Casino İşletmecileri Birliği Koordinatörü Ayhan Sarıçiçek, Meclis Genel Kurulu’nda gündeme gelen ve birçok tartışmaya neden olan şans oyunları yasa tasarısındaki değişikliğe karşı olduklarını kaydetti, ülkedeki ‘casino sektörünün gerçeklerini’ açıkladı.

“Birlik olarak, tasarının bu haline tamamen karşıyız. Kriterler arttırılmalı, 500 yatak kapasitesi olana değil, 1250 yatak kapasitesi olan tesislere casino teşviği uygulanmalı”

 “Ülkede, 33’ü faaliyette, birisi inşaat aşamasında olmak üzere 34 şans oyunları işletmesi (casino) bulunuyor.”
Casino İşletmecileri Birliği’nin son verilerine göre; “30 casinonun devlete ödediği yıllık toplam harç ve vergi: 83 Milyon 783 Bin Dolar”

 “Üç sene üzerinde yaptığımız köklü çalışma yerine, içinden üç beş maddeyi çekerek bunu meclise taşımaya karar vermişler. Ancak bu köklü bir tasarıdır ve birbirine bağlantılı büyük bir konudur. Siz içinden birkaçını aldığınızda, o tasarının yapısı bozulur ve doğru orantıda gitmez”

Dila ŞİMŞEK

Casino İşletmecileri Birliği Koordinatörü Ayhan Sarıçiçek, hükümetin gündeme getirdiği “Şans Oyunları Yasa Tasarısı”ndaki değişikliklere kendilerinin de karşı olduğunu açıkladı.
“Kriterler arttırılmalı, 500 değil 1250 yatak kapasitesi olan tesislere casino teşviği uygulanmalı” diyen Ayhan Sarıçiçek, en fazla vergi ödeyen ilk 50 işletme içinde 32’sinin kumarhaneler olduğunu da söyledi.
YENİDÜZEN’e konuşan Ayhan Sarıçiçek, casino sektörüne dair verileri de paylaştı.

Sarıçiçek, ülkede, 33’ü faaliyette, birisi inşaat aşamasında olmak üzere 34 şans oyunları işletmesi bulunduğunu ifade etti.

2017 yılının verilerine göre, 30 casinonun devletin kasasına vergi ve harç olarak toplamda 83 Milyon 783 Bin Dolar aktardığını kaydetti.

Vergi Gelir Dairesi’nin en çok vergi ödeyen şirketler listesinin ilk 50 sırasında, 32 casinonun bulunduğuna işaret etti.

Güncel olarak şans oyunları işletmelerinde 8 bin 500 kişinin çalıştığını dile getiren Sarıçiçek, bu personelin %20’sinin KKTC yurttaşı, %50’sinin TC yurttaşı, %30’unun ise diğer ülkelerden oluştuğunu belirtti.

Sektörün iç piyasaya en az 135 Milyon Dolar katkısı olduğunu savundu.

Sarıçiçek, Meclis’e sunulan yasa tasarısı değişikliği için, “Bu tasarı için, üç sene boyunca ilgili yetkililerle köklü bir çalışma yaptık. Hükümet, bu tasarıdan sadece birkaç maddeyi seçerek, yatırımcıların önünü açma adı altında değişiklik yapmak istiyor. Savunmaları da, bu maddelerin zaten tasarıda olması... Ancak bu tasarı, çok kapsamlıdır ve içinden bazı şeyleri çıkardığınızda yapısı tamamen bozulur. Birlik olarak, tasarının bu haline tamamen karşıyız. Kriterler arttırılmalı, 500 yatak kapasitesi olana değil, 1250 yatak kapasitesi olan tesislere casino teşviği uygulanmalı” şeklinde konuştu.

Sarıçiçek, sektörün yaşadığı ulaşım ve döviz üzerinden vergiler gibi zorlukları da anlattı.

“Casino sektörü, en çok vergi ödeyen sektördür”

Casino İşletmecileri Birliği Koordinatörü Ayhan Sarıçiçek, ülkede 33’ü faaliyette, birinin ise inşaat sürecinde olduğunu için henüz faaliyette olmayan olarak toplam 34 casino işletmesi olduğunu kaydetti.

Birliğin 2006 yılında kurulduğunu, gönüllülük esasına dayalı üyelik olduğunu, ancak sonrasında kurumsallaştığını ve şans oyunları yasası ile bütünleştiğini ifade etti. Bu yasa ile birliğe üyeliğin de zorunlu hale geldiğini ifade etti.

