Birinci Dünya Savaşı esnasında Binbaşı Peter Norman Nissen tarafından dizayn edilen Nissen barakaları, Kıbrıs’ta da askeri amaçlarla kullanıldıktan sonra, göçmenlerin sığınağı olmuştu…

George Messaritis’in “Lefkoşa’nın Geçmiş Yılları” (Η ΛΕΥΚΩΣΙΑ ΤΟΥ ΧΤΕΣ - YESTERYEARS OF NICOSIA) başlıklı sosyal medya sayfasında paylaştığı Nissen barakalarını gösteren bir fotoğraf, bazı Kıbrıslıtürkler’in hatıralarını da canlandırdı…

Bizim de kendi sosyal medya sayfamıza aldığımız bu fotoğrafa, araştırmacı-yazar, arkeolog, “Kıbrıs’ın Wikipediası” diyebileceğimiz Tuncer Hüseyin Bağışkan abimiz de bilgileriyle geniş katkılarda bulundu…

“Nissen barakaları” lamarinadan yapılmış barakalardı…

Ve bu barakalar, Kıbrıs’ta da askeri amaçlarla kurulmuşken, 1963-64 yıllarındaki iki toplumlu çatışmalar ardından, bazı Kıbrıslıtürk göçmenlerin sığındığı yerler olmuştu… Gidebilecek başka yerleri yoktu çünkü, yerlerinden edilmişlerdi… Aynı şekilde özgür biçimde yaşayan gurbetlerimiz de, iki toplumlu çatışmalar nedeniyle bazı bölgelerde “yerleşik” olmaya zorlanmışlar, hayatlarına sınırlamalar getirilmiş ve onlar da bazı bölgelerde bu lamarina barakalarda yaşamak zorunda kalmışlardı… Kısacası “getto”lara kapatılmıştı bu özgür ruhlu insanlarımız…

TUNCER BAĞIŞKAN’IN ANLATTIKLARI…

Tuncer Bağışkan, bu konuda bizim sosyal medya sayfamızda çeşitli fotoğraflar paylaşarak şöyle yazdı:

“Girne Boğazı’ndaki Ağırda İngiliz kampı…

1939 -1940 yıllarında Boğaz’da Eliezin Yeri (Mandıralar Önü) Mevki’inde yaklaşık 2000 İngiliz askerini barındıran lamarinadan yapılmış barakalar İngiliz Kampı adıyla bilinmektedir. 1956 yılında Kıbrıs’a gelen İngiliz ordusundaki Wiltshire Birliği bu barakalarda kalmaktaydı. O sıralarda işsiz olan Ağırdalı geçlerin bir kısmının bu kampa, bir kısmının ise 1955-1956 yıllarında EOKA örgütüne karşı Oksilary polis olarak çalışmaya başladıktan sonra Boğaz’daki polis binasında görev yaptıkları bilgileri edinilmektedir. İngiliz döneminde “İngiliz Kampı” olarak kullanılan barakalar 1963 olaylarından sonra “Göçmen Evi” olarak uzun yıllar kullanılmışlardır. Ancak bu barakaların teker teker yıkılmak suretiyle azaldığı, günümüzde ise sadece 3 tane kaldığı gözlemlenmektedir.”

ÇAĞLAYAN-KAYMAKLI ARASINDAKİ BARAKALAR…

Suna Güven arkadaşımızın “Kumsal/Köşklüçiftlik arasında Önder'e yakın tarlada böyle bir barakada çingeneler oturmuştu diye hatırlıyorum. Doğru mu Tuncer Bey? Yoksa yanılıyor muyum?” sorusu üzerine Tuncer Bağışkan bir fotoğraf paylaşarak “Bu fotoğraf Atleks’in gerisindeki bahcete yaşayan çingeneleri (gurbetleri) yansıtmaktadır... Küçükkaymaklı ile Çağlayan arasındaki çingenelerin de barakaları lamarinadandı... Onun fotoğrafını da paylaşacağım…” diyerek bir fotoğraf daha paylaştı ve şöyle yazdı:  “Küçükkaymaklı ile Çağlayan arasındaki çingenelerin kaldığı yer... Tarih 1967. Fotoğraf: Ole Christiansen..”

