Dila Şimşek

Bu hafta seçtiğimiz kelimemiz Özgürlük. Peki nedir özgürlük? Sizler için sorduk, tanımlamaya çalıştık… Sözlükte özgürlük, “herhangi bir kısıtlamaya, zorlamaya bağlı olmaksızın düşünme ya da davranma, herhangi bir koşula bağlı olmama durumu, serbesti. Her türlü dış etkiden bağımsız olarak insanın kendi istencine, kendi düşüncesine dayanarak karar vermesi durumu, hürriyet” demek. Felsefede, insanın, doğadaki ve toplumdaki nesnel gelişmenin yasalarıyla, zorunlukla olan ilişkisi; özellikle bu zorunluğu bilme ve ona pratikte egemen olma derecesi olarak tanımlanıyormuş özgürlük. Farklı kelimelerle anlatılsa da, ortak bir etkisi olan güçlü bir kelime. David Hume özgürlükten yalnızca istemenin belirlemelerine göre eylemde bulunma ya da bulunmama gücünü anlarsak özgürlük vardır demektir. Fakat özgürlükten, isteme belirlenmeden eylemde bulunmayı yani nedensiz eylemde bulunmayı ya da bir şey istemeden gelişigüzel eylemde bulunmayı anlarsak o zaman özgürlük yoktur. Immanuel Kant‘a göre özgürlük bir ide’dir. Bu aynı zamanda insan aklının ürettiği ve insanın sahip olduğu bir olanağa ilişkin bir fikirdir. İnsanlar yaşarken istediklerini, eğilimleri, çıkarları belirleyebileceği gibi saf aklın ürünü olan ahlak yasası dediği bir yasa da belirleyebilir. Tarihte birçok ünlü düşünür, önemli siyasi kişiler bu kelimeyi tanımlamış, üzerine kitaplar yazılmış, filmler yapılmıştır… Peki farklı önemli isimlere göre özgürlük nedir?

ALINTILAR

“Özgürlüğün bir anlamı varsa bu, insanlara duymak istemediklerini söyleme hakkıdır.” George Orwell

Birey, kendisi hariç kimsenin çıkarını ilgilendirmediği sürece hareketlerinden dolayı topluma karşı sorumlu değildir. John Stuart Mill,

Özgürlük olmayan ülkede ölüm, yıkılış vardır. Her ilerlemenin, kurtuluşun anası özgürlüktür. M.K.Atatürk

İnsanın özgürlüğü; istediği her şeyi yapabilmesinde değil, istemediği hiçbir şeyi yapmak zorunda olmamasındadır. Rousseau

Ülkü Curcioğlu: “Özgürlük bana göre, uçsuz bucaksız olabilmek demektir”

“Özgürlük... Çok güçlü bir kelime… Özgürlüğü tanımlamak aslında herkese göre farklı anlamlar barındırıyor. Ama aslında herkes için aynı yola çıkıyor. Özgürlük bana göre, uçsuz bucaksız olabilmek demektir. Özgürce koşmak, özgürce çalışmak, özgürce gezmek… Ama bana göre özgürlüğün en önemli belirtisi, özgürce kahkaha atabilmektir, özgürce hakkını savunabilmektir, gülebilmek ve korkmadan, özgürce, en içten sevebilmektir. Özgürlüğün dediğim gibi her insan için anlamı, tanımı başkadır ama hepimizi buluşturan bir ortak noktası vardır… Hepimiz sınırlamalar olmadan özgürce yaşamak ve yaşatmak istiyoruz çünkü. Hem bedenimizin, hem de duygularımızın özgür olmasını istiyoruz. Çünkü yalnızca özgürsen mutlusundur.”

