Tuğçe Ülkü Aydın

Ekonomi ve Enerji Bakanı Özdil Nami, enerji konusunda Kıbrıs'ın güneyindeki muhataplarına çeşitli vesilelerle hem elektrik konusunda, hem de diğer doğal gaz gibi konularda işbirliği çağrısında bulunduklarını söyleyerek, bugüne kadar bu çağrılara olumlu bir cevap almadıklarını kaydetti.

Bakan Nami, “Onlar tanınmış devlet olma perdesinin arkasına saklanarak tek yanlı adım atmayı tercih ettiler. Tabi bu da Türk tarafını kendi adımlarını atmaya mecbur etti. Bu çerçevede adanın güneyi nasıl Amerikan, Fransız veya İtalyan firmalarıyla anlaşıp araştırma faaliyetlerine giriştiyse, biz de Türkiye Cumhuriyeti ile aynı adımı attık” dedi.

Bakan Özdil Nami, bu konu ile ilgili Kıbrıs Türk halkının meşru hak ve çıkarlarını korumaya devam edeceklerinden kimsenin şüphesi olmaması gerektiğini vurgulayarak, Türkiye ile işbirliği içinde gereken adımların atıldığını ve atılmaya devam edeceğini belirtti.   

Türkiye ile KKTC arasında enterkonnekte kablo projesinin, elektrik maliyetlerini düşürmek için önemine işaret eden Ekonomi ve Enerji Bakanı Özdil Nami, projenin hayata geçmesiyle elektrik maliyetlerinin düşeceğini, hem de ülkede yenilenebilir enerji üretme kapasitesinin önündeki mevcut sınırların ortadan kalkacağını söyledi.

Bakan Nami, “Böylelikle bol miktarda temiz ve ucuz enerjiye ülkemiz sonunda kavuşmuş olacak”  dedi.

KENDİ KONTROLÜ DIŞINDA GELİŞEN OLAYLAR NEDENİYLE YÜKSEK ENFLASYON DÖNEMİNE GİREN BİR EKONOMİ…

TAK muhabirinin ekonomik ve güncel konular hakkındaki sorularını yanıtlayan Bakan Özdil Nami, KKTC ekonomisini genel olarak değerlendirdiğinde, KKTC’de  kendi kontrolü dışında gelişen olaylar nedeniyle yüksek enflasyon dönemine giren bir ekonomi olduğunu söyledi.

KKTC’nin rekabet gücünün de uluslararası alanda oldukça düşük olduğunu, 140 ülke arasında 114. sırada olduğunu ifade eden Nami, ülkede birçok yapısal reformun yıllar içerisinde gerçekleştirilemediğini, hep ertelendiğini ve sorunların büyüyerek bugünlere geldiğini kaydetti.

DEVLET GELİRLERİNİN YÜZDE 80’İ MAAŞ VE BENZERİ ÖDEMELERE HARCANIYOR

Devletin gelirlerinin yüzde 80’nin maaş ve benzeri ödemelere harcandığını,  yatırım bütçesinin oldukça düşük olduğunu ifade eden Bakan Nami, bu modelin bir şekilde değiştirilerek, rekabetçi bir ekonomi yaratılması gerektiğini vurguladı.

Bunun çok zor bir iş olduğunu ve kısa vadede yapılabileceklerin oldukça kısıtlı olduğuna dikkat çeken Nami, bunu ancak daha uzun vadeli bir çalışmayla hayata geçirmenin mümkün olduğunu söyledi.

Kıbrıs'ın kuzeyinin TC dışında başka ülkeler tarafından tanınmamış olmasının, ülkenin dış ticaretini önemli ölçüde aksattığını belirten Bakan Özdil Nami, bunun ülkeyi  daha pahalı hale getirdiğine işaret etti.

Mevcut durumun ülkede bir çok konuda, özellikle bankacılık sektöründe faaliyetleri önemli ölçüde daralttığını vurgulayan Nami, “Gerek bankacılık, gerek ulaşım, gerek haberleşme, gerekse borçlanma ihtiyaçlarının karşılanması gibi bir çok konuda başka ülkelerin elinde bir çok imkan varken, adanın bu konuların tamamında Türkiye’ye tam bir bağımlılık içerisinde hareket ediyor. Dolayısıyla Türkiye’deki gelişmelerden bire bir, hatta misliyle etkileniyor” dedi.

