Cumhuriyet Meclisi Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi’ndeki 2108 yılı bütçesi görüşmeleri çerçevesinde, Turizm ve Çevre Bakanlığı’nın 145 milyon 333 bin 100 TL olarak öngörülen bütçesi oy çokluğuyla kabul edildi.

Cumhuriyet Meclisi Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi Turizm ve Çevre Bakanlığı’nın 145 milyon 333 bin 100 TL olarak öngörülen bütçesini ele aldı.

Komitenin toplantılarına Meclis Başkanı Teberrüken Uluçay ve Maliye Bakanı Serdar Denktaş da katıldı.

Turizm ve Çevre Bakanlığı bütçesinin görüşülmesi sırasında toplantıda Turizm ve Çevre Bakanı Fikri Ataoğlu’nun yanı sıra görüşmeye bakanlık bürokratları da yer aldı.

İlk konuşmayı yapan Komite Başkanı, CTP Milletvekili Fikri Toros, “Sadece ekonomi için değil, turizm bir ayna olarak ülkeler için önemli. Biz de turizme ve Turizm Bakanlığı’na önem veriyoruz” dedi.

Turizmin çeşitlendirilmesi gerektiğini kaydeden Toros, bunun hükümet programında olduğunu anımsattı, bakanlığın da bu konuya eğilmesini istedi.

Mağusa, Lefkoşa ve Girne’nin tarihi dokusu olan kentler olduğunu söyleyen Toros, buralar için kapsamlı master planlarının hazırlanması gerektiğini söyledi.

Ülkede ulaşım sorunu olduğunu da işaret eden Fikri Toros, Türkiye’nin sadece 3 şehrinden ülkeye uçak geldiğini, THY yetkilileriyle görüşülmesini ve bu ağın genişletilmesi için girişim yapılmasını istedi.

Bu kapsamda yurt dışı için de girişim yapılması gerektiğini aktaran Toros, sübvanselerle bunun desteklenebileceğini belirtti.

Yatırımcıların ilelebet teşvik edilmesinin doğru olmadığını ifade eden Fikri Toros, teşviklerin gözden geçirilmesi, yeni yatırımcılara fon ayırabilecek bir düzenlemeye gidilmesi gerektiğini kaydetti.

Taşınmaz Mal Komisyonu’nun çalışmalarına işaret eden Toros, burasının bir çare müessesesi olduğunu anımsatarak, otel yatırımcılarının otel yapılacak arazinin TMK’da “yasallaşması” prosedürüne katkı koyması gerektiğini söyledi, “Bu süreç tamamlanırsa Rumlar ne etkinliklere, ne de uluslararası pazarlama faaliyetlerine engel olabilir” dedi.

Çevrenin hayati öneme sahip olduğunu kaydeden Toros, “Ne yazık ki çevreyi turizm kadar iyi yönetemedik” dedi. 

Toros, Avrupa’dan buraya özel sektör kurumlarından temsilciler davet edilebileceğini, çöpün ayrıştırılmasından yeniden dönüştürülmesine kadar olan model sürecin uygulanması konusunda destek alınabileceğini kaydetti.

Bunun yeni ve sürdürülebilir bir gelir kaynağı oluşturacağını da ifade eden Toros, “Bu ihmal edilmemeli. Bakanlığın buna da özen göstermesini öneriyorum” dedi.

Ek maliyetler için Maliye Bakanlığı, Türkiye ve özel sektörün iş birliği içinde olması gerektiğini ifade eden Toros, Turizm Bakanlığı’nın mali sıkıntı nedeniyle çalışmalarından feragat etmemesi gerektiğini söyledi.

TATAR

Komite Başkan Vekili, UBP Milletvekili Ersin Tatar, Kıbrıs Türk Hava Yolları’nın kapatılması konusuna işaret ederek, “İsteğiniz kadar görüşün, şirketler uçuşlarda kendi çıkarlarına göre düzenleme yapar. Biz bilet fiyatlarını öngöremiyoruz. Türkiye’ye 200 TL’ye de gidilebilir, bin TL’ye de gidilebilir. Bu belirsizlik bizi olumsuz etkiliyor. Bunu nasıl aşabiliriz? Yeni bir hava yolu şirketi kurabilir miyiz? ” ifadelerine yer verdi.

Ülkeye ait uçak şirketi kurulmasının önemli olduğunu söyleyen Tatar, çevre korunursa turizmin gelişebileceğini vurguladı.

