Hüseyin ÖZBARIŞCI
Çiğ süte getirilmesi beklenen 1,50 TL’lik zam, hayvan üreticisini de, süt ürünleri imalatçılarını da memnun etmedi… Hayvan üreticileri zam miktarını “yetersiz” bulurken, süt ürünleri imalatçıları ise zammın “pahalılık” getireceğine dikkat çekti. Her iki sektör temsilcileri de hükümetin teşvik vermesi gerektiği konusunda hemfikir oldu…

Hayvan üreticileri, yükselen girdi maliyetleri nedeniyle çiğ süt fiyatlarının zamlanması gerektiğin, savundu, bu bağlamda Hayvan Üreticileri ve Yetiştiricileri Birliği Başkanı Mustafa Naimoğulları, önümüzdeki günlerde çiğ süt fiyatlarına 1,50 TL zam yapılacağının bilgisini verdi.
YENİDÜZEN’e konuşan hayvan üreticileri, girdi maliyetlerinin yükseldiğine dikkat çekerek, çiğ süt fiyatının “ucuz” kaldığını belirtti, 1,50 TL’lik zammın da “yeterli” olmadığını savundu.
Süt ürünleri imalatçıları ise, çiğ süt fiyatına zam yapılması durumunda hem ihracatta rekabet edebilirliğin ortadan kalkacağını, hem de iç piyasada hayat pahalılığına yol açacağını söyledi.
Her iki sektör temsilcileri de üretimin günden güne azaldığını işaret etti, hükümetin daha fazla teşvikler vererek üretimi ayakta tutması gerektiğini sözlerine ekledi.

Hayvan üreticileri ne dedi?

Kıbrıs Türk Hayvan Üreticileri ve Yetiştiricileri Birliği Başkanı Mustafa Naimoğulları:
“Maliyetler yükselirse zam da olacak. Bu, kaçınılmazdır…”

Kıbrıs Türk Hayvan Üreticileri ve Yetiştiricileri Birliği Başkanı Mustafa Naimoğulları, yükselen maliyetler, yaşanan hayat pahalılığı ve kuraklıktan dolayı çiğ süte 3 TL’lik bir zam yapılması gerektiğini, yapılacak olan 1,50 TL’lik zammın yeterli olmadığını söyledi.
Mustafa Naimoğulları şöyle devam etti:  
“Her gün her şeyin fiyatı pahalı oluyor. Hayat pahalılığı, yemlerdeki artış, TL’nin döviz karşısındaki değer kaybı ve kuraklık… Bunların hepsi zammı tetikledi. Böyle giderse bu fiyatlar daha da yükselecek. Çünkü artık ülkede üretim kalmadı. Bir yandan kuraklık, bir yandan pahalılık üretimi bitirme noktasına getirdi.  Tüm bunlar karşısında çiğ süte acil olarak zam yapılmalı. Bu noktada önümüzdeki günlerden itibaren litre bazında 1,50 TL artış olacak. Bizim talebimiz 3 TL’lik artıştı. Eğer maliyetler yükseliyorsa, tüketici de daha pahalı alacak bunun başka yolu yok. Buna hükümet edenler bir çare üretecek. Eğer hayat pahalılığı artıyorsa, maaşlarda da ona göre artış yapılacak. Süt üretiminde yüzde 3’lük bir gerileme olduğu açıklandı. Herkes şunu bilsin ki, yüzde 3 iyimserdir. Esas gerileme yüzde 10’dur.  Bunun nedenini de ekonomik nedenler ve yaşanan kuraklıktır. Nedense her şeye zam geliyor. Üretici sütü üretmekte zorluk çekiyor.  1 litre sütün maliyeti neyse o sütün maliyeti verilmesi gerekir. İthal gelen ürünlere denetim yapılmalı. Hayvancı desteklesin. Üretim yapmak çok zor... 2023 yılını nasıl geçireceğiz? Bu hale gelinmesinin tek sebebi, tarımı idare edenlerdir, onların beceriksizliğidir.”

Fahri Darbaz: “Bu şartlara göre 15-16 TL olması lazım”
“1,50 TL’lik zam yapılması gündemde ancak bu zam yetersiz. Çok uzağa gitmeye gerek yok. Yanı başımızdaki Güney Kıbrıs’a baksınlar destekler nasıl, çiğ süt fiyatları nasıl ve ona göre bir çalışma yapsınlar. Hayvancının artık dayanacak gücü kalmadı. 1.50 TL’ye hiçbir şey olmaz. Bu şartlara göre 15-16 TL olması lazım. Biz şu anda taban fiyatı şu anda yüzde 10 olarak gerilendi. Böyle giderse hayvancılık denen bir şey kalmayacak. Artık insanlar hayvancılık yapmak istemiyor.”

Kağan Güler: “1.50 TL’lik fiyat yeterli değil”
“Hayvancının kullandığı ilaçlara geçtiğimiz günlerde yüzde 40 zam yapıldı. Her şey öyle… Girdi maliyetleri günden güne zamlanıyor ve bizim ürettiğimiz süt değersiz hale geliyor. Ürettiğimiz süt zamlanmazsa nasıl önümüzü göreceğiz? Türkiye’de şu anda çiğ süt fiyatı 12.50 TL’dir. Bizim ülkemizde ise 10.50 TL… Bir tondan yukarısı daha düşük... Öngörülen 1,50 TL’lik artış bile yeterli değil. Bu maliyetler karşısında taban fiyatı 12.00 veya 12.50 TL olması lazım. İşimiz çok zor. Süt üretimi yıldan yıla daha da geriliyor. Rekolte günlük 300 tonsa şimdi 200 tonlara düşecek. Ayakta kalabilecek olan bile küçülerek kalacak.”

