Sosyal yaşamda insanları bir arada tutan bazı değerler var.
Din gibi…
Milliyet gibi…
Dil gibi…
Coğrafya gibi…
Sosyal sınıf gibi…
Akrabalık bağı gibi…
Gelenekler gibi…
Dünya görüşü gibi…
Çıkarlar gibi…
Alışkanlıklar gibi…
Yani kültür.
‘İnsanın doğaya karşı ürettiklerinin toplamı’ kültürü tanımlıyor.
İnsanları bir arada tutan ‘tutkal’ gibidir bu değerler.
En küçükten en büyüğe, yani aileden tutun da millete varıncaya kadar her bir sosyal yapının tutkalı aynı değil.
Evrensel ölçekte ise çok daha genel bir ‘tutkal’ vardır. ‘İnsan olmak’ en önemlisi mesela…

*  *  *

Kıbrıs adasında, hatta Kuzey’de yaşayanların ‘ortak paydası’ nedir?
Bizi bir arada tutan o ‘tutkal’ nedir?
Çoğul sormak lazım aslında: Hangi değerler bizi birleştiriyor?
Bu soruları daha da uzatabiliriz.
Ama söylemek istediğim şu ki, gittikçe ‘ortak payda’ bulmakta zorlanmaya başlıyoruz sanki…
Düğün ve cenazeler dışında çok da ‘birlik’ olamıyoruz. Hele büyük şehirlerde…
Birçok değer geçmişte kaldı artık. Ne yazık ki…

*  *  *

Kıbrıs adasını hep Kıbrıslı Türkler ve Kıbrıslı Rumların sayarız. Kıbrıs müzakere sürecinde de iki taraf vardır.
Oysa bu adada yaşayan başka toplumlar da vardı.
Ermeniler…
Ve Maronitler…
Resmi tarih hepimizin beynini o kadar esir alıyor ki, daha dün denilecek kadar yakın geçmişi unutuyor, hatta yok sayıyoruz.
Mine Balman ve Besim Baysal bir kez daha silkinerek uyanmamızı sağladılar.
‘Birlikte/Together’ adını verdikleri belgesel, Kıbrıs’ta Milat Öncesi’ne dayanan ama özellikle 1915’te Anadolu’da yaşananlar sonrası adaya gelen Ermeniler’in gizli kalmış hikayesini yüzümüze vurdu.
Diasporanın bütün acılarını yaşamış bir toplumun Kıbrıs’a kaçabilen bireyleri ne yazık ki Kıbrıs sorunu yüzünden de perişan edilmiş.

*  *  *

Belgeselde röportaj verenlerin anlattıkları, bir zamanlar Türk-Rum-Ermeni-Maronit, herkesin herkese sadece ‘insan’ ve ‘buralı’ gözüyle baktığını, bakabildiğini hatırlattı bize…
Tek bir ‘ortak payda’ yetebiliyormuş aslında insanların bir arada yaşamasına…
Fazlasına gerek yok!