Belediye başkanları, personel sayılarının azaltılmaması, belediyeye gelir sağlayacak nitelikte yeni düzenlemeler yapılması konusunda birleşti.

Dila ŞİMŞEK

Dünya Bankası’nın ‘yerel yönetimler’ raporunun ardından yaşadıkları ‘mali çıkmazla’ kamuoyu gündeminden düşmeyen belediyelerdeki personel sancısı yeniden tartışmaya açıldı.

Belediye başkanları, personel sayılarının azaltılmaması, belediyeye gelir sağlayacak nitelikte yeni düzenlemeler yapılması konusunda birleşti.

Belediye başkanları, mali yükü azaltmak için personelleri işten çıkarmanın bir çözüm olmadığını söyleyerek, “Belediyeler kaliteli hizmet vermekle yükümlüdür. Bunun içinse, personel sayısını azaltarak masraftan kaçalım düşüncesi yerine, nasıl gelirimizi arttırabiliriz konuşulmalıdır” şeklinde konuştu.

Yasaların 1995’ten beri güncellenmediğine vurgu yapan belediye başkanları, bir an önce yasalarda belediyelerin kazancına ve hizmetine yönelik yenilikler yapılması gerektiğine dikkat çekti.

YENİDÜZEN, belediye başkanları ile görüştü, ‘personel sayısının azaltılmasını’ sordu.

Belediye başkanları, mali yükü azaltmak için personelleri işten çıkarmanın bir çözüm olmadığını söyleyerek, “Belediyeler kaliteli hizmet vermekle yükümlüdür. Bunun içinse, personel sayısını azaltarak masraftan kaçalım düşüncesi yerine, nasıl gelirimizi arttırabiliriz konuşulmalıdır” şeklinde konuştu.

Sayı fazla ancak…

Lefkoşa Türk Belediyesi Başkanı Mehmet Harmancı, personel sayısının fazla olduğunu, ancak personellerin emekliye ayrılmadan azaltılmasının mümkün olmadığını kaydetti.

Güzelyurt Belediye Başkanı Mahmut Özçınar ise, belediyelerin harcamalarının zaten kısıtlı olduğunu söyleyerek, “Personel sayısı azaltılacağına, belediyelerin gelirinin arttırılması için bugüne kadar ne yapıldığı konusu konuşulmalı” dedi.

Öte yandan Dikmen Belediye Başkanı Yüksel Çelebi, “Belediye olarak 102 personel ile bize bağlı 12 köye hizmet vermeye çalışıyoruz. Personel ihtiyacımız olduğu halde mali yetersizlik yüzünden istihdam sağlayamıyoruz” diye konuştu.

Dipkarpaz Belediye Başkanı Suphi Coşkun ise, bu sorunu göreve başladığında öngördüğünü, bu sebeple ise istihdam yapmadıklarını açıkladı. Bunun yanı sıra Yenierenköy Belediye Başkanı Emrah Yeşilırmak personel sayısının azaltılması yerine, kaynakların kullanılarak daha çok gelir elde edilmesinin tartışılması gerektiğini ifade etti.

“Devlet katkısı nüfusa göre verilmemeli”

Mehmetçik Belediye Başkanı Cemil Sarıçizmeli ile Tatlısu Belediye Başkanı Hayri Orçan, devletin nüfusa göre katkı vermesinin yanlış olduğunu belirterek, “Sadece yerleşik halkın sayısı alınarak belediyelere katkı verilmemeli. Çünkü belediyeler, oradaki turiste, geçici kalan kişilere, kayıt dışı insanlara, yerleşmemiş olan insanlara da hizmet verme zorunluluğu var” dedi. Kimi Belediye Başkanları ise, bunun kırsal bölgelerdeki yerel yönetimlerin işlerini zorlaştırdığını kaydetti, devlet katkısının hizmete yönelik olması gerektiğine değindi.

BELEDİYE BAŞKANLARI NE DEDİ?