Casinoların devlete ve ülke ekonomisine büyük katkıları olduğunu söyleyen Sarıçiçek, “Resmi Gazete’de yayımlanan en çok vergi ödeyen şirketlerin listesine baktığımızda, ilk 50’nin 32’sinin casinolardan oluştuğunu görüyoruz. Zaten faaliyetteki casino sayısı 33’tür. Bu da, ülkede en çok vergiyi casino sektörünün ödediğini anlamına geliyor. Bunun yanı sıra, listeye baktığımızda, havalimanı ve bankalar gibi, casino sektöründen kazanç sağlayarak gelişen işletmeler var. Yani sektör, bu gibi diğer sektörlerin de lokomotifi durumundadır” dedi.

“Ülkedeki yatak kapasitesinin, yarısından fazlası casinoların olduğu otellerden oluşuyor”

Sarıçiçek, sadece son on senede, casino odaklı yapılan 13 tesisin toplam yatak kapasitesinin 11 Bin 169 olduğunu söyledi. “Turizm Bakanlığı, ülkede 24 Bin 500 yatak kapasitesi olduğunu belirtmişti. Ancak son on yılda yapılan tesislerin öncesi de var. Bu durumda 34 casinonun dahil olduğu otellerin yatak kapasitesi toplam 17 Bin 900’dür” şeklinde konuştu.

Casino sektörünün ekonomi ve turizmin öncü lokomotifi olduğunu ekledi.

30 casinonun devlete ödediği yıllık toplam harç ve vergi: 83 Milyon 783 Bin Dolar!

Birlik olarak, son verilerin 2017’de toplandığını ve o dönemde 30 casinonun olduğunu belirten Sarıçiçek, bu sebeple bahsedilecek rakamların ‘minimum’ olarak düşünülmesi gerektiğini kaydetti.

Devlet kasasına doğrudan on bir kalem vergi ve harç ödendiğini açıkladı. Devlete ödenen tüm vergi ve harçların döviz üzerinden olduğuna dikkat çeken Sarıçiçek, “Müşterilerimizin %65’i Türkiye’den, yani Türk Lirası kazanan kişilerden oluşsa da, devlet tüm ödemeleri döviz üzerinden alarak kazanç sağlıyor” dedi.

Sarıçiçek, ödenen vergi ve harçları şu şekilde anlattı: “Her yıl casino işletme harcı olarak, işletme başına 550 Bin Euro harç alınıyor. Bu rakam, sadece 7 masa ve 77 makineye kadardır. Eğer bunun üzerinde çalışacaksanız, her masa ve makine için ayrı harç ödüyoruz. Her masa için 330 Euro, her makine için ise 660 Euro ek harç vardır. 2017 yılında sadece ruhsat harcı olarak 30 casino 23 Milyon 500 Bin Dolar ödedi. Bu rakam vergi değil, harçtır. Bunun size hiçbir geri dönüşü yoktur. Her ayın 15’inde bulundurduğunuz masa ve makine adetine göre spotaj, ayın 20’sinde ise şans oyunları hizmetleri vergisi ödüyorsunuz. Bu da yıllık olarak hesaplandığında 38 Milyon Dolara denk geliyor”

Ödenen vergileri açıklamaya devam eden Sarıçiçek, “Belediye eğlence vergisi olarak, devlete verilen harcın %3’ünü de belediyeye ödüyoruz. Bu da, 705 Bin Dolar oluyor. Personelin maaşları ile ilgili 1 Milyon 600 Bin Dolar Vergi Dairesi’ne ödemede bulunuyoruz. SSK’ya prim ödemesi olarak 12 Milyon 600 Bin Dolar, ihtiyat sandığına ise yaklaşık 4 Milyon Dolar ödüyoruz. Casinoda çalışan personellerin görevlerine bağlı olarak lisans bedeli ödeniyor, bu rakam 100 ile 300 Euro arasında değişiyor, bunun da yıllık toplamı 750 Bin Dolardır” diye açıklamada bulundu.

