Gesfi Döviz Bürosu sahibi Gökhan Naim’in 2 milyon TL'yi aşkın yüklü miktarda parayla evine girmeye çalışırken öldürülmesi "para taşıma" konusunu gündeme taşıdı. Yasal mevzuat para taşıma konusunda bir sınırlama getirmiyor. 

Fehime ALASYA

Evinin önünde silahlı soygunda hayatını kaybeden iş insanı Gökhan Naim’in tasarrufunda bulundurduğu ve katiller tarafından çalınan 112 bin STG, 170 bin Euro ve 800 bin TL, ülkedeki döviz bürolarının denetimi ve şahısların yüksek miktarda nakit para taşıyıp taşıyamayacağı sorularını da beraberinde getirdi.

Şahısların yüklü miktarda nakit para tasarrufunun  ‘güvenlik’ açısından sakıncalı olduğunu anlatan ekonomi ve hukuk çevreleri, bu yönde herhangi bir yasal mevzuat- engel bulunmadığını ifade etti. 

Evinin önünde silahlı saldırıya uğrayarak hayatın kaybeden iş insanı 52 yaşındaki Gökhan Naim’in tasarrufunda bulundurduğu ve soygun sırasında çalınan çantanın içersinde bulunan para miktarı olayın vahametinden sonra en çok konuşulan konu olmuştu.

Polisin tespitlerine göre, Naim’in taşıdığı çantada, toplamda 2 Milyon 600 bin TL civarına denk gelen, 112 bin STG, 170 bin Euro ve 800 bin TL olduğu açıklanmıştı.

Şahısların yüklü miktarda nakit para taşımasının yasal çerçevede hiçbir sakıncası bulunmadığına dikkat çeken bazı hukukçular, “İstediği kadar para taşıyabilir, riski kendine ait!” görüşünde hemfikir olurken, ülkedeki para akışının en büyük noktalarından biri olan Merkez Bankası Başkanı Rifat Günay, güvenlik gereği yüklü miktarda nakit para taşınmaması gerektiğini belirtti. 

Bu görüşler ışığında kişilerin, şahsi talebi doğrultusunda, yüksek miktardaki nakit para tasarrufu sırasında, Polis Genel Müdürlüğü’nden ‘güvenlik’ talebinde bulunabileceği de ortaya çıktı.

Şahsi isteğe bağlı ‘devlet koruması’

Yasalar nezdinde nakit para transferi veya tasarrufuyla ilgili herhangi bir uygulama zorunlu kılınmazken, kişilerin tercihine bağlı Polis Genel Müdürlüğü’ne başvurması halinde güvenlik talebinde buluna biliniyor.   

100 bin TL ve üzeri olduğu söylenen nakit para tasarrufu veya transferi durumunda güvenlik zafiyetinden endişe duyan işletme veya şahıslar, polise başvurup, koruma talep edebiliyor.

Güvenliğinden endişe duyan şahıs veya işletmeler, üzerindeki nakit paranın transferini devlet koruması altında gerçekleştirebiliyor.

Polis Basın Subaylığı’ndan alınan bilgide, konuya ilişkin herhangi bir yasal düzenleme olmamasına karşın, vatandaştan talep gelmesi durumunda ve eldeki imkanlar çerçevesinde yardımcı olunduğu ifade edildi. 

Döviz büroları, Para Kambiyo Dairesi ‘merceğinde’

Para Kambiyo ve İnkişaf Sandığı İşleri Dairesi’nden edinilen bilgide, döviz bürolarının ay sonu yılda bir kez denetlendiği öğrenilirken, gerekli durumlarda farklı denetimlerin de yapılabilineceği ifade edildi.

Döviz bürolarındaki denetimler ise büronun yıllık hesapları üzerinden yapılıyor.

Gerek döviz bürolarının gerekse büro sahiplerinin üzerinde bulundurduğu nakit paranın kısıtlanmasıyla ilgili herhangi bir yasal mevzuat bulunmazken, para taşınması ve transferiyle ilgili de herhangi bir yaptırım bulunmuyor.

Döviz bürolarında, nakit para transferi veya tasarrufuyla ilgili de herhangi bir yasal zorunluluk bulunmuyor. 

38/1997 numaralı Para ve Kambiyo Yasası’nda  “Döviz Büroları Tebliği” adı altında yer alan ve döviz bürolarının yükümlülük ve denetimlerine ilişkin esasları düzenleyen yasalar, Maliye Bakanlığı’na bağlı Para Kambiyo ve İnkişaf Sandığı İşleri Dairesi verilerine yansıdı.

İlgili yasada döviz bürolarının, bakanlık tarafından görevlendirilecek elemanlar tarafından denetleneceği yer alıyor.

