Kıbrıslı Türk  fotoğraf sanatçısı Buket Özatay, eserinin telifsiz kullanılması ve çoğaltılmasına karşı Kıbrıs cumhuriyeti’nde hukuk mücadelesi veriyor. 
Ödüllü fotoğraf sanatçısı Buket Özatay’ın fotoğrafının Kıbrıs’ın güneyinde taklit edilerek kar amaçlı olarak satıldığı ortaya çıktı.
Bunun üzerine Özatay, Kıbrıs Mahkemesi’nde fotoğrafını taklit edenlerin aleyhine dava açarak taklidin durdurulmasını ve tazminat talep etti.
Özatay Kıbrıs Mahkemeleri’nde avukatlık yapma yetkisine sahip olan Avukat Erdem Erginel’e  başvurarak taklitlerin durdurulması için yasal önlem almasını istedi.
Buket Özatay ve Erdem Erginel, yaşanan süreçle ilgili TAK’ın sorularını yanıtladı.

2014’TE İSTANBUL BALAT’TA BAŞLAYAN HİKAYE

Buket Özatay, bugün dava konusu olan fotoğrafı, 2014 yılında İstanbul/Balat’ta çekmiş.  Seyma adlı kızla göz göze gelince, deklanşöre basmakta tereddüt etmemiş. 
“Fotoğrafı 2014 yazında İstanbul’un Balat semtinde çektim. Bir kapının önünde bu kızı gördüm. Göz göze geldik. Gözlerinin güzelliği ve bakışlarındaki masumiyet bir fotoğrafçı olarak hemen ilgimi çekti. Ona gülümsedim ve fotoğrafını çekmek istediğimi söyledim. Kabul etti. Birkaç tane boydan fotoğrafını çektim sonra biraz daha yaklaştım ve esas yapmak istediğimi yaptım. Portresini çektim. Portre fotoğrafları çekmeyi seven bir fotoğrafçı olarak deklanşöre basmadan önce bile bu kızdan, gözlerinin ve yüz ifadesinin ilettiği mesajdan iyi bir portre fotoğrafı çekeceğimden emindim.”

ULUSLARARASI ÖDÜLLER ALDI, BİRÇOK ÜLKEDE SERGİLENDİ

Deklanşöre basarken hissettikleri Özatay’ı yanıltmamış.  Seyma’nın fotoğrafı, katıldığı uluslararası fotoğraf  yarışmalarında büyük ilgi görmüş ve ona yeni ödüller kazandırmış. 
“2014 ve 2017 yılları arasında Seyma adlı fotoğrafımla birçok uluslararası fotoğraf yarışmasına katıldım. Bu fotoğraftan yüzlerce sergileme, onlarca Altın, Gümüş, Bronz madalyalar ve Mansiyon  ödülleri kazandım. Bu fotoğraf, 2014 yılında Kıbrıs Cumhuriyeti’nin düzenlediği uluslararası fotoğraf yarışmasında Altın Madalya kazandı. 2015 yılında Hindistan'da 176. Dünya Fotoğraf Günü’nde National Academy of  Photography NAP Uluslararası Fotoğraf Sergisi’nde  sergilendi. 2016 yılında İtalya’da  katıldığım bir festivalin  Poster fotoğrafı oldu. Amerika’da Photographer’s Form Magazine, Best Of  Photography Sigma Fotoğraf Albümüne girdi. 2017 yılında Hyderabad Hindistan’da dünyanın en büyük müzelerinden biri olan Salar Jung Müzesi’nde,  Barcelona Valid Fotoğraf Galeri’sinde ve son olarak da 2018 yılında çok büyük bir platformda Barcelona Fotoğraf Bienali’nde sergilendi. Kısacası Seyma birçok ödül aldı ve 5 kıtada birçok ülkede sergilendi.

“FOTOĞRAFI 400-500 EURO’DAN DEFALARCA SATTI”

Uluslararası alanda ilgi çeken bu fotoğraf,  Kıbrıs’ın güneyinde kendini graffiti sanatçısı olarak tanımlayan ve galerisi olan Christos Kakoulli’nin de belli ki ilgisini çekmiş.  Kakoulli, Buket Özatay’dan hiçbir izin almadan, fotoğraf üzerinde oynayarak satış yapmaya başlamış.   Hatta, Buket Özatay’ın bizzat giderek kendisini uyarmasına aldırmadan, satış yapmaya ve ticari kazanç elde etmeye devam etmiş.  
“2018 yılının yazında Lefkoşa’daki galerisinin önünden geçen bir fotoğrafçı arkadaşım galerinin girişinde açık olan kapıdan duvarda asılı Seyma’yı fark ediyor. Merak edip içeri girdiğinde Christos Kakoulli ile tanışıyor. Arkadaşım kendisine fotoğrafın Kıbrıslı Türk ünlü bir fotoğrafçıya ait olduğunu ve bu fotoğrafla birçok kez ödül aldığını belirtiyor. Birkaç gün sonra galeriyi ziyarete gittiğimde ben de Christos Kakoulli ile tanıştım. Fotoğrafın bana ait olduğunu söylediğimde Suriyeli bir fotoğrafçının çektiğini sandığını söyledi. Oysa fotoğrafçı arkadaşım fotoğrafın bana ait olduğunu kendisine söylemişti. Bununla da kalmadı istersem bana da kopyasını yapabileceğini söyledi. İstemediğimi söyleyerek oradan ayrıldım. Yaptığım araştırmalar sonunda Ledra Street’deki galerisinde, sosyal medya hesaplarında ve uluslararası satış sitelerinde fotoğrafımı 5-6 değişik versiyonda defalarca 400-500 Euro arasında sattığını tespit ettim. 

