‘Organ Nakli Yasası’ olarak bilinen “İnsan Hücre, Doku ve Organ Nakli ile İlgili Kuralları Düzenleyen Yasa”dün meclisten oy birliğiyle geçti

TDP Milletvekili Mehmet Çakıcı’nın, denetimi devlet tarafından yapılması halinde Tıp Fakültesi olan üniversitelerin organ nakli yapabileceği yönündeki Yasa’daki 26. madde ile ilgili değişiklik önerisi oy çokluğuyla reddedildi

ORGAN NAKLİ NEREDE YAPILACAK?

1- Devlet Hastaneleri

2- Yeni Yasa'ya göre müracaat yapan ve gerekli tüzüğe göre Sağlık Bakanlığı'nın onayladığı özel sağlık kurumları ( Eski yasanın tanıdığı organ nakli izinleri iptal edildi )

"ORGAN NAKLİ' KİMLER YAPACAK?

1- Kuzey Kıbrıs'ta büyükelçiliği olan ülkelerin vatandaşları, kendi ülkeleri Etik Kurulu'nun da izin vermesi durumunda organ nakli değerlendirmesine alınacak

2- Kuzey Kıbrıs'ta Büyükelçiliği olmayan ülkelerin vatandaşları hiçbir koşulda organ bağışı yapamayacak ya da organ alamayacak.

3- Kuzey Kıbrıs'ta iki yılı aşkın ikamet eden ülke vatandaşları istisnai organ nakli yaptırabilecek.

KİMLER ORGAN BAĞIŞI YAPABİLECEK?

1- KKTC vatandaşları arasında 4'üncü derece dahil kan bağı ya da eşi ( sıhri) üzerinden akrabalık bağı olanlar.

2- Eğer KKTC vatandaşı alıcı ya da vericinin kan veya sıhri akrabalığı yoksa Etik Onay Komitesi'nin araştırması ve onayı sonucu bir başka yurttaşın organ bağışına izin verilecek

3- Organ alıcı ya da vericiden birinin KKTC'de vatandaşı olmaması durumunda, 3'üncü dereceye kadar kan ve sıhri akrabalık varsa ve 2 yıl Kuzey Kıbrıs'ta ikamet ediyor ya da evli ise organ nakli yapılabiliyor

TİCARİ OLARAK YAPILAMAYACAK !

• Organ bağışında alıcı ya da verici arasında hiçbir koşulda para ilişkisi olmayacak.

SÜRE SINIRI KALDIRILDI

• "Organ ticareti"ni engellemek amacıyla organ naklinin özel hastanelerde 5 yıl boyunca yapılmasını engelleyen madde, Yasa'dan son şeklinden çıkarıldı.

Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu tarafından, görüşülmek üzere tekrar Meclis’e gönderilen “İnsan Hücre, Doku ve Organ Nakli ile İlgili Kuralları Düzenleyen Yasa”, dünkü Meclis Genel Kurul’unda oybirliğiyle kabul edildi.

Gündüz ve Sucuoğlu komite başkanı oldu
Meclis Genel Kurulu’nda daha sonra İdari Kamu ve Sağlık İşleri Komitesi Başkanlığı’na DP UG Güzelyurt Milletvekili Menteş Gündüz’ün seçildiği bilgiye getirildi.
Sayıştay Komitesi Başkanlığı’na ise UBP Milletvekili Faiz Sucuoğlu, Başkan vekilliğine DP-UG Milletvekili Fikri Ataoğlu’nun seçildiği de milletvekillerinin bilgisine sunuldu.

Çakıcı : “Güçlü denetim sağlanmalı”
Yasayla ilgili ilk sözü TDP Milletvekili Mehmet Çakıcı aldı. Çakıcı, organ nakli konusunda devletin ve özelin birlikte çalışmayı başarması gerektiğini ifade ederek, devletin bu konuda kendi organlarıyla güçlü bir denetimi sağlamasının önemine de dikkat çekti.
Devletin bu alanda kendini geliştirmesi gerektiğini de ifade eden Çakıcı, organ nakli merkezlerine, ayrı servislere, uzmanların artırılmasına, hizmet içi eğitimlere ihtiyaç olduğunu kaydetti.
“Biz buna hazır mıyız?” diye soran TDP Milletvekili Mehmet Çakıcı, devletin bu konuda hazırlığa ihtiyaç olduğunu gördüklerini kaydederek, üniversite hastanelerinden yararlanılabileceğini söyledi.

