Lefke Avrupa Üniversitesi (LAÜ) Dr. Fazıl Küçük Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nergüz Bulut Serin okula uyum sorunu yaşayan öğrenciler için öğretmen ve anne babalara önerilerde bulunarak, detaylı açıklamalar yaptı.

“Okula uyum kavramı, sıcak bir öğretmen-öğrenci ilişkisi kurulması, çocuğun akademik başarısının sınıfı içinde en az ortalama düzeyde olması ve sınıfın düşünsel, sosyal, duygusal ve davranışsal standartlarına uyumda sorun yaşamaması olarak tanımlanabilir” diyen Serin, aynı zamanda okula uyumun, çocuğun benlik kavramının ve toplum normlarından beklentilerinin dengeli ve düzenli bir şekilde gelişmesi olduğunu belirtti.Okula uyum hem aile hem de çocuk için çok önemli bir süreç olduğunu dile getiren Serin, yaşanan olumsuzlukların aile ilişkilerini de doğrudan etkileyebileceğini vurguladı ve şöyle devam etti; Bu nedenle çocuğunun okula başlamaya hazır olmadığını düşünen ebeveynlerin bu süreçten önce uzman desteği almaları gerektiği unutulmamalıdır ki bu da çocuğun sonraki yaşamına büyük bir yatırım olacaktır. Okula uyum sorunu ise, çocuğun anneden ya da güvenilir kişisinden ayrılmak istememesi ile başlayarak, okul içerisinde de sürekli huzursuzluk halinde olmasıdır. Her çocuk farklıdır, kimi çocuk koşa koşa içeri girerken, kimi ise bu durumu çok yoğun duygular ile yaşayabilir.Okula uyum sorunu denilince de, ilk akla gelen okul kapısında ağlayan ve okula gitmemek için direnen çocuklar gelir ancak uyum sorunu yaşayan birçok çocukta görülebilen ve dikkat edilmesi gereken belirtilerin de olduğunu ifade eden Serin, bu belirtilerden şöyle örnekler verdi; Sık sık okula gitmek istemediğine dair konuşmalar yapmak, sabah yataktan çıkmak istememek gibi. Bu belirtilerin çoğu, okul saatleri geçtiğinde veya aile okula gitmemeyi kabul ettiğinde ortadan kalkar. Tüm bunlara ek olarak şiddetli ağlama nöbetleri, öfke, sinirlilik ve hatta kaygı düzeyi arttıkça altını ıslatma ve kusma da görülebilmektedir.

“Okula uyum gibi pek çok konu çocukla göz teması kurularak sakince anlatılmalı”

Serin okula uyum sürecini zorlaştıran durumlardan birini ise şöyle açıkladı; Çocuğun okula başlama zamanına kadar ev içerisinde kendisine sorumluluklar verilmemesi ve ev içerisinde kendisinden uyması beklenen kuralların olmamasıdır. Çocuk sorumluluk duygusuna sahip olmadan, kural ve sınır olmadan yetiştirildiğinde okul ve sınıf gibi kuralların olduğu bir topluluğa girdiğinde korkabilmektedir. Okula uyum problemleri; okul öncesi eğitim kurumlarında ilk olarak kendini göstermektedir. Çocuk belki de ilk defa aileden ayrılıyorsa ve farklı bir ortama giriyorsa uyum sürecinde zorluk yaşaması muhtemeldir. “Çocuklar bilmedikleri veya anlamadıkları şeylerden korkarlar. Bu nedenle okula uyum gibi  pek çok konu çocukla göz teması kurularak sakince anlatılmalıdır. Çocuğa yapılacak bu ön hazırlık, kaygısını hafifletecek ve uyum sürecine daha kolay katkı sağlayacaktır” diyen Serin, çocuk okula başlamadan önce aile tarafından bilgilendirilmeli ve hazırlanmalı gerekliliğine vurgu yaptı. “Okul nedir?, Okulda neler yapılır? Ne zaman okula gidip ne zaman evde vakit geçireceğiz?” gibi soruların cevapları çocuğun yaş ve bilişsel seviyesine uygun şekilde anlatılmalıdır” diyen Serin, okula uyum süreci içerisin de okulun ve öğretmenin “uyum haftası” veya “oryantasyon” sürecini nasıl koordine ettiği de oldukça önemli olduğunu belirtti.

Serin okula uyum süreci ile ilgili açıklamalarının devamında şu bilgileri aktardı; Çocuk kendisini okulu içerisinde rahat hissederse, kendisinden beklenen öğrenme davranışlarını gösterme ve başarılı olma motivasyonu ve çabası olacaktır. Öğretmenin de sıcak bir şekilde çocuğu karşılaması; çocukta olan kaygıyı en aza indirecektir. Tüm bu basamaklar çocuğun yaş ve hazır bulunuşluk düzeyine göre ayarlandığında uyum süreci başarılı bir şekilde gerçekleşmiş olacaktır.  Çocuğun okula başladığında uyum sorununu çözmek için en önemli sorumluluk anne babalara düşmektedir. Okul ile işbirliği önemli olsa da, ebeveynlerin düzgün davranmadığı bir ilişkide çocuğun okula uyum sağlaması giderek zorlaşabilir. Bu noktada bir uzmandan destek alınabileceği gibi alınacak kişisel önlemler de çok önemlidir.

Okula uyum sürecinde çocuğun krizlerinden ürkmemek, çocuğun üstüne fazla düşmemek gerekli

Serin okula uyum sürecinde neler yapılabileceğini şöyle özetledi: Olumsuz davranışlarında çocuğun krizlerine ilgi göstermemek, bunlara ilgisiz davranmak, görmezden gelmek, onu ele alırken sakin olmak. Çocuk olumlu davranışlarda bulunduğunda, ona ilgi göstermek ve onu ödüllendirmek; Çocuğun krizlerinden ürkmemek, çocuğun üstüne fazla düşmemek gibi.   Anne babalar olarak, çocukların duygularına önem vermek, net ve açık olmak, sorumluluklarını hatırlatmak, öğretmenleri ile doğru iletişim kurmak, gününü nasıl geçirdiği hakkında sorular sormak ve etkili dinlemek okula uyumlarını kolaylaştırabilir. Çocuğun okula alışması için, tüm hayatı kısıtlamamaya özen göstermek gerekiyor. Fazla esnek olmak çocuğun başarısını etkilerken, fazla disiplin onun hem bunalmasına hem de anne babaya karşı tavır almasına neden olabiliyor.