Sarıçiçek, casinolara girişte bilet uygulaması yapıldığını, bunun aslında yasaya aykırı ve mantıksız olduğunu belirtti. “Her kişinin bir bilet almak zorunda olduğu, o ücretin de devlete ödenmesi gerektiği söylenerek her Pazartesi peşin olmak üzere bir vergi alınıyor. Günde en az 50 bilet almak gibi de bir koşulu var, casinoya o gün sadece 40 kişi gelse de, bizim yine de 50 kişi olarak ödeme yapmamız gerekiyor. Tabii ki bu ücreti müşterilerden almıyoruz ve kendimiz ödemek durumunda kalıyoruz. Bu da yıllık 1.5 Milyon Dolar ediyor. Bu ödenen vergilerin pul ve damga vergileri olarak ise, 250 Bin Dolar, Personel Çalışma izni için ise 870 Bin Dolar ödüyoruz. Tüm bunların genel toplamı, yani 30 casinonun devlete direkt olarak verdiği verginin yıllık toplamı 83 Milyon 783 Bin Dolardır. Bu son verilerden sonra, üç tesisin daha yapılmasıyla, tabii ki rakamlar da artmıştır” şeklinde konuştu.

“Yurttaşlar çalışmaya gelmiyor”
 

“Yerli istihdama isteyerek destek vermiyoruz algısı yanlıştır. Sektöre, KKTC yurttaşlarından çalışmak için başvuran kişi sayısı, yok denecek kadar azdır”

Güncel olarak şans oyunları işletmelerinde 8500 kişinin çalıştığını kaydeden Sarıçiçek, bu personellerin %20’sinin KKTC yurttaşı, %50’sinin TC yurttaşı, %30’unun ise diğer ülkelerden oluştuğunu ifade etti.

“Sadece 2017 yılında, o dönemde 7500 kişi olan personele maaş olarak 150 Milyon Dolar ödendi. Bu rakam, kişilerin iç piyasada harcama yapmasından dolayı reel ekonomiye de direkt katkı sağlıyor” dedi.

Sektörde, KKTC yurttaşlarının çalışmadığı, yerli istihdam sağlanmadığı ve çalışanların yurt dışından getirildiği argümanları üzerine açıklama yapan Sarıçiçek, “Her işletmeci, masraflarını daha düşük maliyette tutmayı ister. Yurt dışından personel getirdiğimizde, onların uçakları, lojmanları, çalışma izinleri gibi birçok ek masraf ödemek durumunda kalıyoruz. Daha uygun maliyetli personel çalıştırmak varken bu külfetleri ödemem tabii ki mantık dışıdır. Sanki biz bunu tercih ediyormuşuz gibi yanlış bir algı var. KKTC vatandaşı kurpiyer var mı? Olsa, on beş dakika içinde işe alırız. Ancak böyle bir başvuru yok. Tabii ki bunun şartları da vardır, sektör genç ve dinamik bir sektördür, kişinin fiziksel görünümün iyi olması gerekir, genç olması gerekir, devamlı ciddi paralarla ilgileneceği için matematiğinin çok iyi olması gerekir. Bu bir hizmet sektörüdür ve görselliği ön plandadır. Çalışma saatleri de esnektir. Yani memur gibi sabah 8 akşam 5 bir çalışma düzeni yoktur, daha çok akşam ve gece saatlerinde etkindir. Ancak Kıbrıslı genç olup, bu özelliklere sahip olup, bu alanda çalışmak için başvuran kimseyi göremiyoruz. Halbuki, masraflarımızın daha az olmasından dolayı, bizim tercih edeceğimiz niteliktedirler” şeklinde açıklamada bulundu.

KKTC yurttaşlarını sektöre kazandırmak adına, üç sene boyunca ücretsiz kurpiyer kursları açtıklarını, bunu otellerle birlikte yürüttüklerini dile getiren Sarıçiçek, başvuran 20 kişiden sadece bir veya iki kişinin KKTC vatandaşı olduğunu söyledi.

“Ulaşım kanayan yaramız”

Sarıçiçek, müşterilerin ülkeye getirilmesinin çok zorlu olduğuna değinerek, ulaşımın sektörün kanayan yarası olduğunu söyledi. “Sektörümüz, eğlenceye dayalı olduğu için insanları zahmetli bir yolculuğa ikna etmek çok zor. Direkt uçuşlar olmadığı için, aktarmalı bir yolculuğa çıkartıyoruz. İnsanlar buraya eğitim, sağlık veya başka amaçlarla gelmiyor, eğlenmek amacıyla geliyorlar. Eğlence için insanları zorlu yolculuğa ikna ederek, örneğin Lübnan’dan önce Türkiye’ye, sonrasında buraya getiriyoruz. Bu sebeple, teşvik amacı ile kişilerin uçuş masraflarını karşılıyoruz. Bu da, yılda 42 Milyon Dolardır. Halkın gözünde sektör her ne kadar kötü olsa da, birçok alanda ekonomiye direkt katkı sağlıyoruz. Bu uçuşlar için havalimanları ile anlaşmalarımız olmasa, çoğu yerden ülkeye gidiş geliş olmayacaktır” diye konuştu.

