Uzm. Klinik Psikolog Güncel Masaroğulları

Herkesin öfkelendiği zamanlar muhakkak ki oluyordur. Özellikle günümüzde yaşanılan ekonomik zorluklar, trafik, yaşam koşullarının yetersizliği gibi çok sayıda faktör kişilerin daha gergin, stresli ve engellenmiş hissetmesine neden olmaktadır. Tüm bu olumsuzluklar gündelik yaşamda karşı karşıya kalınan, herkesi geren ve de engellenmiş hissettiren durumlardır. Ancak, önemli olan gündelik yaşamda karşılaşılan olumsuzluklardan ziyade kişinin bu olumsuzluklar karşısında hissettiği öfkenin şiddeti ve bu öfkeyle ne derece başa çıkabiliyor olmasıdır.

ÖFKE NASIL BİR DUYGUDUR VE NE ZAMAN ÖFKELENİRİZ?

Öfke, sevgi, hoşlanma gibi temel duygularımızdan biri olmasına rağmen, genellikle olumsuz ve yıkıcı davranışlarla ifade edildiğinden olumsuz ve tehlikeli bir duygu olarak tanımlanmaktadır. Öfke, kişi herhangi bir konuda engellendiğinde, istekleri karşılanmadığında, saldırıya uğradığında, incitici bir davranışla karşı karşıya kaldığında, benliğine karşı tehdit oluşturan bir ortamda bulunduğunda ortaya çıkan insani bir duygudur. Ancak bu duygu her ne kadar doğal bir duygu olsa da kontrol edilemediği takdirde zarar verici, yıkıcı bir tepkiye dönüşmektedir. Bu yüzden önemli olan, öfkeyi kontrol edebilmektir. Öfkenizi kontrol edebilmek için öncelikle onu anlamanız ve kabul etmeniz gerekmektedir. Kontrol edebildiğiniz öfke yıkıcı olmaktan çıkar ve doğru şekilde kullanabileceğiniz yapıcı bir duygu olmaya başlar.

KONTROL EDİLEMEYEN ÖFKE NE GİBİ SONUÇLAR DOĞURUR?

Tamamen normal ve genellikle sağlıklı bir duygu olmasına rağmen kontrol edilemeyen öfke yıkıcı sonuçlar doğurabilmektedir. Kişiler arası ilişkilerde sorunlar yaratmaya, iş yaşamında üretkenliğin de azalmasına neden olacak problemler yaşanmasına, eşler arasında sorunların büyümesine ve boşanmaya neden olan öfke aynı zamanda kişinin kendisine de zarar verebilmektedir. Öfkesini kontrol edemeyen kişilerin hem ruhsal hem de fiziksel sağlıklarında önemli problemler ortaya çıkabilmektedir.

ÖFKEYLE BAŞETMENİN YOLLARI

Öfkenizle başa çıkabilmek için öfkenizi ifade etmek en sağlıklı yol olacaktır. Başkalarını incitmeden, neye ihtiyacınız olduğuna karar verip bunları nasıl karşılayacağınızı belirlemeyi hedefleyin. Öfkelendiğinizde saldırgan davranışlar sergilemek yerine, o an öfkenizi bastırmaya ve sakinleşmeye çalışabilirsiniz. Yani, öfkeniz üzerinde değil, sizi sakinleştirecek olumlu bir konuya odaklanarak sakinleşebilirsiniz. Ancak, ifade edilmeyen öfke farklı sorunlar doğurabilir. Bastırılmış öfke kendinize yönelebilir ve size hem psikolojik hem de fizyolojik olarak zarar verebilir. Örneğin, tansiyonunuzu veya kan basıncınızı yükseltebileceği gibi ruhsal bir problem olan depresyona da neden olabilir. Bu yüzden, öfkeyle baş edebilmenin en sağlıklı yolu, neye, neden öfkelendiğinizi bulup öfkenizi ifade edebilmenizden geçmektedir.

ÖFKELİ OLDUĞUNUZ AN NASIL DAVRANMALISINIZ?

Öncelikle göğsünüzden aldığınız nefes sizi sakinleştiremeyeceği için diyaframınızdan derin bir nefes alarak rahatlamaya çalışın. ‘Sakinleş’, ‘umursama’ gibi rahatlamanıza yardımcı olacak sözcükleri sessizce veya içinizden tekrarlayın. Karşınızdaki ile konuşmaya devam ederken ses tonunuza ve konuşma hızınıza dikkat edin. Yumuşak bir ses tonu iletişim kurmanıza yardımcı olacaktır. Aksi takdirde taraflar savunmaya geçeceği için ortam daha da gerginleşecektir. Cevap vermeden önce karşınızdakinin söylediklerini dinleyin ve anlamaya çalışın. Böylece, kesin yargılarda bulunmayarak öfkenizin artmasını engellemiş ve karşı tarafla iletişiminizi güçlendirmiş olursunuz. Ayrıca, kesinlik içeren kelimelerden kaçının. Bunun yerine, bence, belki gibi kelimeler kullanmanız karşı tarafın savunmaya geçmesini önleyecek, iletişim kurmanıza yardımcı olacak ve birbirinizi anlamanızı sağlayacaktır. Neden öfkelendiğinizi, neye ihtiyacınız olduğunu ve ne hissetiğinizi ifade edin. Böylece, anlaşılmış ve sizi öfkelendiren duruma bir çözüm getirmek için adım atmış olursunuz.