Narenciye sektöründe sezonun son ürünü olan Valensiya ürününde hasat dönemi devam ediyor ancak rekoltenin neredeyse yarısı dalında kaldı. YENİDÜZEN’e konuşan üreticiler, “İşçi bulunmakta zorluk yaşandı, yeteri kadar pazar bulunamadı, sezon geç açıldı. Kısacası yapılması gerekenler zamanında yapılmadı ve ürün dalında kaldı. Ürün dalında kalırsa hem emekler, hem de harcanan paralar boşa gidecek. Sezon çok kötü ve tam bir fiyasko…” dedi.

Hüseyin ÖZBARIŞCI

Narenciye sektöründe sezonun son ürünü olan Valensiya ürününde hasat dönemi devam etmesine rağmen rekoltenin neredeyse yarısı ağacın dalında…  

YENİDÜZEN’e sezonu değerlendiren narenciye üreticileri, Mayıs ayına girilmiş olmasına rağmen, ay sonuna kadar tüm ürünün kesilemeyeceğinin öngörüldüğüne vurgu yaptı, harcanan maliyetlerin ve verilen emeklerin boşa gidebileceğinden bahsetti. Ürünün dalında kalmasının en büyük sebebini de anlatan üreticiler, yapılması gerekenlerin geç yapıldığını ve sezonun geç açıldığını dile getirdi.

“Sezon iyi gitmiyor” diyen üreticiler, hem ürünün satış bedelinden, hem de yüksek maliyetlerden dolayı da isyan etti.

“Bu zamlarla üretim yapmak çok zor. Bu sektörün sonu geldi, biz üreticiler olarak İflasın eşiğindeyiz” diyen narenciye üreticileri, ürünün kilosunun 1.70 TL’ye kadar düştüğünü belirterek, yüksek maliyetlerle üretim yapmanın, ürünü de “ucuz” fiyata vermenin üreticiyi üretimden koparacağını ifade etti.

Özellikle elektrik ve mazot fiyatlarının çok yükseldiğine dikkat çeken üreticiler, “Bu elektrik fiyatlarıyla bahçe sulamak üreticiye külfet. Üreticilerin traktör işletip bahçesine girecek gücü kalmadı Tarım Bakanlığı sınıfta kaldı” dedi, Başka ülkelerde devletin tarım sektörüne destek verdiğini ve sektörün ayakta kaldığına işaret etti.

Kuzey Kıbrıs Narenciye Üreticileri Birliği Başkanı Turgut Akçın:

“Yaklaşık 30 bin ton ürün daha dalında…”

 “10-15 gün içerisinde kestiğimizi kesebileceğiz, kesemediğimizin ise dalında kalma riski var. Eğer bu ürünü dalında bırakırsak sineklenme olacak, ürün bozulacak ve hiçbir işe yaramayacak”

Kuzey Kıbrıs Narenciye Üreticileri Birliği Başkanı Turgut Akçın, Valensiya ürününde bu yıl rekoltenin 60 bin civarında olduğunu, şu ana kadar ürünün sadece 30 bin tonunun bahçeden kesilebildiğini dile getirdi. Mayıs ayının sonlarına doğru ürünün kesilmesi gerektiğini dile getiren Akçın, şöyle konuştu:

“Sezon çok kötü geçiyor. Valensiya ürününde bu yılki rekolte 60 bin ton civarındadır. Şu ana kadar 30 bin ton kesildi, yaklaşık 30 bin ton da ağacın dalında. Mayıs girdik, 10-15 gün içerisinde kestiğimizi kesebileceğiz, kesemediğimizin ise dalında kalma riski var. İşçilerden kaçanlar da oldu. Eğer bu ürünü 15 gün daha dalında bırakırsak Akdeniz meyvesi olduğu için sıcak havalarla birlikte sineklenme olacak, ürün bozulacak ve hiçbir işe yaramayacak. Yani hem meyve, hem de üreticinin harcadığı maliyetlerle emeği boşa gidecek. Temennimiz, böyle bir senaryonun yaşanmamasıdır.”

“Bu elektrik fiyatlarıyla bahçe sulamak üreticiye külfet…”

YENİDÜZEN’e yaptığı değerlendirmede yüksek maliyetler konusuna da değinen Kuzey Kıbrıs Narenciye Üreticileri Birliği Başkanı Akçın, özellikle elektrik fiyatlarının çok yüksek olduğunu söyleyerek, bu durumun narenciye üreticileri için sürdürülebilir olmadığını belirtti.