“Casino müşterilerinin ülke ekonomisine katkısı yok sanılsa da, biz iç piyasaya yılda en az 135 Milyon Dolar ödüyoruz”

Sarıçiçek, ‘müşteri geliyor, sadece otel içinde kalıp gidiyor, ülkeye fayda sağlamıyor’ söylemlerine karşı konuşarak, “Bu argüman doğrudur, müşteri hep otelin içindedir, çünkü onları buraya kumar oynasın diye bin bir zorlukla getiriyoruz. Çok önemli sayıda müşterilerimiz vardır ki, ailesi ile gelir, burayı gezer, bazı özel mekanlara gider ki bunların faturasını da biz öderiz… Evet otelin içindeler, ancak yedikleri yiyecekler, içecekler, alkol, tütünlü ürün gibi tüm ihtiyaçlarını biz piyasadan, yerli üretimden alarak sağlıyoruz. Biz tüm bu ürünleri dışarıdan ithal etmiyoruz, hellimi, ekmeği, eti, suyu, domatesi her şeyi piyasadan alıyoruz. Bunların hepsi bizde belgeli ve kayıtlıdır, iç piyasaya yılda 135 Milyon Dolar katkımız vardır ve bu ihtiyaca göre 200 Milyon Dolara kadar da çıkabilir” dedi.

‘Casinoların havaalanına yakın bir yerde olması’ önerisine karşı ise, insanların 7/24 kumar oynamadığını, deniz manzarası görmek istediklerini, otel tesislerinden faydalandıklarını, yürüyüş yaptıklarını söyledi.
 

“Casino için gelen turistin esnafa katkısı yok, doğru, ancak özeleştiri yapalım, biz bu kişilere ne satabiliriz?”

Kendimiz için özeleştiri yapmamız gerektiğine değinen Sarıçiçek, “Ülke şartlarını göz önünde bulundurmamız lazım. Evet, gelen kişiler dışarıda pek fazla alışveriş yapmıyor. Ancak biraz özeleştiri yapalım, biz bu insanlara ne satabiliriz? Yöresel yiyecek ve içecekleri zaten tesiste tüketiyorlar. Kıyafet mi, hediyelik eşya mı satacağız? Zaten bu kişilerin geldiği yerlerde, daha kalitesi daha ucuza satılıyor. Örneğin İstanbul’a gidersiniz, daha çeşitli ürünleri, daha ucuza bulursunuz. Peki bu şartlar altında biz bu kişilere ne satabiliriz sorusunu da esnaf kendisine sormalıdır. Gelen turist buradan ayakkabı, kıyafet almaz ki, zaten bunların en iyisinin, en kalitelisinin bulunduğu yerlerden geliyorlar. Bu da maalesef, göz ardı edilen gerçeklerdir” diye konuştu. Bunların yanı sıra, yenileme ve tadilat için 15 Milyon Dolar piyasaya ödeme yapıldığını, öngörülmeyen masrafların ise 12 Milyon 500 Bin Dolar olduğunu ifade etti. Tüm bunların ise, yıllık toplamda 425 Milyon Dolar olduğunu ve bunun doğrudan iç piyasaya aktarıldığını belirtti.

Her yıl ortalama iki yeni tesisin yapıldığını ifade eden Sarıçiçek, 200 Milyon Dolar yeni yatırım olarak aktarıldığını söyledi. Sarıçiçek, tüm vergilerin, harçların ve iç piyasada yapılan harcamaların yıllık 710 Milyon Dolar olduğunu, bu döngünün ekonomiye direkt katkı sağladığını açıkladı.

“Tasarının ‘bu şekline’ karşıyız. Kriterler arttırılsın”

Meclis Genel Kurulu’nda Pazartesi günü gündeme gelen Şans Oyunları Yasa Tasarısı Değişikliği üzerine konuşan Sarıçiçek, yaklaşık üç senedir Bakanlığın müsteşarı, müdürü, hukukçuları ve Devlet Emlak Malzeme Dairesi müdürü ve memurları ile köklü bir çalışma yaparak bir tasarı hazırladıklarını kaydetti.

