Fehime ALASYA

Kışın yaşanan don felaketi, kısa vadede yerli muz üretimini durma noktasına getirirken, uzun vadede devlet desteğinin olmaması söz konusu ürünün verimini de olumsuz etkiledi… Yeşilırmak ve Yedidalga bölgesindeki bazı genç üreticiler, babadan kalma muz üretimini sürdürmeye çalışırken, eski üreticiler bahçelerini kurumaya terk etmeye hazırlanıyor.

Girdi maliyetlerinin artık üretim yapmaya fırsat tanımadığını kaydeden deneyimli üreticiler, ‘ne kazanırsak kar’ düşüncesiyle, üretimden kopmamak adına var olma mücadelesi verdiğini kaydetti.

Devlet teşviki ve desteği olmadan muz üretiminin çok zor sürdürülebileceğini anlatan üreticiler girdi maliyetleriyle artık başa çıkamayacağını anlattı.

“Marketlerde yerli muz görülemez oldu”

Yılın birçok ayında meyve veren muz ağaçlarından kışın yaşanan don olayı sonrasında hasat yapılamadığını anlatan bölgeli üreticiler, geçtiğimiz sekiz ayda çok düşük bir miktar üretim yapıldığını belirtti. Üreticiler, “Marketlerde yerli muz görülemez oldu, ticaretten geçtik, var olmak için çabalıyoruz” dedi.

“Devlet telafisi veya desteği olmadığı için üretim bitiyor”

Muzun güneşi ve sıcağı sevdiğini, soğuk havayı ise hiç sevmediğini, hemen etkilediğini dile getiren üreticiler, bu sebeple kışta yaşanan kayıplarda çok büyük zarara uğradığını dile getirdi.

Kıştaki hava koşulları yüzünden birçok ürünün harap olduğuna değinen üreticiler, devlet telafisi veya desteği olmadığı için üretimin durma noktasına geldiğini belirtti.

Erson Hocanın Organik Çiftliği İşletmecisi, muz üreticisi Nursel Ekici:

“Don ile bu yılki üretim adeta durdu, devlet desteği yok denecek kadar az…”

Bahçesinde ürettiği birçok yerli ürünü kendi pazarlayan Erson Hocanın Organik Çiftliği İşletmecisi, muz üreticisi Nursel Ekici, bu yılki muz üretiminin don olayının ardından adeta durduğunu anlattı.

Yaşanan doğal felaketle tüm ürünlerin dalında eridiğini belirten Ekici, bu yıl uzun süre hasat alamadıklarını dile getirdi.

Kış sonrası yılın ilk hasadını aldıklarını kaydeden Ekici, gelirler ile giderlerin bir birini karşılamadığını belirtti.

Devlet desteğinin de yok denecek kadar az olduğunu anlatan Ekici, günümüz şartlarına göre çok önemsiz bir destek yapıldığını ifade etti.

40 yılı aşkındır yerli muz üreten Ayten Özsergen ve eşi Nevzat Özsergen:

“Gübre ücretleri yüzde 500 arttı, işçilik ve su fiyatları iki katına çıktı, sadece yerli muzun var olması için çabalıyoruz”

1975 yılından beridir az da olsa düzenli olarak muz üretimi yaptığını anlatan Ayten Özsergen ve eşi Nevzat Özsergen, muz meyvelerinin don olayıyla yandığını anlatarak, “Bu yıl kışın ağaç üzerindeki tüm meyveler yandı, ürün uzun süre alamadık” dedi.

Yıl 12 ay muz üretimi yaptıklarını belirten Ayten Özsergen, bu yıl sert gelen Mart ayından sonra üretimin sekteye uğradığını anlattı.

Üretimdeki sıkıntılara değinen eşi Nevzat Özsergen, işçilik, su ve gübre giderlerinden yakındı. “Gübre ücretleri yüzde 500 arttı, işçilik ve su fiyatları iki katına çıktı” dedi.

Bahçeye yılda 3, 4 kez suni gübre attıklarını buna rağmen bu oranı yılda bire düşürdüklerini anlatan Özsergen, verilen devlet desteği sözlerinin tutulmadığını ifade etti.

Özsergen, “Yıllardır verecekleri desteği hiç görmedik, üretici doğal afetlerden telafisini alamadı” şeklinde konuştu.