Molozun herhangi bir araziye dökülmesinin cezasının bir asgari ücret kadar olmasını eleştiren Tatar, caydırıcı cezaların önemine dikkat çekti, “Çevreyi korumamız gerek, faydalı düzenlemelere ihtiyaç var” dedi.

Büyük otellere teşvik verilmesiyle restoranlar için haksız rekabet oluşturulduğunu söyleyen Tatar, restoranların da desteklenmesi gerektiğini aktardı. Turistlerin yüzde 64’ünün Türkiye’den olduğunu söyleyen Tatar, “Esas pazar Türkiye” dedi.

Tatar, turizmin gelişmesi için Türkiye’de önemli bir potansiyel olduğunu kaydetti.

SUCUOĞLU

UBP Milletvekili Faiz Sucuoğlu, turizme yüzde 2,5 pay ayrılmasının yeterli olmadığını söyleyerek, “Turizmde başaramadığımız şey, gelirin yerel kaynaklara yansıması. Bu gelirler, KKTC vatandaşlarına yansımıyor” dedi.

Çevre konusuna değinen Sucuoğlu, Ercan’a gelen bir turistin Lefkoşa’ya ulaşana kadar karşılaşacağı çevre kirliliğine işaret etti, “İlk intibada sınıfta kalıyoruz” dedi.

Türkiye’de Kıbrıs’ın “kumar adası” olarak bilindiğini söyleyen ve “Türkiye’deki intibamız çok kötü. Kendimizi kandırmaya gerek yok. Bu insanlar cuma geliyor, otelden çıkmıyor, kumar oynayıp pazar akşam ülkesine dönüyor. Bu kumar reklamı Türkiye ile sınırlıydı, artık Arap ülkelerinden de yayıldı. Oradan da insanlar buraya kumar oynamaya geliyor. Bu algıyı değiştirmeliyiz” şeklinde konuştu.

Türkiye’de yapılacak reklamların önemine işaret eden Sucuoğlu, bu reklamların yapılacağı kentlerin önemli olduğunu söyledi, turistlerin günü birlik Hala Sultan’a götürülmesinin de ilgi yaratacağına inanç belirtti.

Sucuoğlu, yurtdışı için daha çok reklama ve bağlantıya gerek olduğunu kaydetti, ulaşımdaki sıkıntıların aşılması gerektiğini söyledi, “Ulaşıma çare düşünülmeli” vurgusunda bulundu. Sucuoğlu, “Asıl soru biz turizm yapmak istiyor muyuz, turizmi lokomotif sektör olarak görüyor muyuz? Bu bütçeyle zor” değerlendirmesi yaptı.

KKTC’de yetiştirilen ürünlerin ülkedeki otellerde fazlasıyla tüketilebileceğine dikkat çeken ancak ürünlerin otellerin arzu ettiği kalitede olmadığını belirten Sucuoğlu, “Salatalık, domates, peynir yurt dışından geliyor. Bizim üreticimiz bu işten ne anlıyor? Hiç... Turizmi gelecek olarak görüyorsak kaliteye önem vermeliyiz” dedi.

Sucuoğlu, turizmin bütçesinin yüzde 6 seviyesine gelmesiyle sektörün önünün açılabileceğini de kaydetti.

CANALTAY

Bakanlık bütçesiyle ilgili söz alan UBP Milletvekili Resmiye Canaltay, çevreyle ilgili bütçenin yeterli olmadığını söyledi.

“Bizi tanıtan, imajımızdaki en önemli etken eski eserlerdir ama eski eserler dökülüyor” diyen Canaltay, eski eserlerle ilgili paraya ihtiyaç olduğunu, restorasyonla ilgili yeterli kaynağın ayrılmadığını savundu.

Eski eserlerin restorasyonunun tek çatı altında toplanmasının daha doğru olacağını ifade eden Resmiye Canaltay, hükümet programında müzelerden söz edildiğini, onun için de bütçe göremediğini belirtti.

Uçak seferleriyle ilgili de konuşan UBP Milletvekili Canaltay, “Bizim, insanları ülkeye ucuz seferlerle getirebilmemiz gerek. Bütçede bununla ilgili de bir şey göremedim” dedi.

GÜNDÜZ

UBP Milletvekili Menteş Gündüz de, Turizm ve Çevre Bakanlığı bütçesi üzerine konuştu.

Gündüz,  çevreyle ilgili cezaların caydırıcı olması gerektiği üzerinde durdu.

Girne Turizm Limanı’nın döküldüğünü, Mağusa’ya yeni marina yapılacağının söylenmesine rağmen bunun yapılmadığını dile getiren Gündüz, limanlar ve deniz taşımacılığı özendirilmediği için, uçak bilet fiyatlarının çok yükseldiğini kaydetti.

