Aya Triada köyünden Savva Liasi vefat edince, evinde yıllardır saklamış olduğu fotoğrafları bulan kızı Tulla Liasi, bunları sahiplerine iade ediyor…

Karpaz’da Aya Triada köyünden Savva Liasi vefat edince ve sevgili kızı Tulla Liasi evde temizliğe giriştiği zaman, babasının yıllarca saklamış olduğu fotoğrafları buldu ve bunları sahiplerine iade etmeye başladı. Tulla Liasi’nin fotoğraf iadesinde bulundukları arasında Miranda Lisandru da vardı… POLITIS gazetesindeki harika yazılarından tanıdığımız Miranda Lisandru arkadaşımıza iade edilen fotoğraflar arasında kendi bebekliği, anne ve babasının 1970’li yıllardaki düğün resimleri, anne ve babasının Trodos dağlarına ziyaretlerinden fotoğraflar ve daha pek çok resim vardı…

Miranda arkadaşımız çok duygulanarak “Yarım bırakılmış bir hayattan resimler…” başlığı altında duygularını kaleme aldı… Biz de onun Rumca olarak kaleme aldığı bu yazıyı İngilizce’ye çevirmesini istedik, o da bu yazıyı bizim için İngilizce’ye çevirdi, biz de İngilizce’den Türkçe’ye çeviri yaptık okurlarımız için…

FOTOĞRAFLARI TULLA LİASİ BULDU…

Tulla Liasi arkadaşımızla da bu konuda konuştuk… Tulla’nın kardeşi Yiannakis Savva Liasi “kayıp”tı ve ondan geride kalanlar Klepini’de (Arapköy) “kayıp” kazılarında bulunarak kendilerine defnedilmek üzere iade edilmişti… Biz de Liasiler’in cenaze törenine katılmıştık Aya Triada’da…

Savva Liasi 1974 sonrası köyden ayrılmayıp burada kalan Kıbrıslırumlar arasındaydı… Cenaze töreninde sevgili eşi de vardı… Onca bekleyiş ardından oğullarının kalıntılarına ulaşmak onları çok derinden sarsmıştı – üstelik barikatlarda yapılan rezaletler de cabasıydı… Kıbrıslıtürk barikatında ille tabutu açıp içindeki “kayıp” kemikleri ellenmiş, insanların acısına acı eklenmiş, cenaze töreni de geciktirilmişti…

Cenaze töreni Karpaz’da yapılmıştı, Aya Triada’da yani “Sipahi” köyünde… İlk kez “kayıp” bir Kıbrıslırum’dan geride kalanlar, Kıbrıs’ın kuzeyine defnediliyordu… Çünkü aile hiçbir zaman Karpaz’dan ayrılmamış, hep burada yaşamışlardı… Kıbrıs’ın kuzeyinde Kıbrıslırumlar’ın zorlu yaşamına karşın, direnip kalmışlardı… Bir oğulları “kayıp”tı 1974’ten beridir, biricik kızları Tulla da 1974 sonrasında Hollanda’da yaşamaktaydı, orada çalışmaktaydı…

MARULLA LİASİ DE VEFAT ETMİŞTİ…

Karpaz köylerinden Aya Triada’dan (Sipahi) kardeşi Yannakis Savva Liasi, 1974’te “kayıp” edilmiş ve ondan geride kalanlar 2010 yılında Kayıplar Komitesi’nin yürüttüğü kazılarda Arapköy’de (Klepini) beş kişilik bir toplu mezarda bulunmuştu. 2014 yılında ise Yannakis Liasi’den geride kalanlar, Aya Triada’ya defnedilmişti… “Kayıp” Yannakis’in annesi ve babası, 1974’ten sonra köyleri Aya Triada’dan ayrılmayıp Karpaz’da yaşamaya devam etmişler ancak Tulla ve Yannakis’in annesi Marulla Savva Liasi, oğlu defnedildikten bir yıl sonra 2015’te  yaşamını yitirmiş ve oğlunun yanındaki bir mezara defnedilmişti… Yannakis’in kızkardeşi Tulla Liasi ise Hollanda’da yaşamını sürdürüyor… Tulla Liasi, son 38 senedir Hollanda’da bir ressam ve bir resim öğretmeni olarak hayatını sürdürüyor ve zaman zaman Kıbrıs’a gelerek köyünü ve babasını ziyaret ediyordu…

“Kayıp” Yannakis Liasi’nin öyküsünü bu sayfalarda yayımlamıştık…

5 Mayıs 1953’te Aya Triada’da dünyaya gelen Yannakis Liasi, Yalusa (şimdiki adıyla Yeni Erenköy) lisesini bitirmiş, 1974’te Atina Üniversitesi’nde Ekonomi Bölümü birinci sınıf öğrencisiydi… Ailesinin onu sağ olarak gördüğü son tarih 11 Ağustos 1974’tü – Ayios Epiktitos’a (Çatalköy) gönderildiklerini söylemiş ancak ondan bir daha haber alınamamıştı…

Yannakis Liasi’nin cenaze töreni 12 Temmuz 2014 Cumartesi günü saat 11.00’de Aya Triada’daki kilisede yapılmış ve ardından köydeki Kıbrıslırum mezarlığına defnedilmişti.