KATMA DEĞERİ YÜKSEK HİZMET VE ÜRÜNLER ÜRETEN BİR EKONOMİK MODELE GEÇMEK LAZIM

Ekonomi ve Enerji Bakanı Nami konuşmasını şöyle sürdürdü:  

“Bu ortamda bizim katma değeri yüksek hizmet ve ürünler üreten bir ekonomik modele geçmemiz lazım. Yani bizim, ürettiğimiz her türlü mal ve hizmeti,  fiyat üzerinden değil, kalite üzerinden rekabet edecek bir modele dönüştürmemiz lazım.”

Bunu yapmak için ülkede bazı avantajlar bulunduğuna işaret eden Bakan Nami, bunun başında  üniversite sektörünün geldiğini söyledi. 

Ülkede dünyanın her tarafından gelen yüz bine yakın gencin üniversitelerde eğitim gördüğünü, bununla ekonomiyi birleştirecek tedbirleri almak gerektiğini aktaran Bakan Nami, bu hedef doğrultusunda Meclis’e “Araştırma Geliştirme ve Teknopark Yasa Tasarılarını” sevk ettiklerini anımsattı. 

Bakan Özdil Nami, bu sayede üniversitelerle, özel sektörün buluşmasını hedeflediklerini ifade ederek, bu buluşmanın kendilerine bilgisayar yazlımı veya teknolojik ürünler geliştirilmesi ve ihraç edilmesiyle ilgili fırsat penceresi açacağına inandığını belirtti.

YENİLENEBİLİR ENERJİ İÇİN ÇALIŞMA BAŞLATILDI

Öte yandan ülkedeki maliyetleri aşağı çekmek için en önemli girdilerden olan enerji maliyetleri konusunda çalışmalar başlattıklarını anlatan Nami, “Bilindiği üzere şu anda enerji üretimimizin yüzde 99’u fuil oil ile sağlanıyor. Bu son derece sağlıksız ve pahalı bir yapı. Bundan sonraki enerji üretimimizin ilk etapta yüzde 20’sini, sonraki orta vadede ise daha yüksek oranını yenilenebilir enerjiden üretmek için çalışmalar başlattık. Şu anda bir yıl içinde bitmesi planlanan yatırımlar var ki,  bunlar özel şirketler ve bireyler tarafından yapılan yatırımlardır. Bu yatırımlar sayesinde güneş enerjisi üretimi 60 Megawatt’ın üzerine çıkabilecek. Bunu ilerde daha da attırmayı planlıyoruz, o yönde gereken yatırımları yapacağız” şeklinde konuştu.

DOĞAL GAZ İÇİN FİZİBİLİTE ÇALIŞMASI SÜRÜYOR…

Ekonomi ve Enerji Bakanı Özdil Nami, mevcut üretim santrallerinin fuil oil yerine, doğal gazla çalıştırılmasına yönelik adımlar atılması yönündeki çalışmalarının da devam ettiğine işaret ederek, Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu’nun bununla ilgili fizibilite çalışmalarını sürdürdüğünü aktardı.

Elektrik maliyetlerini aşağı çekmek için yapılan bir diğer çalışmanın ise, ülkede enerjinin daha verimli kullanılmasını sağlayacak yasal düzenlemelerin hayata geçirilmesi olduğunu ifade eden Bakan Nami, ülkeye giren elektrikli malzemelerin yüksek enerji tasarruflu malzemeler olduğundan emin olunması gerektiğini, ayrıca binaların izolasyon tedbirlerinin sağlıklı bir şekilde alınmasının temin edilmesi gerektiğini de vurguladı.

TC-KKTC ARASINDA ENTERKONNEKTE KABLO PROJESİ…TEKNİK ÇALIŞMALAR DEVAM EDİYOR

Elektrik maliyetlerini düşürmek için bir diğer projenin de Türkiye ile Kıbrıs'ın kuzeyi arasında enterkonnekte kablo projesinin hayata geçirilmesi olduğunu vurgulayan Ekonomi ve Enerji Bakanı Özdil Nami, bunun uzun süredir üzerinde çalışılan bir konu olduğunu, bu proje ile ilgili fizibilite çalışmalarının tamamlanması için süratle teknik çalışmaları başlattıklarını kaydetti.