KOÇÇİNODRİMİTYA’DAN AĞIRDAĞ’A NİSSEN BARAKALARI…

İngiliz ordusu, Kıbrıs’ın çeşitli yerlerine Nissen barakaları kurmuştu…

“Lefkoşa’nın Geçmiş Yılları” grubunun bazı üyeleri bu barakaların Koççinodrimitya’da, Lefkoşa Uluslararası Havaalanı yakınında, Karayolları Dairesi yanında bulunduğunu yazıyor… Ağırdağ’da, Çatoz’da, Lefkoşa’da Kaymaklı-Çağlayan arasında da Nissen barakaları vardı…

EMİRALİ ÖZKILIÇ: “ARİF HOCA DA KALDI…”

Emirali Özkılıç hocamız, hem kendisinin, hem de Arif Hasan Tahsin’in dağda mücahitlik yaparken Nissen barakalarında kaldıklarını anlattı bize… Ve şöyle anlattı:

“Arif Hoca komutandı, ben da yardımcısıydım. Arif Hoca da, ben da ailemle bu barakalarda kaldık. Ama İngiliz askerleri için yapılmış olan bu barakalar, o kadar da uyduruk değildi, belli bir konforu vardı o günün hükmünde… Bu barakalarda Kazafana, Lapta, Vasilya göçmenleri de kaldı… Her bir barakada bir aile kalırdı…

Biz Ayvasıl’dan kaçıp göçmen olarak önce Fota’ya gittiydik. Karargahımız oradaydı… Sonra karargahımızı Fota’dan dağa taşıdık. Burada kalmaya başladık… Daha sonra biz Lefkoşa’da ev kiraladıydık, gider gelirdik…”

ÇATOZ’DA DA VARDI…

Diş hekimi Mehmedali Bıyıkoğlu ise Nissen barakalarının Çatoz’da da olduğunu hatırlıyor:

“Çatoz’da da Danimarkalı Birleşmiş Milletler Barış Gücü askerleri, bu barakaların benzerlerinde kalıyordu” diyor. Bıyıkoğlu, bu barakaların Mağusa’da DAÜ yakınındaki Birleşmiş Milletler kampında da bulunduğunu, Bladan’ın üstünde Mersinlik boğazında da bazı Nissen barakaları bulunduğunu, daha sonra bunların Kıbrıslırum askerlerince kullanıldığını hatırlatıyor. Çatoz’da en az iki, en fazla üç Nissen barakası varmış eskiden ama bunlar hep yıkılmış şimdilerde…

“O ZAMAN KONFOR NEDİR BİLMEZDİK…”

Gazeteci Mustafa Gürsel de Ağırdağ’da bu barakalarda kaldıklarını hatırlıyor. O zaman çok küçükmüş…

“Ben 1960 doğumluyum, bu barakalarda kaldığımızda çok küçüktüm ama bazı şeyleri hatırlarım” diyor bize… Ve şöyle devam ediyor:

“Babam dağda mücahitti, bu barakalarda üç-dört sene kaldık… Annem-babam ve biz beş kardeş, konforlu bir yaşam değildi ama o zaman konfor nedir bilmediğimiz için bize yeterdi… Birkaç tane böyle baraka vardı Ağırdağ’da onu hatırlarım… Çurçullukya pişirirlerdi, onu yerdik, o zamanda böyle bir tatlı, çok güzel geldiydi bize… Başka çocuklar vardı, onlarla oynardık… Dağlar çok yüksekti, onu hatırlarım… Bu barakalar, Ağırdağ’da, köyün olduğu yerdeydi… Sonra Eylül’de okulların açıldığını hatırlarım, ben ya birinci ya da ikinci sınıfa başlayacaktım… Ondan sonra Ayluga’daki evimizde kaldık, 1968’lerde yani…”

DEVAM EDECEK