Lefkoşa Türk Belediyesi Başkanı Mehmet Harmancı
“Personel sayısı fazla, ancak azaltabilmek kolay bir durum değildir”

“Konuyu tek boyut ile ele almak bizi doğru bir sonuca götürmeyebilir. Belediyelerde yer alan personel sayısı elbette fazladır, ama kadrolu personeli azaltabilmek (emeklilik dışında) çok da kolay bir durum değildir. Bence bu gerçeklikleri de göz önünde bulundurarak belediyelerin yetkileri ve finansman kaynağına erişimleri artırılmalı ve personel sayısı konusunda da ciddi yaptırımlar getirilmeli.”

Güzelyurt Belediye Başkanı Mahmut Özçınar:
 “Belediyelerin yönetimi zayıftır gibi bir algı yaratılmamalıdır”

“Belediyelerin harcamalarına zaten devlet tarafından belli sınırlamalar getirilir. Belediyelerin personel sayısını azaltması değil, belediyelerin gelirlerini arttırmak için bugüne kadar ne yapıldı, bunu araştırmak gerekir. Hep personel üzerinden yorum yapmak, kamuoyunun gözünde bu sanki bizim hatamızmış gibi gösteriliyor. Belediyelerin yaptığı harcamalar zaten yapabileceği maksimum harcamadır, ne kadar az ve çok harcayacağı zaten devlet tarafından denetim altındadır. Bence, belediyeler ile ilgili yasalarda bazı maddelerde değişiklik yapılarak, belediyeleri gelirlerini nasıl arttırır bu konuşulmalı. Çünkü bazı yasalarımız, 1995’ten kalmadır ve o dönem koşulları ile günümüz koşulları artık aynı değil. Belediyelerin gelirlerini yükseltecek bir şey yapılmadığı için böyle bir tablo ile karşı karşıyayız. Bunun yanı sıra, ülkece yaşadığımız mali krizin de bizlere etkisi oldu. Tüm bunlar göz önünde bulundurulmalı ve belediyelerin yönetimi zayıftır gibi bir algı yaratılmamalıdır.”

Dipkarpaz Belediye Başkanı Suphi Coşkun:
 “Şu an için istihdam yapmayı düşünmüyoruz”

“Belediye Başkanlığı görevine geçtiğimde, böyle bir sorun ile karşılaşabileceğimizi öngörmüştüm. Belediyemizde çalışan sayısı bu ay emekli olacak personeller ile 43’ten 39’a düşecek. Şu an için istihdam yapmayı düşünmüyoruz. Personel giderleri daha büyük ilçeler için büyük bir sıkıntı yaratabilir. Ancak zaten halkın ödediği tüm vergiler devletin olduğu için, bize katkı payı da devletten geliyor.”

Yenierenköy Belediye Başkanı Emrah Yeşilırmak
“Personel sayısı fazladır azaltılsın değil, öz kaynaklarımızı nasıl geliştiririz, nasıl daha çok gelir elde edebiliriz, bunlar tartışılmalı”

“Belediyelerin giderlerinin en çok personele yönelik olduğu bilinen bir gerçektir. Ancak bu personellerin işten çıkarılması anlamına gelmemeli, mantığımız bu olmamalı. Personel sayısı fazladır azaltılsın değil, öz kaynaklarımızı nasıl geliştiririz, nasıl daha çok gelir elde edebiliriz, bunlar tartışılmalı. Tüm bunlar yapıldıktan sonra, sayı yine fazlaysa o zaman bir çözüm düşünülmeli. Gelirimiz az olduğu için personel sayımız fazla gibi görünüyor. Ancak işten çıkarmak çözüm değil, çünkü bu insanların işe de ihtiyacı var.”

Dikmen Belediye Başkanı Yüksel Çelebi:
 “Personel ihtiyacımız olduğu halde mali yetersizlik yüzünden istihdam sağlayamıyoruz”

“Aslında yerel yönetimde önemli olan personel sayısı değil, hizmetin kalitesidir. Dikmen Belediyesi olarak 102 personel ile bize bağlı 12 köyü idare etmeye çalışıyoruz. Bu göründüğünden zorlu bir iştir. Bizlerin şu anda bile her işe yetişmesi mümkün değil. Bu sebeple yeni bir nüfus sayımı yapılarak devlet katkısı hesaplanmalıdır. Eğer sonrasında yine personel fazlası var gibi bir sonuç çıkarsa o zaman sayı azaltılmalıdır. Bizler bırakın personel azaltmayı, personel ihtiyacımız olduğu halde mali yetersizlik yüzünden istihdam sağlayamıyoruz. Devlet katkısının arttırılması gerekir.”

