçığının tanıtılmaya başlandığını ifade eden Ziya, bu tanıtımın içerisinde Kuzey Kıbrıs’ın doğal güzelliklerinin, yemeklerinin ya da gelenek, göreneklerinin yer almadığını kaydetti.
Ziya, “Kitapçıkta sadece ne kadar turist getirirseniz, alacağınız para yazmaktadır. Bu durumun teşvikle alakası yoktur. Parayla gelen turist, ülkeye gelecek kaliteli turisti de engeller” şeklinde konuştu.
Kuzey Kıbrıs gibi küçük ülkelerde ‘kaliteyi satabilmenin’ önemli olduğuna dikkat çeken Ziya, turizm teşvik adı altında harcanan paraların onda biri ile ülkenin güzelliklerinin tanıtılabileceğini savundu.

Mevcut pazar yok oldu

“Turizm bütçesi yeterli değil”
Ziya, turizm için bütçede ayrılan paranın yapılan operasyonlar için yetersiz olduğunu vurgulayarak, bu konuda kota ya da üst limitin belirli olmadığını dile getirdi.

“Turistlere yapılan harcamada yüzde 30-40 oranında gerileme”
Turist başına yapılan harcamada yüzde 30-40 oranında gerileme olduğunu savunan Ziya, kalitenin ‘dibe çekildiğini’, mevcut pazarların yok olduğunu vurguladı.

“Ülkeye faydası bulunmayan turizm durdurulmalı”
“Ne kadar hata yapılırsa yapılsın, ülkenin konumu ve geçmişi çok güzeldir. Bu yüzden çok kolay pazarlanır. Hiçbir şey yapılmasa bile ülkeye turist yine gelir” şeklinde konuşan Ziya,  “Bozuk olan ve ülkeye faydası bulunmayan turizm bir an önce durmalıdır” dedi.
Ziya, ülkenin değerine satılması gerektiğine işaret ederek, “yabancı turist sübvanseye edilerek, yatak doldurmakla ülkeyi kalkındıramazsın” dedi.

Teşviklerde yüzde 8 düşüş

“Dibe vurmadan düzelemez”
“Teşviklerde öngörülen yüzde 8 gerilemenin ardından, ülkeye turist gelmeyeceği söyleniyorsa herkesin düşünmesi gerekiyor” diye konuşan Ziya, sorumluların sorgulanması gerektiğini kaydetti.
Ziya, teşviklerde planlanan gerilemenin geçici bir dönem sıkışmaya neden olabileceğini dile getirerek, “Bu iş dibe vurmadan düzelmez. Eğer 10 Euro ile dibe vuracaksa, bir an önce vursun” dedi.

“Dövizde artış, ülkenin pazarlanmasını kolaylaştırır”
Dövizde yaşanan artışla birlikte ülkenin pazarlanmasının ‘daha kolay’ olacağını savunan Ziya, bir ülkede girdilerin TL olması ve dövizin yükselmesi durumunda o ülkenin daha cazip hale geldiğini kaydetti.
2014 yılı turizm sezonunda ‘turist’ olarak nitelendirilmeyen kişilerde düşüş yaşanabileceğini söyleyen Ziya, “Eğer Avrupa’daki tur operatörü, teşviklerde 10 Euro eksik alacağı için ülkeye turist göndermiyorsa, bence yapacağı en hayırlı iş bu olur” dedi.