Zekai Altan

Kıbrıslı’nın vazgeçilmezi olan lezzet, mangalda kebap. Bunu her Kıbrıslı’nın kültüründe görebilirsiniz. Hatta beraber de yaşarsınız. Kıbrıslı Tük veya Rum. Fark etmez, Bu bir kültürdür. En çok yaşandığı ve mangalın tüttüğü yer de piknik alanlarıdır. Pikniğe gitmek de adeta bir Bayram havası da yaratır. Hazırlıkları vardır. Hatta mangal ustaları da bellidir. Mangalı en iyi kim yakar ve nasıl yakar. Etlerin şişe dizilmesinden pişirilme yöntemine kadar övünürler. Piknik sözcüğünün kökeni ise Fransızca’dan gelme. (pique-nigue) Yani yemek yemek, eğlenmek için açık alanda yapılan günübirlik gezintilerdir. Diğer bir anlamı ise, suyu ve yeşilliği olan bir mesİre yeri olarak tanımlanır. Piknikler genelde sözü edildiği gibi açık alanlarda yapılır. Bu gelenekler kış ayı hariç yaz ve diğer her mevsimde yürütülür. Kış mevsiminde havanın güzel olması halinde de yapılır. Piknikler genelde Pazar günleri yapılır. Geleneksel bir gündür. Aileler ve arkadaş grupları bir araya gelir ve doğada eğlenceli mangal keyfini yaşarlar. Tabii yalnızca gün olarak gelenekselleşen piknikler bir yılın belli aylarında ve ritüel olarak da yapılırlar. Ritüel sözcüğü belki pek uyum sağlamayan bir sözcük. Biz bunun yerine geleneksellikten söz edelim. Bir Mayıs’lar. Günün anlamına pek uygun olmasa da 1 Mayıs’larda piknik yapmak gelenek oldu. Ya aileler ya da örgütler. 1 Mayıs gününde ovaya, dağa veya piknik alanlarına giderler ve eğlenceli etkinliklerini gerçekleştirirler. Tabii piknik geleneklerinden bahsedecek olursak bu etkinlik birçok isim altında uygulanır.

Mart Dokuzu Pikniği
Dünyada değişik varsayımlarla ve değşik söylemlerle yürütülen geleneklerin özünde uygun doğa koşullarında yeme-içme ve eğlencelerin yapılması demektir. Kıbrıs’ta bilinen ve her yıl geleneksel olarak piknik alanında kutlanan Mart Dokuzu ve Hıdırellez günleridir.  Mart Dokuzu, 1974 öncesinde Güney’de (Lârnaka’nın Geçitkale-Boğaziçi köyleri ile çevresinde) kutlanıyordu. Kutlanan köyleri Boğaziçi, Geçitkale, Tatlısu, Ötüken, Alaminyo, Terazi, Alaniçi, Beşevler, Taşkent, Kalavasan, Pile, Akhisar, Cevizli, Üçşehirler (Goşşi), Vuda olarak sayabiliriz. Bazı kaynaklarda Lefkoşa’ya bağlı Akıncılar (Lurucina), Koçcat ve Matyat’ta da kutlandığı belirtiliyor. Tümünde de asgari müşterek ‘piknik’tir. Yüzyıllardır yaşayan bu Mart Dokuzu piknik geleneği bir tür bahar ya da baharı karşılama bayramı veya geleneği olarak kutlanmaktadır. Kutlamalar, en yaygın olarak 21 veya 22 Mart’ta yapılır. Kıbrıs’taki Mart Dokuzu kutlamaları ise 1974 öncesinde, 9 Mart günü, şimdi 9 Mart’a en yakın Pazar günü yapılır. Bu gün için günlerce önceden özel yemekler ve tatlılar yapılması bu geleneğin heyecanını ve farklılığını ortaya koyar. Geleneksel yemek ve tatlılar en başta gelenlerdir. Tabii ki mangal kadar değil. İsmail Bozkurt’un Mart Dokuzu ile ilgili anılarınn yayınlandığı makalesinde yiyeceklerden sarı papatya ve ekşilice ile sarıya, soğan kabuğu ile kırmızıya boyanan yumurtalarla nor börekleri o günün simgesi olduğunu belirtiyor.