İmalatçılar ne dedi?

Kıbrıs Türk Süt Ürünleri İmalatçıları Birliği (SÜİB) Başkanı Mustafa Başlar:
“Zam yapılması doğru değil, hayvancı teşvik edilmeli…”

Kıbrıs Türk Süt Ürünleri İmalatçıları Birliği (SÜİB) Başkanı Mustafa Başlar ise, çiğ süte zam yapılmasının doğru olmadığını, zam yapılmasının tüketiciye yansıyacağını, bunun da doğru olmadığını söyledi. Zam yapmak yerine hayvan üreticilerine devlet tarafından teşvik verilmesi gerektiğini belirten Başlar şunları söyledi: “Çiğ süt zammını Tarım Bakanlığı öngördü. Hayvancıların da hem maliyetlerin yükselmesi, hem de yaşanan kuraklıktan dolayı çiğ süte zam istedi. Bu noktada zam istemek doğru değil. Bizim derdimiz hayvancı arkadaşlarımızla değil. Süt fiyatı artmasıyla, maliyetler de artacak ve tüketicinin alım gücü daha da düşecek. Yani yapılan zamlar karşısında yeni belirlenen asgari ücretle bile insanlar geçinmekte zorlanacak. Yapılması gereken şey aslında çiğ süte zam değil. Tarım Bakanlığı hayvancıya teşvik vermeli… Tüketiciye yansıtmak çözüm değil. 2022 yılında çiğ süte 7 kez zam yapıldı. Baktığımız zaman pandemi başladığı günden bu yana sattığımız ürünlerde yüzde 300’e yakın bir zam oldu. O kadar çok zam yapmak zorunda kaldık ki, fiyatları bile hatırlayamaz olduk. Elbette ki dünyada global bir kriz var. Biz farklı bir şey istemiyoruz. Çiğ süt fiyatı dünya üzerinde neyse o fiyat olsun. Devlet de desteği artmalı. Hükümet zam bir şeylere zam yaptığı sürece, hayat pahalılığı günden güne artacak. Pahalılığı durağana geçirmek gerekir.”

“Üretimden gitgide kopuyoruz”
SÜTEK Müdürü Mehmet Karadayı’nın süt üretimiyle ilgili yaptığı açıklamaları da değerlendiren SÜİB Başkanı Başlar, “Hem sanayi, hem de tarım alanında üretimden git gide kopuyoruz” dedi. Hayvancıların yükselen maliyetler karşısında haklı olduğunu belirten Başlar, “Üretim olmazsa olmazımız. Hayvancılar özellikle küçükbaş hayvanları satmaya çalışıyor. Devletin yapması gereken şey kesinlikle, üreticiyi üretmesi için teşviklendirmesidir. Sütte aslında yıldan yıla düşüş var. Onun sebebi etin para etmesinden dolayı olabilir. Hayvancının süte değil de, ete doğru yönelmesi de olabilir” ifadelerini kullandı.

Mustafa Kaymak (Reha Süt Ürünleri): “Bu zamma hiç gerek yok”
“Hafta sonuna kadar çiğ süte zam yapılacağı konuşuluyor. Soruyoruz, bize yapılacak zam hakkında bilgi de vermiyorlar. Biz firma olarak ihracatta yapıyoruz. Zam yapıldığı anda ihracattan kopma noktasına geleceğiz. Çünkü şimdi bile süt fiyatımız Avrupa ülkelerine göre daha pahalı. Peki, biz bu ülkelerle nasıl rekabet edeceğiz? Çiğ süte yapılacak olan zam neye dayanarak yapılacak onu da anlamadık. Bu zamla kimse mutlu olmayacak çünkü bu akıl işi değil. Bu zamma hiç gerek yok.”

Yunus Betmezoğlu (Gülgün Süt): “Hayvancıya verilecek destek, süt zammı olmamalı”
“Çiğ süte zam yapılacağı konusunda bir duyum var. Eğer bu zam yapılırsa imalatçılar için büyük sıkıntı olacak. İlk olarak ihracat duracak ve rekabet edebilirlik ortadan kalkacak. İç piyasada da hepimizin bildiği gibi bir hayat pahalılığı var ve bu artarak devam edecek. Devlet bir şekilde hayvancılara destek vermeli. Hayvancıya verilecek destek, süt zammı olmamalı. Çiğ süte zam yapmak işin en basit yönetimidir. Süte yapılan zam hayat pahalılığı demektir. Ben, sütü veya yoğurdu daha maliyetli üretirsem, insanlar da bu ürünü daha pahalıya alacak. Yani, insanların bir taraftan cebine para koyarken, diğer taraftan da o parayı almış olacağız. Eğer üretim ucuzlarsa, zaten çiğ süt fiyatına zam yapmaya da gerek duyulmamış olacak ve herkes mutlu olacak.”