“BU BİR HIRSIZLIKTIR VE AB YASALARINDA YERİ YOKTUR”

Buket Özatay, uyarılarına rağmen Kakoulli’nin satışlara devam ettiğini fark etmiş ve tek çarenin dava açmak olduğuna karar vermiş.  Kıbrıs’ın güneyinde de avukatlık yapan deneyimli hukukçu Erdem Erginel ile bu süreci başlatmışlar…
“Hakkımı aramakta kararlıydım.  Fotoğrafın tüm telif hakları bana aittir. Christos Kakoulli fotoğrafımı internetten indirip üzerine filtre uygulayıp baskısını aldı. Baskının üzerine de sprey boya sıkarak 5-6 farklı versiyonunu yaptı. Üstelik üzerine kendi imzasını atarak ve telif hakları kendisine aitmiş gibi davranarak. Bu bir hırsızlıktır. Avrupa Birliği yasalarında bu bir suçtur.”

“GEREKİRSE HUKUKİ MÜCADELEYİ KIBRIS DIŞINA TAŞIRIZ”

Davayı Lefkoşa'ın güneyinde mahkemeye taşıyan Kıbrıslı Türk avukatı Erdem Erginel’e ve 68 yıllık bir geçmişe sahip Güney Kıbrıs'ın en eski hukuk firmalarından biri olan Montanios & Montanios Hukuk Firması'na güvendiğini ifade eden Özatay’ın tek endişesi, Kıbrıslı Türk olarak mahkemede adil yargılama yapılmama olasılığı.  Özatay, böyle bir durum yaşanması halinde,  hakkımı Kıbrıs dışında da aramakta kararlı olduğunu vurguluyor. 

“MESELE TÜRK-RUM OLAYI DEĞİL”

“Ben bunun bir Türk ve Rum olayına çevrilmesini istemiyorum. Karşımdaki bir Türk de olsaydı aynı şekilde davranır hakkımı arardım” diyen Buket Özatay, eseri çalan ve ticari kazanç sağlayan kişinin dilinin, dinin ve ırkının hiçbir önemi olmadığının altını çiziyor.   

“EMSAL TEŞKİL EDEBİLİR”

Brüksel’de de uzun süre görev yapan avukat Erdem Erginel de bu davanın emsal teşkil edebileceğini belirterek önemine işaret ediyor.  Erginel, Avrupa Birliği'nin (AB) hukuki şemsiyesi altında Güney Kıbrıs'ta Kıbrıs Türk halkına haksızlık yapılmasının kolay olmayacağını söylüyor.
“Bildiğim kadarıyla daha önce Güney Kıbrıs'ta açılmış benzer bir dava yok.  Buket Özatay'ın yaşadıklarına benzer bir olay yaşanmış olsa bile Kıbrıslı Türkler dava açmamayı tercih etmiştir.  Çünkü böyle bir davayı kazanma ümidi olmadığına dair yaygın bir inanış var.  Ancak, bilinmesi gereken şudur ki Avrupa Birliği'nin hukuki şemsiyesi altında Güney Kıbrıs'ta Kıbrıs Türk halkına haksızlık yapılması kolay olmayacaktır. Bu davanın kazanılması kesinlikle emsal teşkil edecektir.  Gelecekte Kıbrıslı Türkleri Güney Kıbrıs Rum mahkemelerinde haklarını arama konusunda teşvik eden bir faktör olacaktır.”
Yargı sürecini de özetleyen Erdem Erginel, bu konuda Güney Kıbrıs Lefkoşa (Rum) Kaza Mahkemesi'nde bir dava açıldığını, ayrıca Buket Özatay'ın fotoğrafının tahrif edilerek kar amaçlı olarak satılmasına engel olmak için ara emri talep edildiğini aktardı.  Erginel, ara emri dilekçesinin duruşması için hazırlıkların sürdüğünü bildirdi. 

KIBRIS CUMHURİYETİ’DE DAVA AÇMAK İSTEYENLER NEYE DİKKAT ETMELİ?

“Buket Özatay'ın fotoğrafının taklit ve tahrif edilerek izinsiz ve kar amaçlı olarak satılmasının durdurulmasını ve tazminat talep ediyoruz” diyen Erginel, davadan sonuç alacaklarına inanıyor.  Erginel, Kıbrıs’ın güneyinde dava açmak isteyen Kıbrıslı Türklerin dikkat etmesi gereken noktalara da işaret ediyor.
“Avrupa Komisyonu'nda 12 yılı aşkın bir süre çalışmış birisi olarak Kıbrıs'ın güneyinde dava açılırken Avrupa Birliği yasalarının dikkate alınması gerektiğini düşünüyorum.  Bu çerçevede, güneyde dava açmak isteyenlere tavsiyem Avrupa Birliği yasalarını dikkate alarak davalarını hazırlamaları ve yürütmeleridir.”

Haber: Fehmi Gürdallı