Mehmetçik Belediye Başkanı Cemil Sarıçizmeli:
“Ülkemizdeki devlet katkısı maalesef yıllardır belediyelerin kendi içerisindeki yerleşik nüfusu üzerinden yapılıyor”

“Belediyelerin personel sayısı ihtiyaç ve mali bütçeye göre ayarlanmaktadır. Yani eğer mali bütçe el verir ve ihtiyaç varsa istihdam yapılır. Ülkemizdeki devlet katkısı maalesef yıllardır belediyelerin kendi içerisindeki yerleşik nüfusu üzerinden yapılıyor. Örneğin bizdeki yerleşik halkın iki katı kadar turist de bulunuyor. Belediye olarak, biz kayıtlı, kayıtsız, turist, vb. herkese hizmet vermekle yükümlüyüz. Ancak sadece yerleşik halkın sayısı alınarak ona göre bir bütçe verildiğinde, biz bölgede yaşayan herkese hizmet vermekte zorlanıyoruz. Bunun değiştirilmesi gerekiyor. Çok veya az denerek genelleme yapılmamalı, bunların detaylı tespit edilmesi için gerekli hesaplamaların yapılması gerekir.”

Tatlısu Belediye Başkanı Hayri Orçan
 “Belediyelere katkılar nüfusa göre değil, belediyenin verdiği hizmete göre verilmelidir”

“Belediyeler, halka hizmet veren bir kurum. Bizler şirket gibi, maliyetimizi nasıl azaltırız diye değil, nasıl daha kaliteli bir hizmet veririz diye düşünmekle yükümlüyüz. Hizmet odaklı olduğumuz için de maliyetlerimiz daha yüksek. Aslında önemli olan personel sayısı değil, gelirlerin olması gereken noktada olup olmadığına bakılmasıdır. Bizim belediyemizde personel giderleri %50’nin altındadır. Kamu reformu yasasının bir an önce hayata geçmesi ile daha iyi sonuçlara ulaşacağımıza inanıyorum. 1995’ten bu yana yasaların güncellenmemiş olmasının verdiği sorunları yaşıyoruz. Ülkemizde belediyeler arasında da gelir adaletsizliği var. Belediyelere katkılar nüfusa göre değil, belediyenin verdiği hizmete göre verilmelidir. Nüfusa dayalı katkılar, kırsal alanlardaki belediyelerin gelişmesine engel türden uygulamalardır.”

RAPOR NEYİ İÇERİYORDU?

YENİDÜZEN’de dün yayımlanan Dünya Bankası raporundan birkaç önemli nokta:

• Belediyelerin mali yönetimleri çok temel düzeyde ve sağlam, sürdürülebilir yerel maliyeye olanak sağlamıyor.
• Bütçe hazırlama sürecinde gelir tahminlerinin isabetli olmasına ve harcama kontrollerinin etkili olmasına yönelik bir mekanizma yok.
• Belediyelerin bütçeleri üzerinde düzenli ve bağımsız, denetim ve teftiş yok. Sayıştay denetimleri birçok yıl sonra yapılıyor. Hükümetin denetimleri nadiren, bunun için ise personel yok.
• Sorunun bir kısmı da yerel vergi idaresinin (KKTC Vergi yönetiminin) zayıflıklarından kaynaklanıyor. Örneğin meslek vergisi konusunda idari sorunlar bulunuyor. Personel harcamaları belediyelerin birleşik bütçelerinin yaklaşık yarısını oluşturuyor.
• (Lefkoşa’da) mevcut durumda personel memur ve sözleşmeli personel kategorileri arasında neredeyse yarı yarıya dağılmış durumda olup, hiç işçi yoktur.
• Yine de ücret yükleri azaltılabilir. Emekli olan personellerle sayı azaltılabilir, sözleşmelilerin sözleşmeleri yenilenmeyebilir, işçiler işten çıkarılabilir, işçilerin ücretleri azaltılabilir.