SANER

UBP Milletvekili Ersan Saner de, Turizm ve Çevre Bakanı Fikri Ataoğlu’ndan bütçesiyle ilgili bir sunum kitapçığı istedi.

Çevre konusunda çok ciddi sorunlar olduğunu, kanalizasyon konusunda çok ciddi sıkıntılar yaşandığını ifade eden Saner, eski eserler konusunda da, eski şehir merkezleri konusunda verilen ciddi teşviklerin halkla paylaşılmadığını ileri sürdü.

Restorasyonlar kalemine konulan rakamın, çok komik olduğunu savunan Saner, “keşke bizim konuşmalarımız öncesinde bir sunum yapılsaydı da biz rakamları net bir şekilde görebilseydik” dedi.

AMCAOĞLU

UBP Milletvekili Olgun Amcaoğlu, atık yönetiminde yaşanan sıkıntılara değinerek, vahşi çöp alanları konusundaki projenin seçim nedeniyle sonuca ulaşamadığını anımsattı.

Amcaoğlu, hazır olan projenin bir an önce Bakanlar Kurulu gündemine getirilmesi gerektiğini vurguladı.

TAÇOY

UBP Milletvekili Hasan Taçoy da, hükümet programında yapılacağı söylenen bazı işler ve projeler için bütçeye kalem konulmadığını ileri sürerek, en azından yatırım kaleminin açılarak bu işler ve projelerin desteklenmesi gerektiğini söyledi.

Turizmin çeşitlendirilmesinin yapılabileceğini ifade eden Taçoy, ülkede ilgi turizminin çok da farklı noktalarda olması gerektiğini vurguladı.

Bütçenin içindeki paraların nasıl ve ne şekilde kullanılacağının açık olarak görülmediğini savunan Taçoy, OTEM’in geliştirilmesi gerektiğini, OTEM’in hep hayallerde kalmış bir şey olduğunu kaydetti.

Eski eserler ve müzeler için ayrılan bütçenin yeterli olamadığını, yapılması planlanan işlerin projelerinin yapılması için bir kelem ayrılmadığını öne süren Taçoy, müzelerin açılış kapanış saatleri konusunda eleştirilerde bulundu.

HAMZAOĞULLARI

CTP Milletvekili Biray Hamzaoğulları, hür eşeklere ayrılan kaleme değinerek, bu konuda ne yapılacağının açıklanmasını istedi.

Karpaz bölgesindeki ören yerleri için neler yapılacağını soran Hamzaoğulları, Güneyden Kuzeye otobüslerle toplu müşteri gelebildiğini ifade ederek, ancak buradan Larnaka ve Baf havalimanına neden toplu müşteriyi Kuzeydeki otobüslerin götüremediklerini sordu. 

ATAOĞLU

Turizm ve Çevre Bakanı Fikri Ataoğlu ise, konuşmaları yanıtlarken, bir takım bilgi eksiklikleri olduğunu gözlemlediğini ve çok hızlı bir şekilde bir kitapçık basılıp dağıtılmasının elzem olduğunu kaydetti.

Bakanlık olarak bütçe konusunda bazı talepleri olduğunu ifade eden Ataoğlu, uçak bileti fiyatları için çok ciddi bir çalışmaları olduğunu söyledi.

Ataoğlu, deniz taşımacılığı için Girne-Alanya seferleri konusunda bir çalışmaları bulunduğuna dikkat çekerek, Mağusa-İsrail gemi seferlerinin de başlatılmasının planlandığını, bunun devreye girmesi ile 4 ay boyunca 16-18 sefer yapabileceğini düşündüklerini kaydetti.

Konulara Genel Kurul toplantılarında cevap verebileceği düşüncesinde olduğunu ifade eden Ataoğlu, bakanlığının çalışmalarından kimsenin şüphe etmemesi gerektiğini, bakanlığın üzerine düşen bütün görevleri yapmaya hazır olacağını sözlerine ekledi. 

Ataoğlu, katkı koyan herkese teşekkür etti.

Konuşmalar ardından Turizm ve Çevre Bakanlığı’nın 145 milyon 333 bin 100 TL olarak öngörülen bütçesi oylamaya sunularak, oy çokluğu ile kabul edildi.

Bütçenin oylanması sonrasında toplantıya yaklaşık 1 saatlik öğle arası verildi. Öğle arasından sonra 289 milyon 516 bin 700 TL olarak öngörülen Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı bütçesi ele alınacak.