NİYE GÜNEY?
Güney Kıbrıs’tan alış veriş yapılmasının nedeni zaman zaman toplumda tartışılsa da konunun teknik boyutu dışında ‘psikolojik’ tarafının olduğu da görülüyor. Kıbrıslı Türkleri hem modern alışveriş merkezleri çekiyor, hem de kimi ürünlerde
Güney Kıbrıs’tan alış veriş yapılmasının nedeni zaman zaman toplumda tartışılsa da konunun teknik boyutu dışında ‘psikolojik’ tarafının olduğu da görülüyor. Kıbrıslı Türkleri hem modern alışveriş merkezleri çekiyor, hem de kimi ürünlerdeki ucuzluk ve çeşitlilik… Ancak birçok kişi fiyatlardan çok, “iyi vakit geçirmek için” Güney’i tercih ediyor. Ama esas neden alışveriş!.. Kuzey Kıbrıs piyasasını yaralayan “Güney’den alışveriş” konusunu mercek altına aldık.
Resmi kayıtlar, Kıbrıslı Türklerin 2004 yılından bugüne kadar yaptıkları alışverişlerde Güney Kıbrıs’a 90 milyon Euro’nun üzerinde para bıraktığını söylüyor… Tabii bu kredi kartı harcamaları… Bunun bir de nakit tarafı var ki, hiç hesaplanamıyor… Güney Kıbrıs’tan alış veriş yapılmasının nedeni zaman zaman toplumda tartışılsa da konunun teknik boyutu dışında, ‘psikolojik’ tarafının olduğu da görülüyor. Ekonomistlerden esnafa, yurttaştan işadamlarına kadar hemen hemen herkes modern alışveriş merkezlerinin Kıbrıslı Türk tüketicileri cezp ettiği görüşünde birleşiyor. Kimi dönemlerde bariz fiyat farklarının oluştuğu görülüyor. Örneğin market eşyalarında, temel tüketim mallarında kimi zaman güney ucuz oluyor, kimi zaman kuzey…
Yaşanan bu değişimlerin güneyden alışverişi etkilememesi ‘tek sebebin’ fiyatlar olmadığı sonucunu ortaya çıkarıyor.
KREDİ KARTLARIYLA NE KADAR HARCAMA YAPILDI?
2004 yılından bugüne kadar kredi kartlarıyla Güney Kıbrıs’ta yaklaşık 90 milyon Euro harcandı. Kıbrıslı Türk halkı, Güney Kıbrıs’ta en çok 2008 yılında harcama yaptı. 2008 yılında Kuzey Kıbrıs’tan Güney Kıbrıs’a 19 milyon 921 bin 972 Euro para aktı. En az ise 2004 yılında güneye para akışı oldu. 2004 yılında ise güneye 2 milyon 343 662 Kıbrıs Lirası aktı.
2004 yılında sınır kapılarının açılmasıyla birlikte karşılıklı geçişlerde Rumlar kuzeye fazla para bırakmadı. Rumlar en çok 2008 yılında kuzeye 7 milyon 366 bin 828 Euro bıraktı. En az ise 2004 yılında 1 milyon 288 bin 349 Kıbrıs Lirası bıraktı.
Ancak bu rakamlar çok da sağlıklı bir sonuç içermiyor, lakin tüm harcamalar kredi kartlarıyla yapılmadığı için nakit ödemeler kayıt edilemiyor. Anket sonuçları da ödemelerin çoğunlukla nakit yapıldığına işaret ediyor.
SİVİL TOPLUM “DENETİME” TEPKİ GÖSTERİYOR
Yeşil Hat Tüzüğü ve Kişisel Muafiyet Tüzüğü’ne göre Güney Kıbrıs’tan alışverişlerde limit kişi başına 135 euro olarak tespit edilmiş. Yani Güney’den alışveriş yapacak Kıbrıslı Türklerin kişi başına 135 Euro’luk alışveriş yapması yasal kabul ediliyor. Peki buna uyuluyor mu?.. Zaman zaman Kermiya Barşkatı gibi barikatlarda yapılan gümrük denetimlerinde bu kurala uyulmadığı görülüyor. Denetimlerin her daim yapılamaması da Güney’den yapılan alışverişin limitini yasal sınırların üzerine taşıyor. Yapılan bu denetimler zaman zaman sivil toplum örgütlerinin tepkisini de çekiyor. Özellikle kamuda örgütlü sendikaların geçen yıllarda ve son olarak bu yıl Kermiya Barikatı’nda yaptıkları eylemler hafızalarda duruyor.
THE MALL OF CYPRUS…
Güney’den yapılan alışverişler tartışılırken nerelerden, ne alındığı da önem taşıyor. Genel olarak Güney Lefkoşa’da yer alan iki büyük alışveriş merkezi çekim gücü yaratıyor. Bunlardan biri The Mall Of Cyprus…
Maal, içinde uluslar arası firmaları barındıran kapalı bir alışveriş merkezi.
Dünyadan marketler zinciri Carrefour’un da bir marketinin yer aldığı merkezde Mango, Debenhams, Next, Zara, Peacocks, Lacoste, Bershika gibi uluslar arası giyim mağazaları var. Kıbrıslı Türklerin genel olarak Next ve Debenhams’ı tercih ettiği söyleniyor. Carrefour’dan da merket alışverişi yapan Kıbrıs Türk tüketicileri buradan da ev alışverişi yapıyor. Mall içinde Mc Donalds, KFC, Fridays, Pizza Hut gibi restoranları, Gloria Jean’s ile Starbucks gibi cafeleri barındırıyor.
İSVEÇ KÖKENLİ ULUSLARARASI MAĞAZA IKEA…
Yine Lefkoşa’da The Mall Of Cyprus’un hemen yanında bulunan uluslar arası bir mağaza daha IKEA…
IKEA, İsveç kökenli uluslararası bir mobilya mağazası…
Çoğu Avrupa'da olmak üzere, 43 ülkede 235 mağazası bulunuyor. Ayrıca, Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Asya ve Avustralya'da da var.
2005'te 20'den fazla mağazası hizmete açıldı. İsrail ve diğer Ortadoğu ülkelerinde de mağazası bulunan ender zincirlerden biri IKEA, Güney Kıbrıs’ta da faaliyet gösteriyor.
IKEA, Kıbrıslı Türk tüketicilerin çok sık olarak ziyaret ettikleri ve alışveriş yaptıkları bir merkez haline geldi. Mobilya geçişinin gümrüğe tabi tutulma zorunluluğuna rağmen Kıbrıslı Türklerin IKEA’dan mobilya aldığı ve kuzeye geçirdiği biliniyor. Kurulmamış olan bu mobilyalar taşınırken de yer sorunu yaratmadığı için sıklıkla tercih ediliyor.
Lefkoşa’daki The Mall Of Cyprus ve IKEA dışında Kıbrıslı Türkler Home Center, Jumbo, Mothercare, Marks & Spencer’dan da alışveriş yapıyor.
Bunlara ek olarak Güney’de yiyecek, içecek de satın alınıyor.
LEDRA CADDESİ…
Lokmacı Barikatı’nın açılması da Güney’den alışverişleri hızlandıran, Kuzey-Güney arasındaki geçişleri fazlalaştıran bir faktör oldu. Lokmacı Barikatı’nın güneyinde yer alan Ledra Caddesi Güney Lefkoşa’daki tüketicilerin de sık ziyaret ettikleri bir mekan… Burada da uluslar arası mağazalar bulunuyor.