Bu tasarının son aşamaya geldiğini, ancak bazı maddelerde sektör temsilcisi olarak mutabık olmadıklarını ifade etti.

“Erhürman’ın Başbakanlığı döneminde, hükümet bozulmadan iki hafta önce kendisi ile görüşerek bu konuda girişim yapmasını rica ettik. Kendisi de bunu desteklese de, hükümetin ömrü yetmedi. Yeni gelen hükümeti biz yeniden ziyaret ederek durumu anlattık. Bundan bir ay önce, bir bürokrat ile konuşurken tesadüfen öğrendim ki, Şans oyunları yasa tasarısı üzerinde değişiklik yapılıyormuş. Üç sene üzerinde yaptığımız köklü çalışma yerine, içinden üç beş maddeyi çekerek bunu meclise taşımaya karar vermişler. Bu sebeple hemen basın toplantısı düzenledik. Ancak bu maddeler meclise sunuldu” dedi.

Hükümetin, söz konusu maddelerin üzerine çalışılmış tasarıda olduğunu söyleyerek kendini savunduğunu ifade eden Sarıçiçek, bunun doğru olduğunu belirterek, “Ancak bu köklü bir tasarıdır ve birbirine bağlantılı büyük bir konudur. Siz içinden birkaçını aldığınızda, o tasarının yapısı bozulur ve doğru orantıda gitmez. Mutabık kalmadığımız maddelerin ikisi de meclise sunulanlar arasında yer alıyor. Ancak biz bu şekilde olmasını istemedik. Yeni yatırımcı tabii ki gelsin. Hükümetin hedefi, 2023’e kadar yatak kapasitesini 60 Bine yükseltme hedefi var. Bu da yeni tesislerle sağlanır ve en büyük teşvik de casino sektörüdür. Ama memlekette bugün 34 casino var, şu anda bekleyen üç casino daha mevcut. Sayımız 40’a dayandı. Siz bunun önünü kriterleri arttırarak açık. 500 yataklı tesisler casino işletme hakkına sahip olmasın. En az 1250 yatak kapasitesi olan tesisler şans oyunları işletmeciliği yapabilsin. Bizim şartımız buydu. Savunmaları, ‘bizden önceki hükümet bazı yatırımcılara söz vermiş’ ama sözle olacak iş mi bu? Eğer öyleyse bizlere de söz verildi. Tüm casinoları etkileyen bir söz mü, üç kişiye verilen söz mü daha değerli? Değişikliğin, bu şekline karşıyız. Kriterler arttırılsın ve bu şekilde izin verilmesin” diye konuştu.

Sektörün zor durumda olduğunu ifade eden Sarıçiçek, “Bu memlekette ambargolar mı kaldırıldı, direkt uçuş mu başladı, yılda 10 Milyon turist mi geliyor da yeni tesislere izin veriyoruz? Yeni tesis kurarsak daha fazla insan gelir algısı tamamen yanlıştır ve mantık dışıdır” dedi.

Hükümetin meclise sunduğu tasarıda, ruhsat harcının da arttırıldığına dikkat çeken Sarıçiçek, her casino için 55 Bin Euro’ya yakın artış getirildiğini ifade etti. Sektörün zaten kur krizinden ezildiğini dile getirerek, döviz olarak alınan ruhsat harcının arttırılması ile bir yük daha oluştuğunu söyledi. Tüm bunlara karşı hükümetin savunmasının, bu maddelerin hazırlanmış tasarıda olmasını gösterdiğine değinen Sarıçiçek, casino işletmecilerinin tasarının bu haline onay vermediğini vurguladı. Başbakan Ersin Tatar’ın ‘yatırımcıları yalvarır hale getirdiniz’ sözleri üzerine, kendilerinin 12 senedir yalvarır durumda olduğunu ve üç senedir de çalışma içinde olduklarını hatırlattı.

Sektörden temsilciler olmadan yeni kurallar konulmaması gerektiğine işaret eden Sarıçiçek, “Kimi siyasetçiler, popülizm yapmak adına hiç casinoya gitmemesi ile övünüyor. Gözlem yapmamış birisi nasıl casino ile ilgili kararlar alıyor? Buradaki işlerin nasıl döndüğünü göreceksin ki karar almakla ilgili görev alacaksın. O zaman bu yasayı yapmamanız gerekiyor, bırakalım bilen birisi yapsın” diye sözlerini sonlandırdı.