***  KAZILARDA SON DURUM… KAZILARDA SON DURUM…

Kayıplar Komitesi Kıbrıslıtürk Üye Ofisi’nden edindiğimiz bilgilere göre, Omorfo’da bir kilisenin mezarlığında devam etmekte olan kazılarda 19 şahıstan geride kalanlara ulaşıldı. Bunlardan kaçının “kayıp”, kaçının normal gömü olduğu ancak Kayıplar Komitesi laboratuarında yapılacak incelemelerde anlaşılacak.

Kayıplar Komitesi’nin Ayyorgi’de (Karaoğlanoğlu) başlattığı kazılar sürdürülürken, Mora’da da (Meriç) kuyu aranmakta olan kazılar sürdürülüyor.

Tekke Bahçesi’nde kazılarda sona yaklaşılırken, Haspolat’ta (Mia Milya) kazılar sürdürülüyor.
Ayvasıl’da (Türkeli) Kıbrıslıtürk mezarlığı dışında 1963’te yapılmış olan gömülerin arandığı kazılar ise herhangi bir ize rastlanmayarak sona erdi.

Galatya’da (Mehmetçik) gölde başlatılan kazılar ise sürdürülüyor.
Bir diğer kazı ise Kermiya (Ayios Dometios) bölgesinde sürdürülürken, Kıbrıs’ın güneyinde ise Latça’da bir dere yatağında kazılar yapılıyor.

Kazı ekiplerinde bulunan tüm arkeologlarımıza, şirocularımıza ve diğer çalışanlara “Çok kolay gelsin” diyoruz.

-----------------------------------

***  GEÇMİŞLE YÜZLEŞME KONUSUNDA DÜNYADA NELER YAPILIYOR?

“Eski Yugoslavya’da Uluslararası Ceza Mahkemesi soruşturmaları…”

Christian Axboe Nielsen

90’lı yılların ortasında BM Güvenlik Konseyi tarafından kurulan Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi (EYUCM) [1], Almanya’daki Nüremberg Duruşmaları’ndan bu yana gerçekleşen en büyük çaplı ve başarılı ceza mahkemesidir. Soruşturmalar ve davalar Uluslararası Ceza Kanunu temel alınarak yürütülmektedir. Soruşturmalarda, suçları üçe ayıran Suç Unsurları kılavuz olmuştur. [2]

Savaş Suçları: Savaş esnasında işlenen suçlardır. Mağdurlar genellikle “düşman” tarafındadır. Suçlar genellikle askeri amaçlar doğrultusunda işlenir. Savaş suçlarının işlenmesi Cenova Sözleşmesi’nin ciddi şekilde ihlal edildiğine işaret eder.

İnsanlığa Karşı Suçlar: Savaş zamanında da barış zamanında da işlenebilir. Sivilleri hedef alan geniş çaplı ve sistematik işlenen suçlardır. Örnekleri, katliam, kölelik, tehcir, yasadışı tutuklama, işkence, tecavüz, cinsel suçlardır.

Soykırım: 1948 BM Soykırım Sözleşmesi’ne göre soykırım, belli bir topluluğu toptan yok etme niyeti taşıyan suçlardır. İnsanlık suçu işlemeden, soykırım yapmak imkansızdır.

    Soykırım
        Milletleri,
        Etnik grupları,
        Irkları,
        Dini grupları, kapsar
        Minimum insan sayısı yoktur.
        Öldürme niyeti olmalıdır, belli bir grup özellikle hedef alınmış olmalıdır.

Soykırımın sekiz adımı:
    Sınıflama
    Sembolik anlam yükleme
    Kişiliksizleştirme
    Organize olma, organize etme
    Toplumu kutuplaştırma
    Hazırlık
    Yok etme
    İnkar

EYUCM’da Yürütülen Uluslararası Ceza Soruşturmaları
Savaşın, silahlı çatışmaların veya baskıcı rejimlerin ertesinde yürütülen soruşturmalarda, soruşturmacıların ve savcıların kimin sorumlu ve suçlu olduğuna dair sabit bir fikirle yola çıkmamaları çok önemlidir. Onun yerine, sürece bazı parçalarının eksik olduğu, bazı parçalarının gereksiz olduğu ve en sonunda nasıl bir görüntünün çıkacağının bilinmediği bir yap-boz olarak yaklaşılmalıdır. EYUCM’da  cezai soruşturmalar  savcılıkla işbirliği içinde yürütülür. 90’ların sonunda Soruşturma Bölümü, bünyesinde ayrı takım liderleri, soruşturmacılar, analistler ve uzmanlar bulunan ayrı gruplar kurdu. Bu gruplar, demografi, liderler ve ordu olmak üzere üç alanda araştırma yapmaya başladılar. Bu gruplar soruşturmalarda farklı stratejiler izlemekte.