TEMİZ VE UCUZ ENERJİYE KAVUŞULACAK

Nami şöyle devam etti:

“İçinde bulunduğumuz Ekim ayı içerisinde Türkiye ile aramızda kurulan enerji çalışma grubu çalışmalarına tekrar başlayıp, kısa sürede tamamlayacak. Orada çıkan veriler ışığında bundan sonraki adımlar kurgulanacak. Bu proje eğer yapılabilir (fizibıl)  ise ve gerçekten hayata geçerse, o zaman hem Kilowatt saat başına olan elektrik maliyetleri düşmüş olacak, hem de ülkemizde yenilenebilir enerji   üretme kapasitesinin önündeki mevcut sınırlar da ortadan da kalkacak. Böylelikle bol miktarda temiz ve ucuz enerjiye ülkemiz sonunda kavuşmuş olacak.”

SANAYİ BÖLGELERİNİN TEMİZLENMESİNE YÖNELİK YASA MECLİS’TEN GEÇTİ…

Ekonomi ve enerji Bakanlığı’nın diğer çalışmalarına da değinen Bakan Nami, bakanlığın en önemli üretim alanlarının sanayi bölgeleri olduğunu, ülkedeki organize sanayi bölgelerinin ilk etapta temizlenmesine yönelik ve orada çevreye zarar veren atık maddelerin kaldırılmasına yönelik bir yasanın Meclis’ten geçirildiğini anlattı. 

Bu yasada kurallara uymayanlara yönelik ciddi caydırıcı cezaların oluşturulduğunu belirten Bakan Nami, Polis Genel Müdürlüğü’nün katkısıyla personelin bunun uygulanmasına yönelik eğitilerek, sertifikalarının dağıtıldığını aktardı.

Bundan sonra yapılacak olanın arazide denetim ve temizlik faaliyetleri olduğunu, bunların da yapılmaya başladığını belirten Bakan Nami, organize sanayi bölgelerini temizledikten sonra işlerin bitmediğini, Türkiye ve Avrupa’daki sanayi bölgelerinin seviyesine çıkarmak için bir çalışma başlatıldığını kaydetti.

Bunu yapabilmek için yeni bir yasaya ihtiyaç olduğunu tespit ettiklerini belirten Bakan Nami, “Bunu da önümüzdeki yılın ilk aylarında Meclis’e sevk etmeyi planlıyoruz” dedi.  

TİCARET DAİRESİ’NİN DENETİMLERİ ARTTI, YASALAR EL VERDİĞİNCE CEZA KESİLDİ

Yüksek enflasyon ve dövizdeki değer artışının olumsuz etkilerine de değinen Ekonomi ve Enerji Bakanı Özdil Nami, bu durumun özellikle marketteki fiyatlarda önemli bir artışları da gündeme getirdiğine işaret etti.

Ticaret  Dairesi’nin bu sıkıntılı dönemde denetimlerini arttırdığını vurgulayan Bakan Nami, Ticaret Dairesi’nin bir çok firmadan pazarladıkları ürünlerle ilgili maliyetlerini talep ederek, incelediğini kaydetti.

PİYASADAKİ DALGALANMANIN FIRSATÇILIĞA DÖNÜŞMEMESİ İÇİN GEREKEN TEDBİRLER ALINDI

Piyasadaki dalgalanmanın fırsatçılığa dönüşmemesi için gereken tedbirlerin alındığını, yasaların el verdiği çerçevede bazı cezalar da kesildiğini de ifade eden Bakan Nami, bu çalışmalar ve denetimlere düzenli şekilde devam edileceğini söyledi.

Tüm mal ve hizmetlerde piyasanın rekabet koşullarına göre oluştuğunu yakından takip edeceklerini söyleyen Bakan Özdil Nami, “Eğer buna aykırı bir durum varsa, gereken tedbirleri almakta tereddüt etmeyeceğiz”  dedi.

DOĞAL GAZ KONUSU

Bütün bunlar olurken, Kıbrıs adasının etrafında, ülkenin geleceğini bire bir etkileyecek önemli gelişmeler olduğuna da işaret eden Ekonomi ve Enerji Bakanı Özdil Nami, doğal gaz konusunun bunların başında geldiğini söyledi.