Şöhret Sertbay: “Özgürlük, kendi kararını kendin verebilmektir”

“Benim için özgürlük, kendi kararlarıma göre yaşayabilmektir. Kimsenin baskısı altında kalmamak, kendi fikrimi söyleyebilmek, yaşamım hakkında kendi aldığım kararları verebilmek özgürlüktür. Bunun yanında, fikir özgürlüğü de çok önemli bir husustur. Fikren özgür olmayan, ifade özgürlüğüne sahip olmayan kişi, bedenen özgür olsa da aslında tutsaktır. Özgürlük, fikrimi ve düşüncelerimi kim ne diyecek diye düşünmeden, rahatça dile getirebilmektir. İnsanların özgür olması, toplumun da özgür olması demektir. Bu yüzden aslında kendi içinizde fikren özgür olamazsanız, hayatın bir anlamı olmaz.”

Fethiye Karahasanoğlu: “Kıymetini yeteri kadar algılayamadığımız bir nimettir özgürlük”

“Özgürlük, küçük bir çocuğa göre, istediği kadar şeker, çikolata yiyebilmek… Genç bir kadına göre, istediği gibi sokağa çıkabilmek, bir mahkuma göre de, gökyüzünü görebilmek, istediği gibi yürüyebilmektir. Özgürlüğün sınırı belli değildir, herkese göre değişir, bu anlamda tanımın da kısıtlanarak yapılması mümkün müdür? Ama yine de söylenecek çok şey var tabii ki. Aslında özgürlük, yegâne, insani hakkımızdır. Düşüncelerimizi söyleyebilmek, savunabilmek, paylaşabilmektir. Ama eylemlerimizde tamamen özgür olamıyoruz. Özgürlüğümüzü başkalarının haklarını ihlal etmeyecek şekilde kullanabilmeliyiz. Özgürlük, bağımlı olmamaktır. Esaret altında olmamaktır. Hayattaki en önemli ve vazgeçilmez özelliklerden biridir. Kıymetini yeteri kadar algılayamadığımız bir nimettir özgürlük. Çünkü bir şeyin kıymetini, kaybedince anlıyoruz. Değerlerimizi yitirmeden, birbirimize saygımızı, sevgimizi kaybetmeden, kıymetini sonradan anlama ve pişmanlığı yaşama durumuna düşmeyeceğimiz; özgürce yaşamayı devam ettirebileceğimiz güzel günlere…”

Aleyna Özbek: “Özgürüz ama söyleyip söyleyemeyeceğimiz şeyler, başkaları tarafından belirlenmiş durumda”

“Özgürlük, tamamen kendi istediğin şekilde hareket edebilmek, kendi düşüncelerine sahip olup bunu dile getirebilmektir. Tutsak olmadan, esaret altında kalmadan yaşamaktır. Hem bedenen hem de zihnen özgür olmayı niteler. Yani, bir yerde hapis olmamanın yanı sıra, kendi hür iradene sahip olmak, kendi düşüncelerini belirtmek demektir. İstediğinde, bulunduğun ortamdan çıkabilmektir. Ve yine istediğinde, vazgeçebilmektir. Aslında özgürlük, yapabileceğin şeylerin yanı sıra, yapmayacağın şeyleri de kendin belirlemektir. Yani özgürlük sadece ben bunu yapacağım diyerek yapmaktan ziyade, birisi, bir toplum, bir kuruluş sana bir şeyi dayattığında da, ‘hayır’ diyebilmektir. Bu şekilde baktığımızda, pek çok insanın özgür olmadığını görüyoruz. Bedenen hepimiz özgürüz, zorla bir yerde tutulmuyoruz. Ama sorumluluklarımızı yerine getirmek, özgürlüğümüzün kısıtlanmasına sebep oluyor. Evet herkes özgür, ama kimse istediği anda işini, ailesini veya okulunu bırakarak başka bir yere gidemez. Özgürüz ama söyleyip söyleyemeyeceğimiz şeyler, başkaları tarafından belirlenmiş durumda. Yani hem toplum, hem de içinde bulunduğumuz sistem, biz kendimizi özgür de bilsek, aslında kısıtlıyor.”