Merkez Bankası Başkanı Rifat Günay:

“Güvenlik gereği yüklü miktarda nakit para taşınmamalı”

Ülke içerisinde yüklü miktarda nakit para transferi veya taşınmasının hiçbir faydası olmadığına dikkat çeken Merkez Bankası Başkanı Rifat Günay, güvenlik gereği bunun yapılmaması gerektiğine vurgu yaptı.

Günay, kişilerin üzerinde ne kadar nakit para taşıyacağına ilişkin herhangi bir düzenleme olmadığını belirterek, “Yurt içinde insanların üzerinde ne kadar para taşıyacağı yönünde düzenleme yok, olamaz da, bu şahısların bileceği bir durum” diyerek, güvenlik riskinin kişiye ait olduğunun altını çizdi.

Yasal mevzuattan ziyade, güvenlik gereği yüklü miktarda nakit para taşınmaması gerektiğini kaydeden Günay, şunları ifade etti:

“Ülkeye giriş ve çıkışlar kontrol altında. Yurt dışından ülkeye girerken veya ülkeden yurt dışına çıkarken gümrüğe beyan etmek zorunluluğu var.  Fakat yurt içinde insanların üzerinde ne kadar para taşıyacağı yönünde düzenleme yok, olamaz da, bu şahısların bileceği bir durum, bunun riski de şahıslara ait. Kara para aklama açısından belli işlemleri kısıtlayabilir veya yasaklayabilirsiniz ama şahısların ne kadar para taşıyacağı yönünde bir düzenleme yok. Kişilerin ne kadar para taşıyacağına başka birilerinin karar vermesi doğru değil. Hiçbir ülkede de bu yönde yasal bir mevzuat yok.

Herkes parasını bankalarda bulundursun isteriz, bu başta güvenlik olarak, ardından ülke kalkınmasına da katkıda bulunulmuş olur. Kişilerin cebinde taşıdığı paranın kimseye bir faydası yok. Kişilerin üzerinde yüklü miktarda nakit para bulundurmasının kimseye faydası yok. 

İnsanın cebinde 2 milyon TL ile dolaşması olacak iş değil. Bence bu çok sıra dışı bir durum. Bu güvenlik gereği, riski yönetme gereği doğru değildir. Bankadan 10 bin TL çekerken bile cebimize sıkı sıkıya koyuyoruz, aman başımıza bir şey gelmesin diye korkuyoruz. Bu mevzuattan, yasaktan ziyade güvenlik gereği olmaması gereken bir şey” dedi.  

Hukuk camiasından ‘yasal’ değerlendirme:

“İstediği kadar para taşıyabilir, riski kendine ait!”

Hukuk camiasından bazı avukatlar ise şahısların yüklü miktarda nakit para taşımasının yasal çerçevede hiçbir sakıncası bulunmadığına dikkat çekerken, güvenlik riskinin kişiye ait olduğunu belirtiyor.  

Ülke sınırları içerisinde, şahısların yüklü miktarda nakit para taşımasında hiçbir sakınca bulunmadığını belirten Avukat Ramadan Sanıvar, özellikle finans şirketlerine, yüksek miktarda nakit paranın, mesai bitiminden önce banka hesabına yatırılması yönünde tavsiye verildiğini belirtti.

Hukukçu Hakkı Önen ise kişilerin ‘Riski kendine ait olmak üzere’ istediği kadar para taşıyabileceğini ifade etti.

Yüklü miktarda nakit para taşınmasının sadece ülkeler arası geçiş noktalarında ibraz edilmesi yönünde yasal prosedür içerdiğini kaydeden Hukukçu Hakkı Önen, ülke sınırları içerisinde para taşımayla ilgili bir sınır bulunmadığını belirtti.

Önen, “Riski kendine ait olmak üzere istediği kadar para taşıyabilir. Bu sadece geçiş noktalarında yasaya tabidir. Bunun dışında ülke sınırlarında bir limit olduğunu sanmıyorum” dedi. 

Sanıvar: “Banka hesabına yatırılması tavsiye edilir”

Özellikle finansal şirketlere, yüklü miktarda nakit paranın mesai bitiminden önce banka hesabına yatırılması tavsiyesi verildiğini anlatan Avukat Ramadan Sanıvar, aksi durumları kapsayan herhangi bir yasak veya sınırlama bulunmadığını kaydetti.

Sanıvar, “Şahıs, parayı alıp ister evine götürür ister iş yerine, tavsiye olarak finansal şirketlere banka hesabına yatırılması tavsiye edilir. Sadece ülkeler arası geçiş noktalarında nakit taşıma konusunda belli bir sınır vardır, ülke içerisinde iken üzerinde taşıması için değil. Şahıs, yüklü para isterse eve de götürür, yasal olarak sıkıntısı yok. Hukuki yönden herhangi bir sakıncası yok.

Mesai bitiminden önce banka hesabına yatırılması, üzerinde taşımaması tavsiye edilir. Üzerinde taşımasıyla ilgili de hukuki herhangi bir engel veya sınır yoktur” şeklinde konuştu.