Türkiye’de ilk olarak Sabah gazetesinin internet sitesinde yayınlanan haber, aynı içerikle dalga dalga yayıldı, birçok sitede gündem oldu. Bazıları haberin asparagas olduğunu geç de olsa fark edip okuyucularından özür diledi.

Dünyada ilk olarak The Spirit Science adlı sitede yayınlanan haber, “Astrolojik işaretiniz değişti: NASA 2 bin yıl sonra ilk kez burç işaretlerini değiştirdi” başlığını taşıyordu. Beş gün önce yayınlanan haberin içeriğinde NASA’nın açıklamasına ilişkin en ufak bir bilgi yer almazken, astrolojik bazı yorumlar yapılıyordu.

Ne olduysa bu kerameti kendinden menkul yazının Türkiye basınında fark edilip sırayla paylaşılmasıyla oldu. İlk olarak Sabah gazetesinin dış haberler imzasıyla internet sitesine girdiği haberde, “NASA, Dünya’nın yörüngesel salınımı değiştiği için burçların tarihlerinin de değiştiğini açıkladı. Örnek vermek gerekirse; 23 Temmuz-22 Ağustos arası doğanlar artık Aslan değil Yengeç Burcu!” dendi.

‘Gökbilimciler’den ‘yani astronomlar ve astrologlar’ diye bahsedilmesiyle hayli kafa karışıklığı içerdiği gözlenen haberde, şu ‘bilgi’lere yer verildi: “Dünya’nın yörüngesel salınımı nedeniyle yıldızların Dünya’ya göre olan pozisyonunun değiştiği belirtildi. Bu nedenle, şimdiki gökyüzünün antik zamanlardakinden çok farklı olduğu; Güneş’in 12 burcu oluşturan takımyıldızların üzerinde bulunduğu zamanının da bu yüzden değiştiği ifade edildi. NASA’nın web sitesinde, burçlar ilk kez Babiller tarafından kullanılmaya başlandığında 23 Temmuz-22 Ağustos arasında doğanların Aslan Burcu olduğu ancak bu tarih aralığının artık Yengeç Burcu’na ait olduğu öne sürüldü. Bunun nedeni ise Dünya’nın yer ekseninin geçtiği Kuzey Kutbu’nun aynı doğrultuda olmaması ve sonuç olarak 3 bin yıl sonra gökyüzünün değişmiş olması olarak açıklanıyor.”

Bu hayli ‘bilimsel’ açıklamayı, çalışma alanında astrolojinin bulunmadığı NASA’nın neden yayınladığı hiç sorgulanmadığı gibi, NASA’nın web sitesinde böyle bir açıklama olup olmadığı da kontrol edilmedi. İşin aslı, NASA böyle bir açıklama hiç yapmamıştı.

BirGün ‘kılı kırk yardı’, hatasını ‘karmaşa’ya yordu

Ancak Türkiye basını haberi çoktan benimsemişti bile. NTV, Star, BirGün, T24, Yurt gibi gazeteler de habere sitelerinde yer verdi.

Ancak BirGün konuyla ilgili özür dileyen tek site oldu. Diğer birçok kaynak haberi düzeltmediği gibi silme gereği de duymadı.

soL araştırıp asıl kaynağı buldu

soL’da yer alan bir haberdeyse, asparagas haberin kaynağı derinlemesine incelenip bu ‘açıklama’nın neden NASA’ya dayandırıldığının peşine düşüldü. Buna göre, olayla ilgili NASA bir açıklama yayınlamazken, sadece çocuklar için “NASA Space Place – Explore Eart and Space (NASA Uzay Mekanı – Dünyayı ve Uzayı Keşfet)” isimli bir internet sitesindeki bir yazıda yer alan ufak bir bölüm, yabancı kaynaklarda ve peşi sıra Türkiye basınında NASA açıklaması gibi sunuluyor.

Sitenin ‘Burçlar ve Takvim’ isimli bir bölümünde “Her şeyden önce: Astroloji, Astronomi değildir!” isimli bir metinde, astrolojinin nasıl keşfedildiğine dair tarihsel bilgiler verilip, “Babiller, burçlar kuşağının 12 işaretini ilk kez icat ettiğinde, takribi 23 Temmuz ile 22 Ağustos tarihleri arasında doğmak, Aslan Burcu olmak anlamına geliyordu. Fakat bugün, 3 bin yıl sonra, gökyüzü değişti çünkü dünyanın ekseni (kuzey kutbu) tamamiyle aynı yönü göstermiyor. Şimdi, Mimi’nin 4 Ağustos’taki doğum tarihi onun Aslan değil, Yengeç işareti altında doğduğunu gösteriyor” deniliyor.

Yazının yayınlandığı geçtiğimiz ocak ayından bu yana yabancı kaynaklarda ısıtılıp ısıtılıp NASA’nın burçları değiştirdiği iddiasıının ortaya atılmasının nedeni de bu.

Türkiye basını da ‘kopyala yapıştır’ haberciliğiyle bu hatanın üzerine topluca düşerek bir kez daha sınıfta kaldı.

diken.com.tr