-----------------------------------------------------

Tüzük çalışmaları…

Saner: “Tüzükler geçmezse, yasa tozlu raflarda kalır”
UBP Mağusa Milletvekili Ersan Saner, yasanın önemini vurgulayarak dünyadaki uygulamanın artık kadavradan nakil olduğunu söyledi.
Ayrıca donörlerden sağlanan organ nakilleri de yapıldığını ancak bunun bazı sıkıntılar yaratabileceğini, yasada buna karşı bazı önlemler alındığını kaydeden Saner, yasanın komite aşamasında bazı düzenlemeler yaptıklarını anlattı.
KKTC’de 200 civarında böbrek hastası bulunduğunu ve 70-80’inin acil nakil beklediğini bildiren Saner, 5-7 yıl içinde bu hastaların rahatlayacağını düşündüklerini ifade etti.
Ersan Saner, tüzüklerin de çok önemli olduğunu vurgulayarak tüzükler geçmezse yasanın tozlu raflarda kalacağını; bu olmasın diye konuyu yakından takip edeceklerini vurguladı.
Saner, UBP olarak yasaya olumlu oy vereceklerini açıkladı ve yasanın ülkeye hayırlı uğurlu olacağına inanç belirtti.

Üstel: “1 yıla ihtiyaç var”
UBP Milletvekili, Meclis Başkan Yardımcısı Ünal Üstel, ilgili yasanın tam teşekküllü olduğunu ifade etti.
Tüzüklerin ve etik kurulların düzenlenmesi için 1 yıl kadar süreye ihtiyaç olduğu yönündeki görüşünü ifade eden Üstel, bu yasanın sadece organla değil, doku ve hücre konusunda da düzenlemeler içerdiğini anımsattı.

-----------------------------------------------

Organ turizmi ve organ ticareti tartışmaları…

Derya: “Gerekli önlemler alınmazsa, organ turizmi ve organ ticareti yapılabilecek bir ülke olacağız”

CTP-BG Milletvekili Doğuş Derya, yasa çalışmasını yürütürken insan yaşamının ticaret nesnesi olmadığı konusu üzerinde çok durduklarını vurguladı.
Derya, normalde gösterdiklerinin beş katı hassasiyet göstererek, bu yasayı çalıştıklarını kaydederek, gerekli önlemler alınmazsa, KKTC’nin organ turizmi ve organ ticareti yapılabilecek bir ülke olacağını söyledi.
Organize suçların başında gelen organ ticareti konusunda devletin çok dikkatli olması gerektiğini vurgulayan Derya, insan ticareti, mülteci hakları sorunları, seks köleliği gibi konularda sorunlar yaşandığına değindi.
Komite çalışması sırasında çok detaylı araştırmalar yaptıklarını belirten Derya, ülke nüfusu göz önünde bulundurulduğunda, tek bir organ nakli merkezinin yeterli olacağını düşündüklerini ifade etti.
Cumhurbaşkanı’nın fırsat eşitliği nedeniyle yasayı iade ettiğini kaydeden Doğuş Derya, özel hastanenin önceliğinin kar olduğunu; devletin ise böyle bir hakkı olmadığını söyledi. Derya, devletin sağlık ve eğitim gibi kamu hizmetlerini vermesi gerektiğini vurguladı.
Özel sektör hastanesiyle devleti eşit görmenin, sosyal devlet anlayışıyla bağdaşmadığını, o yüzden Cumhurbaşkanı’nın yasayı iade ederken verdiği görüşü de, buna katılan “sosyal demokrat anlayışı” da doğru bulmadığını dile getiren Doğuş Derya, Tabipler Birliği’nin ihbarıyla bir özel hastanede denetim yapmak isteyen Sağlık Bakanlığı’nın bu hastaneye giremediğini hatırlattı.
Derya, devlette özel kurum baskılarının görülmesi için konuştuğunu vurgulayarak, milletvekillerinin özel kurumların değil, halkın temsilcisi olduğunu kaydetti.