Akçın şöyle devam etti:

“Maliyetler, geçtiğimiz yıllara göre yüzden 300 arttı ve üreticiler bu maliyetlerin altından kalkamıyor.

Özellikle bu elektrik fiyatlarıyla bahçe sulamak üreticiye külfet… Eğer, çiftçilere elektrik fiyatları yeniden düzenlenmezse bahçeler kurumaya ter edilecek ve birçok üretici tarımla uğraşmaktan kopacak. Bu durum sadece narenciyeye özel bir durum değil. Ancak, hükümet de yok, bu tip çalışmaları kim yapacak onu da bilmiyoruz. Böyle giderse narenciye sektörü denen bir sektör kalmayacak, domatesi bile tane hesabıyla alabileceğiz. Tarımda üreticilere destek şart... Bu fiyatlarla üretim yapmak çok zor…”

Üreticiler ne dedi?

Fahri Darbaz: “Yapılması gerekenler yapılmadı, sezon geç açıldı tam bir fiyasko…”

“25 bin ton civarında meyve şu anda dalında. 20 günde ne kadar kesim yapılabilecek?  Benim öngörüm 4000- 7000 bin ton arasında ürünün dalında kalacağıdır”

“Cypfruvex misyonu gereği işçi ve pazar bulmak durumundadır. İşçi bulunmakta zorluk yaşandı, yeteri kadar pazar bulunamadı, sezon geç açıldı kısacası yapılması gerekenler zamanında yapılmadı ve bizleri bugünlere getirdi. Tüccarlar bunu yaparken Cypfruvex geri kaldı. Sezon çok kötü ve tam bir fiyasko… Kilosu 1.70 TL’ye kadar fiyat düştü. Maliyetler yüzde yüzden fazla zamlandı ama biz ürünü böylesi komik rakamlara veriyoruz. Bu girdi maliyetleriyle üretim olmaz.  32 bin ton meyve kesildi. Sıkmaya 1400 ton gitti. Üretici eridi, bitti artık. Tüm yük üreticinin üzerinde ve üretici perişan… Narenciye bahçesi olarak 72 bin dönümlerden 30 bin dönümlere geriledik. Ben kendi kendime bile ‘bu işi artık yapma’ diyorum. 25 bin ton civarında meyve şu anda dalında. 20 günde ne kadar kesim yapılabilecek?  Yaza yaklaştık sonra ürün bozulmaya başlar. Benim öngörüm 4000- 7000 bin ton arasında ürünün dalında kalacağıdır. Temennimiz böyle bir durumun yaşanmaması ve çiftçi üzülmemesi. Narenciye sektörü çok kötü, ne yazık ki Tarım Bakanlığı narenciye sektöründe sınıfta kaldı.”

Gürcan Demirbilek: “Mazot ve elektrik fiyatları biz üreticileri çok etkiliyor”

“Ben ürünümü satmayı başardım ama şu anda daha dalında kalan birçok ürün var”

“Sezon henüz bitmedi ancak kötü geçiyor diyebiliriz. Sezonun kötü geçmesinin en büyük neden, ekonomik şartlardır. Maliyetler yükseldi, bu maliyetler karşısında nereye gideceğimizi bilmiyoruz.

Zamlar bizi çok etkiliyor. 8 bidonum var ve bu bidonlara geçen yıl mazotu 1200-1400 TL arası doldururken, bu yıl aynı bidonlara 4000 TL’lik mazot dolduruyorum. Yani yüzde sadece mazotta bile 100’ün üzerinde zam söz konusu. Özellikle mazot ve elektrik fiyatları biz üreticileri çok etkiliyor.

Gelecek sene durum böyleyse üreticiler üretemeyecek. Üretim olması isteniyorsa, devlet elektrik ve mazot konusunda üreticiye destek vermeli. Maliyetler yanında özellikle Mart ayında yaşanan buzlanma da birçok ürünü etkiledi. Ben ürünümü satmayı başardım ama şu anda daha dalında kalan birçok ürün var.”