Hedef Odaklı Soruşturma, bir şüphelinin peşine düşülerek yapılır. Bu yönteme başvurulmaması tercih edilir. Çünkü bu yöntemde genelde sorumluluğu ve suçu olduğuna kesin gözüyle bakılan bir siyasi liderin izi sürülür. Bu, diğer faillere dair kanıtların kolayca gözden kaçırılmasına neden olabilir ve ceza alması gereken başka failler soruşturulmadan bırakılır. Bu nedenle Kanıt Temelli Soruşturma yürütmek  daha doğrudur. Bu yöntemde kanıtlar takip edilerek faillere ulaşılır. Önce katliamların, suçların nerede, ne zaman yaşandığına bakılır. Olay yerinde kimlerin bulunduğu, yetkinin kimlerde olduğu araştırılır. Bu iki strateji  her grubun farklı görevler üstlendiği  Takım Bazlı soruşturma halinde ilerleyebilir. Ancak soruşturmanın verimli olması, herhangi bir verinin atlanmaması için takımlar arası iletişimin kusursuz olması gerekir. Ters-Yüz Soruşturma, tarafsızlığı garantilemek için takip edilen bir stratejidir. Tarafsızlığı sağlamak adına bir takımda çalışan insanlar belli bir sürenin sonunda başka takıma geçer. Temize Çıkaran Soruşturmada, aynı zamanda Kural 68 diye adlandırılan süreçte, şüphelinin masumiyetine işaret eden deliller toplanır ve analiz edilir. Son olarak, Safi İlerleme Amaçlı Soruşturmada ( Kural 70), soruşturmayı ilerletecek ancak mahkemeye delil olarak sunulamayacak bilgiler toplanır.

EYUCM’deki soruşturma süreci, devamlı tekrarlanan dört adımlık bir döngü olarak da düşünebilir. Yönetim soruşturmanın gidişatına, toplanması gereken bilgilere karar verir. Daha sonra tanık ifadeleri, belgeler ve kayıtlar gibi gerekli bilgiler toplanır. Toplanan veriler, araştırmaları yürüten takımlara ulaştırılır. Son olarak eldekiler analiz edilir, tarihi arka plan, siyasi sistem değerlendirilmeye katılarak, liderler, ordu, suçlar ve mağdurlar arasındaki bağlantı örülür ve mahkemeye sunulur.

Soruşturmalarda iki ana bilgi kaynağı vardır. Birincisi, gazeteler, telefon defterleri, nüfus kayıtları, sigorta kayıtları, atama listeleri gibi belgeler, ikincisi de tanıklardır. Tanıklar, mağdurlar olabilir, ya da eski ordu mensupları gibi faillerin arasındaki insanlar, BM ordusu, gazeteciler veya STK’lar gibi uluslararası aktörler olabilir. Tanıklarla konuşmak çoğunlukla zorlayıcı olabilir. Tanıkların hayatlarındaki travmatik olaylar hakkında hatırladıkları çoğu zaman kötü, seçici ve taraflıdır. Her seferinde aynı olayın farklı versiyonlarını anlatabilirler, çevirmenler aracılığıyla iletişime geçmek zorlayıcı ve yanıltıcı olabilir.

EYUCM deneyimleri, her durum kendine özgü de olsa, durumların benzerliklerinden faydalanılarak Ruanda, Lübnan ve gelecekti mahkemeler için aydınlatıcı olabilir.

[1]  ICTY (International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia)
[2] https://www.icc-cpi.int/NR/rdonlyres/336923D8-A6AD-40EC-AD7B-45BF9DE73D56/0/ElementsOfCrimesEng.pdf
Kaynak: http://hakikatadalethafiza.org/ders-ozetleri-ve-video-tarihsel-diyalog-ve-gecmisle-yuzlesme-2016-yaz-okulu/

DEVEM EDECEK...