-------------------------------------------------------------

Denetim…

Arabacıoğlu: “Organ nakli verme süresi devlet denetiminde olmalı”

DP-UG Milletvekili Mustafa Arabacıoğlu, yasaya emek verenleri kutladı ve yasanın oy birliğiyle geçeceğini söyledi.
Organ naklinde vatandaşlara yönelik bir sorun olmadığını ancak üçüncü ülke vatandaşlarına organ naklinin nasıl yapılacağı konusunda tartışma bulunduğunu ifade eden Arabacıoğlu, organ, doku ve hücre plantasyonları konusunda bilgi aktardı.
Arabacıoğlu, yasadaki önceliğin ne olduğunun düşünülmesi gerektiğini belirterek, öteki konularda dünya nasıl yapıyorsa o yönde düzenlemeye gidilebileceğini belirtti.
Mustafa Arabacıoğlu, özel hastane ve merkezlere organ nakli yetkisi verilme süresinin devletin denetiminde olması gerektiğini söyledi.
İlk defa bir yasa konusunda bu kadar çok kulis yapıldığına tanık olduğunu da ifade eden Arabacıoğlu, bazı kişilerin “üçüncü ülkeden gelenlere nasıl organ nakli yapabilirim” peşinde koştuğunu belirtti.

Serdaroğlu: “Denetimler doğru düzgün yapılacak mı?”

DP-UG Girne Milletvekili Ergün Serdaroğlu, uzun zamandır gündemde olan organ nakliyle ilgili yasanın güzel hazırlanmış, günün koşullarına uygun bir yasa olduğunu belirtti ve emek verenlere teşekkür etti.
Serdaroğlu, denetimden herkesin şikayet ettiğini belirterek, “Acaba bu yasa çıktıktan sonra denetimler doğru düzgün yapılacak mı? Tüzükler hemen çıkarılacak mı?” diye sordu; denetimle ilgili kaygılarını paylaştı.
Kanser hastalıklarına karşı önlemlere değinen Serdaroğlu, ilaçlanan sebzelerin kansere yol açtığını vurguladı ve Sağlık Bakanlığı’nın sağlıklı gıda denetimlerine ağırlık vermesini istedi.
Sağlık Yasası’nın çıkmamasından üzüntü duyduğunu ifade eden Ergün Serdaroğlu, Hasta Hakları Yasası ile birlikte Sağlık Yasası, Genel Sağlık Sigortası Yasası ve Döner Sermaye Yasası’nın el birliğiyle çıkarılması çağrısı yaptı.

Derya ve Arabacıoğlu’nun konuşmaları alkışlandı

Doğuş Derya ve Mustafa Arabacıoğlu’nun konuşmaları izleyici koltuklarında oturanlar tarafından alkışlandı.
Oturumu yöneten UBP Milletvekili Zorlu Töre, iç tüzüğe göre bunun yapılamayacağı konusunda uyardı. Töre, alkışın eşitsizlik yarattığını belirtti ve zaten yasak olduğunu hatırlattı.

----------------------------------------------------

Nefrolog sorunu…

Kaşif: “Nefrolog sorununu nasıl halledeceğiz?”

DP-UG Milletvekili Ahmet Kaşif ülkede sadece bir nefroloji uzmanı olduğunu ifade ederek, “Bu yasa geçerken yasanın enstrümanları nelerdir, bunları hiç tartışmıyoruz. Bir nefroloji uzmanıyla KKTC’nin nefroloji sorunlarını nasıl halledeceğiz? Fiziki alt yapımız, teknik donanımımız nedir? Yasa geçtikten bir hafta sonra nakil yapabilecek miyiz?” diye sordu.
Yasanın sadece organ nakliyle ilgili olmadığını belirterek, yasanın kapsamına işaret eden Kaşif, tüp bebek konusuna da değindi.
Tüp bebek uygulamasıyla 2 esmer insanın sarışın mavi gözlü çocuğu olduğunu belirten Ahmet Kaşif, bu uygulamadaki denetimsizliğin ırklara etkisine işaret etti.