Malik Melda: “Üreticilerin traktör işletip bahçesine girecek gücü kalmadı”

“Sezon iyi gitmiyor. Sezon başı kilosu 2,40 TL’den alınan ürün şu anda 1.80 TL’ye kadar geriledi. Harcanan maliyetler karşısında bu fiyatlar üreticiyi memnun etmiyor. Şu anda 25 bin ton kadar ürün dalında”

“Açık söylemek gerekirse sezon iyi gitmiyor. Gerek kesimde, gerekse fiyatlar üreticileri tatmin edebilecek konumda değil. Sezon başı kilosu 2,40 TL’den alınan ürün şu anda 1.80 TL’ye kadar geriledi. 3 TL’nin üzerinde alış yapan tüccarlar da var ama çok az. Harcanan maliyetler karşısında bu fiyatlar üreticiyi memnun etmiyor. Şu anda 25 bin ton kadar ürün dalında. Özellikle elektrik ve mazot fiyatlarında ciddi bir artış söz konusu…  Üreticilerin traktör işletip bahçesine girecek gücü kalmadı. Aslında global bir sorun yaşanıyor ama başka ülkelerde devlet, tarım sektörüne destek veriyor ve üreticiler ayakta kalıyor. Devlet gerçek anlamda çiftçilik yapan kişileri kayıt altına alıp, destek vermeli.”

Ramadan Kandulu: “Yapılması gerekenler zamanında yapılmadığı için tüm bunları yaşıyoruz”

“Şu anda bir kesim sıkıntısı var ve ürün dalında kalabilir. Yapılması gerekenler zamanında yapılmadığı için tüm bunları yaşıyoruz. Devletin tarım sektörüne, üreticiye destek olması gerekiyor”

“Şu anda bir kesim sıkıntısı, ürün satışında da bir duraklama var. Yüksek maliyetler karşısında ürün fiyatı da az. Şu anda sulama sezonunu açmadık. Elektrik fiyatlarını sulama sezonu açıldığı zaman göreceğiz. Maliyetlerde yüzde 300’e varan zamlar var ve böyle devam ederse üretimde büyük sıkıntılar olacak. Sadece ürününü çok iyi fiyata satmış olan üreticiler bahçelerine iyi bakabilecek. Ürünün dalında kalması bekleniyor. Temennimiz kalmamasıdır, her şeyin iyi olmasıdır ancak ne yazık ki öyle görünmüyor. Üretici kontrolünü sağlayamıyor. Suyu bile istediğimiz kadar alamıyoruz kimi zaman. O bile bizim kontrolümüz dışındadır. Üreticinin en büyük sıkıntısı aslında budur. Herkes rahata alışmışken, kimse sıkıya girmek istemiyor. Bu sektör kolay bir sektör değil. Yapılması gerekenler zamanında yapılmadığı için tüm bunları yaşıyoruz.  Devletin tarım sektörüne, üreticiye destek olması gerekiyor.”

Hasan Çuvalcıoğlu: “Üreticiler olarak iflasın eşiğindeyiz”

“Şu anda ürünün sadece yarısı kesilmiş durumda. 10-12 bin ton dalında kalacak öngörüsü var”

“Sezon çok kötü gidiyor. Bu sektörün sonu geldi biz üreticiler olarak İflasın eşiğindeyiz. Gübre ve mazotta geçen yıla göre yüzde 300-400’lere kadar artış oldu. Bu zamlarla üretim yapmak çok zor. Bu maliyetler ürün fiyatlarına yansımaması da çok üzücü. Ürünümüzü geçen yıl verdiğimiz fiyatlara veriyoruz. Narenciye ihraç ürünü olduğu için ürün, dolar bazında satılmalı. Bir evin elektrik gideri neyse tarımda da kullanıla elektrik de böyle. Yani devlet tarıma, özellikle mazot ve elektriği süspansiyon etmiyor. Cypfruvex üreticiyi koruyacak bir adım atmıyor. Cypfruvex greyfurtta üreticiye beher ton başına 1600 TL ücret ödedi. Sadece kur farkından bile 3 bin TL fazla ödemesi gerekirken sadece 1600 TL ödenmesi doğru değil. Cypfruvex üreticiyi koruyamıyor. Aynı durum Valensiya ürünü için de geçerli. Şu anda ürünün sadece yarısı kesilmiş durumda. 10-12 bin ton dalında kalacak öngörüsü var. Üretici bunlarla baş edemez. Hükümetler narenciyeye destek vermeli. Aksi takdirde bir sektör olan narenciye, yok olup gidecek.”