“Girdilerimiz beş katı arttı ama biz geçen sene 20 TL olan muzu bu yıl 25’e satacağız”

Geçtiğimiz yıl kilosunu 20 TL’den sattığı yerli muzu, bu yıl 25 TL’ye tüketiciye ulaştırdığını anlatan Özsergen, “Yasa çerçevesinde sera üretimiyle eşit muamele göreceğiz dediler ama lafta kaldı. Biz zarar da etsek, ne isterse olsun ürün fiyatını arttıramayız. Aksi halde olmayan müşterileri de kaybedeceğiz. Girdilerimiz beş katı arttı ama biz geçen sene 20 TL olan muzu bu yıl 25’e satacağız” yorumunu yaptı.

“Artık marketlerde yerli muz göremezsiniz, yok”

Kar amacı gütmeden maliyetine çalışarak, sadece yerli muzun var olması için mücadele verdiklerini anlatan Nevzat Özsergen, şöyle devam etti:

“Bu lezzet ithal muzlarda yoktur, bu nedenle bizler bu lezzetti yaşatmak, sürdürebilmek için çalışıyoruz. Zaten biz marketlerle rekabet edemeyiz, biz elden satış yapıyoruz.

Artık marketlerde yerli muz göremezsiniz, yok… Birkaç yıl öncesine dek bölgede çok fazla üretici vardı, şimdi giderek hepsi vazgeçti. Bölgedeki üreticiler bir elin 5 parmağını geçmez oldu…”

Ocak ayından beridir ilk kez muz hasadı yaptığını anlatan 40 yıllık muz üreticisi Ziver Balıkçı:

“Pandemi dışında bu kadar kötü bir dönem görmemiştik, destek yok, kendi kendimize çabalıyoruz”

Mart ayındaki doğal felaketin sonrasında aylardır üretimin durduğunu anlatan deneyimli üretici Ziver Balıkçı, “Eskiden köyde herkes muz üretirdi, şimdi sadece biz kaldık, birkaç genç üretici o kadar.” dedi.

Devlet desteğinin yok denecek kadar az olduğunu kaydeden Balıkçı, bu nedenle yıllardır hiç üretim alanını genişletmeden çalıştıklarını, sadece aile bütçesine ek gelir sağladığını belirtti.

“Birçok kişi üretimi bıraktı, devlet desteği veya koruması yok”

Ziver, şöyle devam etti: Ocak ayından beridir ilk kez muz gördük. Muz nazik bir ağaç olduğu için, doğal afetlerden çok etkileniyor. Son senelerde yaşanan seller ve don felaketi, muz üretimini bitirdi diyebiliriz. Eskiden Yeşilırmak ve Yedidalga köyleri muz üretimi ile meşhurdu. Ama bu yaşanan kayıplarda, devletin doğal afet desteğini de bizlere ödememesiyle birçok kişi üretimi bıraktı.

Bize doğrudan gelir desteği ödeniyor ama o da çok az miktarda.

Üretimden karlı değiliz. Bizim aslında en büyük sorunumuz, devletin desteğinin olmamasıdır. Yaşanan doğal afetlerde, yatırımımızı ve ekinimizi kaybediyoruz ve diğer üreticilerin aldığı katkıyı alamıyoruz.”

Ülkede tarım sektörünün ve üretimin ihracattaki önemine değinen Muz Üretici Salahi Atalar:

“Muz tarım sigortası kapsamına alındı ama devlet desteği yok denecek kadar az”

Ülkede tarım sektörünün ve üretimin ihracattaki önemine değinen Üretici Salahi Atalr, “Bu sektöre verilen destekler yok denecek kadar çok düşüktür, komik rakamlardan söz ediyoruz.” dedi.

Hükümetin açıkladığı ekonomik desteklerde dahi tarım sektörüne değer verilmediğini kaydeden Atalar, “Artık bilinmeli ki tarım ülkedeki en önemli sektörümüzdür, ona göre destekler verilmeli, Avrupa ve TC’de olduğu gibi…” şeklinde konuştu.

Atalar, şöyle devam etti:

“Bölgedeki muzlar tarım sigortası kapsamındadır, bu zararlar ödenecek, bu geçtiğimiz yıl alınan bir karadır. İthal muz fiyatları da muz üretiminin zaman içinde gerilemesine neden oldu.

Don olayından üreticiler olumsuz etkilendi. Yurt dışından gelen muzun sınırlanması lazım ki biz burada muzumuzu satabilelim. Hava şartlarından dolayı verim bu yıl düşük olacak.

Girdi maliyetleri çok yükseldi, gübreye %500 zam, su %380 zamlandı. 98 kuruşa aldığımız elektrik şu anda 3,36 TL oldu, işçilik çok arttı.”