---------------------------------------------------------

Organ naklinin grupları…

Erhürman: “Aciliyetimiz vatandaşlarımızın organ nakli sorunlarının giderilmesidir”

CTP-BG Milletvekili Tufan Erhürman, amaca uygun araçlar geliştirmek gerektiğini belirterek, “Yasa bir an önce organ nakli bekleyen hastalar için geçmeli” denildiğini, buna kendisinin de katıldığını söyledi.
Erhürman, ülkede yaşayan ancak yurttaş olmayanların da bu haktan yararlanabilmesi gerektiğini kaydetti.
Ancak ikisi de KKTC vatandaşı olmayan ve ülkede ikamet etmeyen iki kişinin organ nakli gündeme getirilerek yasanın aciliyetinin konu edildiğine işaret eden Tufan Erhürman, “Organ ticareti bütün dünyanın başının belasıdır” dedi.
Erhürman, organ naklinin yasada 4 grupta ele alındığını belirterek, her ikisi de KKTC vatandaşı ve akraba olanlar arasında organ naklinin kolayca denetlenebileceğini; akraba olmasalar da gerekli denetimlerin yapılabileceğini anlattı. Erhürman, üçüncü ve dördüncü gruptaki yabancıların organ nakli ilişkilerinin yaratabileceği sakıncalara değindi.
“Bizim aciliyetimiz vatandaşlarımızın organ nakli sorunlarının giderilmesidir. Ancak bu aciliyet doğrultusunda yapılan öneriler acildir. Bir Hindistan ve Cezayir vatandaşının organ nakli bizim için acil değildir. Gerçekçi olalım, açık açık konuşalım ve çok dikkatli olalım” diyen Erhürman, dikkat edilmezse yaşanabilecek aksaklıklardan örnekler verdi.
Tufan Erhürman, KKTC vatandaşı olan ve bu ülkede yıllardır kalan insanların ihtiyaç duyduğu organ nakline olanak sağlayacak bir yasanın aciliyeti olduğunu ifade ederek, yasa oylanırken amacın ne olduğunun unutulmamasını istedi.Erhürman, organ ticareti ve organ turizminin kabul edilebilecek şeyler olmadığını vurguladı.

-------------------------------------------------------------

Düzenlemeler…

Gülle: “Sağlıkta yeni dönem”…

Sağlık Bakanı Ahmet Gülle, yasayı, sağlığın yeni bir dönemi, açılımı diye niteledi ve sağlık seviyesinin yükselmesi açısından önemini vurguladı.
Kronik böbrek hastalarının, organ nakli için ümit bekleyen, başka ülkelerde sıraya giremeyen insanlar için bir ümit olan bir yasayı görüştüklerini ifade eden Gülle, yasanın canlı nakil olacak alıcı-vericiler arasında ciddi düzenlemeleri gündeme getirdiğini anlattı.
Gülle, organ bağışından ümit bekleyen hastalar için de yasada düzenlemeler yer aldığını belirtti.
“Tüp bebek merkezlerini düzenleyen tüzüğün dayandığı yasa olmadığını”, daha önceki çalışmalardaki eksiklik nedeniyle, şu anda yürürlükteki hiçbir tüzüğün hiçbir fonksiyonu bulunmadığını anlatan Bakan Gülle, görüşülen yasanın tüp bebek merkezleriyle ilgili de düzenlemeler getireceğine dikkat çekti.
Ahmet Gülle, organ ticareti, organ nakli turizmi gibi konuların gündeme geldiğine işaret ederek, “yaşanan olayların siyasetin nasıl baskı altına alınabildiğini gösterdiğini” söyledi.
Doku ve organ nakliyle ilgili hassasiyetlere değinen Sağlık Bakanı Ahmet Gülle, uzlaşı zemini yaratmak için çalıştıklarını, özellikle Kuzey Kıbrıs vatandaşları arasındaki organ naklini kolaylaştırıcı ancak organ ticareti olgusunun önüne geçecek düzenlemeler üzerinde durduklarını vurguladı.
Gülle, Kuzey Kıbrıs’ta yaşayan yabancılara yönelik de düzenlemeler bulunduğunu, ama ülkeyle herhangi bir bağı olmayan, özellikle dünyadaki organ ticaretiyle bağlantıları önleyecek önemli düzenlemeler getirdiklerini anlattı.