Bakanlık olarak Türkiye’deki muhataplarıyla konuyu yakından takip ettiklerini vurgulayan Bakan Nami konuşmasını şöyle sürdürdü:

“Biz enerji konusunda Rum tarafındaki muhataplarımıza çeşitli vesilelerle işbirliği çağrısında bulunduk. Hem elektrik konusunda, hem de diğer doğal gaz gibi konularda. Maalesef bugüne kadar bu çağrılarımıza olumlu bir cevap almadık. Onlar tanınmış devlet olma perdesinin arkasına saklanarak tek yanlı adım atmayı tercih ettiler. Tabi bu da Türk tarafını kendi adımlarını atmaya mecbur etti. Bu çerçevede Rum tarafı nasıl Amerikan, Fransız veya İtalyan firmalarıyla anlaşıp araştırma faaliyetlerine giriştiyse, biz de Türkiye Cumhuriyeti ile aynı adımı attık.”

Bu konu ile ilgili Kıbrıs Türk halkının meşru hak ve çıkarlarını korumaya devam edeceklerinden kimsenin şüphesi olmaması gerektiğine işaret eden Bakan Nami, Türkiye ile işbirliği içinde gereken adımların atıldığını ve atılmaya devam edeceğini vurguladı.   

KİŞİ BAŞINA DÜŞEN MİLLİ GELİRİ ARTTIRACAK YENİ BİR SÜREÇ OLUŞTURMAK MÜMKÜN

2019’da Kıbrıs Türk halkını bekleyen ekonomik tablo konusuna da değinen Ekonomi ve Enerji Bakanı Özdil Nami, 2019’un zor bir yıl olmasını beklediklerini, planlarını, hazırlıklarını bu zorlukların üstesinden gelme amacıyla yaptıklarını söyledi.

“Elbette hükümet halkı hayat pahalılığı altında ezdirmeyecek, ekonomiyi büyütecek ve gelir dağılımını da adil sağlıklı tutacak adımlar atmaya odaklanmıştır. Elimizdeki imkanlar kısıtlı olsa bile, bu mevcut imkanlar çerçevesinde elden gelenin en iyisi yapılacaktır” şeklinde konuşan Bakan Özdil Nami, özellikle dar gelirli kesimin zor dönemlerde korumanın sosyal devlet anlayışı içinde kendileri için öncelik arz ettiğini söyledi.

Bu anlayışla bugüne kadar bilindiği üzere hükümet tarafından bazı tedbirlerin açıklanarak, alındığını ifade eden Bakan Nami, şu anda daha uzun vadede, daha köklü reform nitelikli neler yapılabileceğinin üzerinde çalışıldığını kaydetti.

2019 bütçesinin hazırlandığı bu günlerde tüm bakanlıkların bu çerçevede çalıştıklarını ifade eden Bakan Nami, ülkede geleceğe doğru bakıldığında, doğru ekonomik adımların atılmasıyla, kişi başına düşen milli geliri arttıracak yeni bir süreç oluşturmanın mümkün olduğuna inanç belirtti.   

Ekonomi ve enerji Bakanı Özdil Nami, bunun için birçok alanda köklü değişiklikler, reformlar yapmak gerekeceğini, bunların halk tarafından da sahiplenip, desteklenmesinin sağlanması gerektiğini kaydetti.

Bakan Nami, bu noktadan hareketle bu yeni dönemin tüm paydaşlarla istişare içerisinde oluşturulması ve hayata geçirilmesinin büyük önem arz ettiğini ifade ederek, kendilerinin çalışmalarını bu anlayışla ürettiklerini, kendi görüşlerini sosyal ekonomik örgütlerle düzenli bir şekilde paylaştıklarını aktardı.

Bakan Nami, “Ben şahsen bu çalışmaların bizi bugünden daha olumlu bir noktaya götüreceğine güveniyorum. Bugün içinden geçilmekte olan sıkıntıların geride kalacağına ve gençlerin ülkeyi terk etmek zorunda kalmadığı, Avrupai standartların ülkemizde uygulandığı daha iyi, daha müreffeh bir ülke yaratabileceğimize inanıyorum” dedi.