Ay Mavri Piknik Günü ve Geleneği
Gilan köyünde yaşanan ilginç bir efsane ile piknik geleneğinin başlaması. Gelenek  Aynikola, Omodos ve diğer Baf köylerine yayılır. Efsane şöyle, çobanın biri her gün keçisinin sütünün eksildiğini fark eder. Olayı bir türlü çözemez. Takibe alır. Ve bir gün mandranın yakınındaki mağaraya giden keçinin buradaki bir çoçuğa sütünü verdiğini görür. Bunu görünce şok olur ve şaşırır. Köyde bunu anlatır. Günlerden 3 Mayıs. Ve bu günden sonra her 3 Mayıs günü Gilan köyünden başlayarak Aynikola, Omodos ve diğer Baf köylerinde Ay Mavri kutlaması yapılır. Piknik düzenlenir. Yeme içmeler ve eğlenceler düzenlenirdi. Çobanlar o günkü sütlerini, hellimlerini, norlarını, peynirlerini ve yine o gün kestikleri hayvanları halka ikram ederlerdi. Hatta esmer olan biri yüzünü keçinin sütü ile yıkarsa beyaz olacağına inanılırdı.

Naci Talat Ormanı
Naci Talat Ormanı Bafra’da sahil kenarında Mehmetçik Belediyesi plajının yanında... Sık çam ağaçlı geniş bir alan. Temiz ve bakımlı. Hem çam ağaçları altında serin bir havada piknik yapma şansınız var hem de denize girme olanağınız. Alt yapısı da mevcut. Piknik masaları ve mangal yerleri. Eksik ihtiyacınızı da karşılayabileceğiniz Mehmetçik Belediyesi restorantı da hemen yanınızda. Bu ormanda piknik yapılır. Kısa bir ziyaret ve CTP İskele Gençlik Örgütü’nün düzenlediği piknik alanını ziyaret ettim. Burada tam bir dayanışma havası. Her taraftan tüten mangallar. Bir taraftan halk dansları oynayanlar, diğer taraftan mangal başında mücadele edenler. Diğer tarafta da masayı hazırlamaya çalışan bayanlar. Çocuklar bir aşağa bir yukarı koşuşup oynuyorlar. Canlı müzik tüm alanın sessizliğini bozuyor.

Basit Bir Piknik Mönüsü
Şiş üzerine bir etcik bir yağcık dizilir. Üzerine biraz tuz ilave edildikten sonra mangal ateşine konulan şişler. Ve sonra duyulan kokular. Piknik mönüsünün ana yemeği. Pirzola, şeftali ve tavuk ızgaralar da diğerleri. Piknik mönüsünün diğer vazgeçilmezleri ise salata, kuru soğan, yoğurt, cacık, humus, hellim, zeytin ve çakızdeslerdir. Basit ve kolay olarak hazırlananlar. Bunlara ilave börek ve dolmalar ise ayrı bir tat katar. Mangalda kahve pişirmek de işte o mönünün tam finali olur. Her mangal sonrası bu mangalda kahve aranır. Vazgeçilmezdir. Mangalda tüten kebap gibi. Kıbrıslı yakın tarihte gece pikniğine de alıştı. Bunun keyfi de bir başka olur. Bu konuda çok hoş bir anımız vardır. Yakın tostlarım Rıfat Arşehit, Aydan ve Tamer Afşaroğlu. Anneleri Fatma abla ile akşam üzeri Girne’ye gittik. Dönüşümüz gece oldu. İleri bir saatte Girne Boğazı aydınlıktı. Yanan lambalar ve lukslar. Fatma aba şaşırdı. “Aaaa” diyerek hayretler içerisinde kaldı ve devam etti; “biz gelirkan buraşta köy yoğudu, bu köyü haçanda kurdular” deyiverdi. İşte Kıbrıslı’mın mangallı piknik geleneği ve tutkunluğu bu kadar. Siz Naci Talat Ormanı’nda da bunları gerek gündüz gerek gece de yaşayabilirsiniz.  Piknik keyfinizi yaşarken lütfen ateşinize sahip olun. Dikkat edin. Ağaç ve ormanlarımızı yani ciğerlerimizi koruyalım.

ALT YAPISI
PİKNİK MASALARI
MANGAL YERİ
SU (BELEDİYE RESTORANTINDA)
ÇAM AĞAÇLARI
DENİZE GİRME OLANAĞI
DUŞ YAPMA OLANAĞI