M. Necati Özkan, bu adanın en önemli yatırımcılarından iş insanlarından biri olmakla beraber, özellikle siyasi tarihimizde de önemli bir karakterdir. Müthiş bir Atatürkçü olan merhum Necati Özkan’ın soyadı olarak kullandığı “ÖZKAN”ı kendisine veren ise Mustafa Kemal Atatürk. CHP’nin “Altı Ok” amblemini kendine amblem seçip tüm işletmelerinde ve kurduğu siyasi partisinde kullanan Özkan, bu halkın “ilk seçilmiş lideri” olmasına rağmen, yakın geçmişe kadar kendisini genç kuşaklara tanıtacak anlatacak bilgiler maalesef eğitim müfredatında ve yazın dünyamızda yer almamıştı.

Necati Özkan’ın iş dünyasında hayata geçirip onlarca işçiyi istihdam eden girişimlerinden biri de, 1938 yılında kurduğu “NECATİ” isimli sigara fabrikası idi.  Söz konusu fabrika ne yazık ki 1945 yılına ait ve haftada bir, Pazartesi günleri yayınlanan YANKI gazetemizde yer alan bir haberden de anlaşılacağı gibi, zor günler geçirmeye başlamıştı. Bu zor günleri atlatabilmek için de Necati Özkan, YANKI gazetesi vasıtasyıla halka şu yorum-duyuruyu yapmıştı...

“YANKI Gazetesi-01 Son Kanun-1945-syf:2

Sayın Kıbrıs Türk Halkına.

Sayın Kardeşlerim.

Kıbrıs’ta bir Türk Sigaret Fabrikası, ihtiyac ve lüzumunu hissederek, bir türlü müşkilât ve zaruret içerisinde size olan itimad ve güvenimden cesaret alarak kurmağa muvaffak olduğum ve yedi seneden beri yaşattığınız bu müesseseyi yaşatmağı yine çok sevdiğim cemaatıma yani sayın kardeşlerim sizlere emanet ediyorum, ve ümid ederim ki el birliği ile her sınıf halkımız uhdesine düşen yardımı (Yedi seneden beri devam edip gelmekte olan yardımı) esirgemiyecektir. Her cemiyet her içtimaî müessese ve birliklerin yardımını talep ederim.

Bir birimizi sevmez ve himaye etmezsek bir birimize yardıma koşmazsak bu memlekette zaif olan iktisadiyatımız sönecek olursa mütezarrır olacak olan yine cemaatımız yani biziz.

Aziz Kardeşlerim, beş seneyi mütecaviz harp senelerinde bin türlü ihtiyaç, zaruret ve yoksulluk içinde kıvranıp mevcudiyetini gösteren müessesemi yedi seneden beri yaşattığınızdan hepinize teşekkür etmekle beraber idamesini temin etmek için de yardımınıza olan ihtiyacımı alenen sizlere beyan eder ve Fabrika zaruri olarak Kanunî mikdarı sarf edemiyerek kapanacak olursa uhdeme hiç bir mesuliyet yükletmemenizi reca ederim.

M. Necati Özkan”

Yazıdan da anlaşılacağı gibi Sigara Fabrikası çok zor durumdaydı. 2. Dünya Savaşı’nın son bulmuş olmasıyla birlikte hayat daha normale dönmemiş, ekonomik sıkıntılar hatsafhasındaydı. Böylesi işletmelerin hatta ve hatta gazetelerin bile toplumsal dayanışmayla ancak hayatta kalabilmesinde bir ümit vardı.

Necati Özkan’ın bu yazısının yarattığı etkiyi bir hafta sonra yine aynı gazetemizde görebilmekteyiz. Necati Özkan’a ithafen yazılan bu yazıdaki imza ise, adamızın en güzel kahvelerinden olan ve kuruluşu 1917 yılında gerçekleştirilen ÖZERLAT kahvesinin sahibi olduğunu düşündüğüm, merhum Hasan Derviş Özerlat’a ait.   

“YANKI Gazetesi-08 Son Kanun-1945-syf:2

Yankı Gazetesi Müdürlüğüne:

Sayın Bayım, aşağıdaki mektubumu gazetenizde neşretmenizi rica ederim.

-Hasan Derviş Özerlat-

Fabrikatör Bay Necati Özkan’a.

Yeni Yıl Başında intişar edeceğini işittiğimiz ve halkımızın dört gözle beklediği YANKI gazetesinin ilk nushasında çıkan yazınız halkımız tarafından büyük bir alâka ile okunmuştur. Halkımızın ihtiyaçlarını sayan ve hissiyatımıza tercuman olan bu gazetedeki yazınız hepimizi son derecede meyus ve müteessir etmiştir. Aziz Necati sen azimkâr, sebatkâr ve çalışkan bir kimsesin. Fabrikanı yedi seneden beri yaşatan bu Türk cemaatı yine yaşatacaktır. Hiç müteessir olma. Yazını bir kaç kahvede kalabalık önünde okudum. Harbın ve sigara kontrolunun Fabrikanıza endirmiş olduğu darbeyi cemaatımız elbirliği ile izale edecektir. Senin Fabrikan Kıbrıs Türklerinin benimsediği yegâne Fabrikadır. Onu yaşatmak hepimizin borcudur. Orada çalışan işçiler bizim hemşirelerimiz ve kardeşlerimizdir. Senin sigaranı içmekle orada işleyen işçileri himaye edeceğiz, senin Fabrikanın sarfiyatını artırmakle orada çalışan işçilerin adedini artırmış olacağız. Senin Fabrikanın terakkisini sağladığımız zaman harpten sonra Kıbrıs’ta başka büyük müesseseler açmak isteyen kardeşlerimize cesaret vermiş olacağız. Yazınızın halkımız üzerinde uyandırdığı yankı iledir ki herkes ayni günden Fabrikanız hakkında büyük bir alâka göstererek konuşmalar yaptılar ve şimdi her Türkün Necati sigarasını seve seve içtiklerini görüyoruz. Ümid ederim ki Lefkoşamızda olduğu gibi diğer Kaza merkezlerinde ve köylerde de ayni hareket başlıyacaktır.

Sen bedbin olma, işine devam et. Pek yakında sarfiyatınız eskiden olduğu gibi kanunun emrettiği miktarı aşacaktır. Kıbrıs Türkü uyanmıştır, vaziyeti kavramıştır. Adada tutunmak ve yaşamak azmindedir. Elbirliği ile kendi kendimize yardım ederek bu işi yürütmeğe çalışacağına emin olabilirsiniz.

-Hasan Derviş Özerlat-“

1946 yılına gelindiğinde olumsuzluklar Necati Özkan’ın peşini yine bırakmadığını görürüz. Söz konusu yıl içerisinde apandisit patlamasıyla ölüm tehlikesi geçiren Necati Özkan, İstanbul Cerrahpaşa Hastahanesi’ne gitmeye karar verir. Ve işte bu yüzden ihtiyacı olan  parayı bulabilmek için de sigara fabrikasını çok ucuza satar. Böylece sosyal ve ekonomik hayatımızda bir ilk olan sigara fabrikamız NECATİ Sigaraları, tarihimizin tozlu belleğinde yerini almış oldu.