Geçen yıl ise Savvas Liasi hayatını yitirmiş ve yine Aya Triada’da Kıbrıslırum mezarlığına defnedilmişti…

Bir süre sonra kızı Tulla evde temizlik yaparken çok sayıda fotoğraf bulmuştu… 1974 sonrasında bir zamanlar bir vesileyle Maraş civarında bir yeri ziyaret eden Savvas Liasi’ye bu fotoğrafları birileri vermiş ve o da bu fotoğrafları kendi evinde saklamıştı. Belki bu fotoğrafları sahiplerine iade etmek, başını derde sokabilirdi… Çünkü yaşadığı yer Karpaz’dı… Belki de onları bir yere saklamış, daha sonra sahiplerine vermek üzere saklamış ama belki de unutmuştu… Her ne gerekçeyle olursa olsun, sonuçta kızı Tulla, ancak babası ve annesi vefat ettikten sonra bu fotoğrafları bulabilmiş ve sahiplerine iade etmeye başlamıştı…

MİRANDA’NIN DUYGULARI…

Miranda ise bu fotoğraflar iade edilirken yaşadığı duyguları 10 Kasım 2019’da POLITIS gazetesinde yazdığı makalesinde paylaştığında, bunu “google translate” yapmıştım ve yazıyı çok etkileyici bulduğum için hemen onunla temasa geçerek bu yazıyı İngilizce’ye çevirmesini rica etmiştim… Miranda Lisandru da beni kırmayarak bir süre sonra yazının İngilizcesi’ni bana gönderdi ki Türkçe’ye çevirerek sizlerle paylaşabileyim…  Bana ayrıca ailesine iade edilen fotoğrafları da gönderdi… Miranda Lisandru, “Yarım bırakılmış bir hayattan resimler” başlığı taşıyan yazısında şöyle yazıyordu:

“Annem bana beklenmedik haberi verdiği anda ağlamaya başlamıştım… İki koca gün boyunca ağlamadan duramadım… Bunlar sevinç gözyaşları değildi ya da sizi ezip geçen duygusal gözyaşları değildi… Bunlar, verilen haber sevindirici olsa dahi, kırık bir kalbin ve bir yasın gözyaşlarıydı…

İçimdeki bu çatışmayı anlamak zordu… Aileme ait Maraş’tan bir fotoğraf albümü bulunmuştu… Ancak hayatımızın bu çok değerli, kayıp parçasının geri geliyor olmasından neşe duyacağıma, hıçkırıklar içerisinde ağlıyor ve bin parçaya bölünüyordum üzüntüden…

Kendi hayatımla ilgili haber yazmak, sanki de ölüm ilanı yazmak gibi hissettiriyordu bana. Barikatlar açıldıktan sonra başkaları için pek çok kereler kaleme almış olduğum aynı hikayeyi kendim için de kaleme alıyor gibiydim… İnsanlar kendilerini başıboş fotoğraflarda buluyorlardı, gazetelerde ya da internet sitelerinde “Bu sen misin veya tanıdığın birisi midir?” ibaresiyle fotoğraflar yayımlanıyordu…

AYA TRİADA’DA BULUNDU…

Ailem bu albümü eski evimizde bırakmıştı – Maraş’ta Aya Ekatirini bölgesinde İlias ve Paraksevu Liasi’den kiraladıkları bir evdi bu… Sahip olduğumuz diğer her şeyle birlikte – babamın evlilik yüzüğü ve banknotlarla dolu bir zarf da vardı – mutfak masasının üstünde kalmıştı bu fotoğraf albümü… Ailem geride para bırakmıştı çünkü zaten geri dönmeyi tasarlıyorlardı…

Çok değerli fotoğraflarımız, aradan 45 yıl geçtikten sonra Karpaz’da, Aya Triada’da bulunmuştu. Savva Liasi’nin kızı Tulla Liasi bulmuştu bu fotoğrafları… Ev sahibimizin oğluydu Savvas Liasi… Geçtiğimiz Mayıs ayında Savvas Liasi vefat etmişti, o Karpaz’da enklavda kalanların bir sembolü olmuştu yıllarca. Tulla, Aya Triada’daki evlerinde babasına ait öte beriyi karıştırırken bulmuştu bunları… Ve derhal fotoğraflarda görüp de tanıyamadığı bu simaların sahiplerini aramaya başlamıştı…

Evet, bunlar ailemin fotoğraflarıydı, başka bir hayattan görüntülerdi, uzak bir evrenden resimlerdi ve sonuçta Mağusalılar’ın Facebook sayfasına yükleneceklerdi… Çok sarsıcı bir keşifti bu ve kişisel bir dönüm noktasıydı da…

HESİODOS SOKAĞI…

Bu fotoğraflar nasıl olup da Maraş’tan Karpaz’a kadar birbuçuk saatlik yolu alabilmiş ve orada onlarca yıl kalmışlardı? Bunun yanıtını belki de hiçbir zaman öğrenemeyeceğiz…

Bunlar annemle babamın düğününden fotoğraflardı, ben henüz birkaç aylıkken çekilmiş fotoğraflardıve hatta akrabaların ve arkadaşların fotoğrafları bile vardı… Amcamın sürüş ehliyeti vardı fotoğraflar arasında, bizimle birlikte kaldığı dönemde, olduğu yerde bırakılmış bir sürüş ehliyetiydi bu, Hesiodos Sokağı’ndaki komşularımızın fotoğrafları da vardı… Komşularımızın fotoğrafları arasında Hriso Orfanu’nun (Kipros ve Olga Askotu ailesinden) fotoğrafları vardı, yanımızdaki evde yaşayan Lalla ve Andreagoras’ın fotoğrafları vardı (ki bunlar da Panayotis ve Kiriaki Pauşi ailesindendi) ve ayrıca Andreas ile Katerina Mirizi ailesinin yedi oğlunun fotoğrafları da vardı…

Devam edecek