Diplomatik krize yol açan Pile – Arçoz (Yiğitler) yolu konusunda “karşılık anlayış” sağlandı, uzlaşıya varıldı. Mutabakata varılan çerçeveye ilişkin resmi bir açıklama yapılmazken, yol çalışmalarının 23 Ekim’de başlayacağı ifade ediliyor…

Söz konusu gelişmeyi, BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs’taki Özel Temsilcisi ve Barış Gücü Misyon Şefi Colin Stewart açıkladı, varılan mutabakata ilişkin çerçevenin Pazartesi günü itibariyle yürürlüğe girdiğini belirtti, detay paylaşmadı.

Varılan uzlaşıya ilişkin ne kuzey ne de güneydeki yönetim detay paylaştı...

Ancak güneydeki basının aktardığına göre yolla birlikte, Pile’nin kuzeyindeki 400 dönümlük araziye konutlar inşa edilecek, boş bir alana ise güneş enerjisi santrali kurulacak.

Yol üzerine geçiş noktalarının da yerleştirilmesinin planlandığı ancak konumunun henüz belirlenmediği, bu kararın “Avrupa Birliği’nin emriyle geldiği” ifade ediliyor.

Yine güneydeki haber kaynaklarına göre çerçeve anlaşması kapsamında Türk askeri personelinin Pile'nin batısındaki tampon bölgeye girme olasılığını da ortadan kaldırıyor. Köyün batısındaki Türk askeri mevzisinin artık “sivil kullanıma” açılacağı, mevzilerin geri çekileceği iddia ediliyor.

Öte yandan Kıbrıs’taki İngiliz Yüksek Komiserliği ile ABD ve Fransa Büyükelçililkleri, Pile – Arçoz yolu ile ilgili durumun istikrara kavuşturulması adına varılan mutabakatın memnuniyetle karşılandığını duyurdu.

Her iki tarafı da müzakerelerin yeniden başlatılması için adımlar atma konusunda esnek ve açık olmaya çağıran söz konusu diplomatik misyonlar, BM Genel Sekreteri Guterres’in bir BM temsilcisi atamasının acil ihtiyaç olduğu vurgusunda bulundu.

Uzlaşıyı Stewart duyurdu

BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs’taki Özel Temsilcisi ve Barış Gücü Misyon Şefi Colin Stewart, Pile – Arsos (Yiğitler) köyü arasındaki yolla ilgili mutabakata varıldığını açıkladı.

Varılan mutabakata ilişkin bilgi paylaşmayan Stewart, "Pile'de devam eden durumu çözüme kavuşturacak düzenlemeler konusunda mutabakata varıldı. Halen birkaç yöntem tartışılıyor ancak çerçeve anlayışı bugün (Pazartesi) yürürlüğe girecek” dedi.

Konutlar inşa edilecek, güneş enerjisi santrali kurulacak, geçiş noktaları eklenecek

Güneydeki basının aktardığına göre yolla birlikte, Pile’nin kuzeyindeki 400 dönümlük araziye konutlar inşa edilecek, boş bir alana ise güneş enerjisi santrali kurulacak.

Yol üzerine geçiş noktalarının da yerleştirilmesinin planlandığı ancak konumunun henüz belirlenmediği, bu kararın “Avrupa Birliği’nin emriyle geldiği” ifade ediliyor.

Yine güneydeki haber kaynaklarına göre çerçeve anlaşması kapsamında Türk askeri personelinin Pile'nin batısındaki tampon bölgeye girme olasılığını da ortadan kaldırıyor. Köyün batısındaki Türk askeri mevzisinin artık “sivil kullanıma” açılacağı, mevzilerin geri çekileceği iddia ediliyor.

Öte yandan Fileleftheros gazetesi imzalanan mutabakatla ulaşılan hedefleri sıraladı, bunlara özetle şöyle yer verdi;

“1. Ara bölge güvence altına alındı ve ateşkes hattının sınırları da açık bir şekilde ortaya kondu. Barış Gücü, statükonun ihlal edilmesini önleyerek, ara bölgenin tümünde varlığını ve kontrollerini sürdürüyor. Anlaşma işgal makamlarının ara bölge içerisindeki askeri veya polis mevcudiyetini ihtimal dışında bırakıyor.

2. Geçiş noktası meydana getirilmesi ve Yeşil Hat Tüzüğü'nün tam anlamıyla uygulanmasıyla Pile bölgesine kontrol dışı erişim önleniyor. Yolun, Çayhan düzlüğü dâhil olmak üzere, Pile’ye yerleşim amaçlı veya suç unsurları ile düzensiz göçmenlerin özgür bölgelere erişimi için kullanılmayacağı güvence altına alındı.

3. Yolun yalnızca sivil amaçlarla kullanılması sağlanarak ve Çayhan düzlüğü bölgesinde kentsel ve konut geliştirme bölgesinin oluşturulmasıyla, Türk Ordusunun askeri kazanım elde etmesi önlendi.

4. Pile bölgesinde Kıbrıslı Türklerin ve Rumların uyum içerisinde bir arada yaşamasını sağlayacak tek (birleşik) bir kentsel gelişim bölgesi meydana getiriliyor.

5. Anlaşma Rum kesimi tarafından oldukça önemli bir gelişme olarak addediliyor, çünkü diplomasi sayesinde, şiddetle dayatılamayacak planlamaların iptal edilmesine karar verildi.”

İngiltere Fransa ve ABD, Pile'de varılan uzlaşıyı selamlayarak vurguladı:

“Kıbrıs’a BM temsilcisi atanması acil bir ihtiyaç”

Öte yandan Kıbrıs’taki İngiliz Yüksek Komiserliği ile ABD ve Fransa Büyükelçililkleri, Pile – Arçoz yolu ile ilgili durumun istikrara kavuşturulması adına varılan mutabakatın memnuniyetle karşılandığını duyurdu.

İngiliz Yüksek Komiserliği’nden yapılan açıklamada, bu süreçte tarafların yapıcı bir yaklaşım benimsediği, BM’nin her iki toplumun ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde Pile’yi geliştirmek amacıyla bir yol bulma yönünde temel rol üstlendiği ifade edildi.

Açıklamada, üç diplomatik misyonun da BM Barış Gücü ve Genel Sekreter Özel Temsilcisi Colin Stewart'a, Kıbrıs'ta barışçıl bir çözümü baltalayabilecek gerginliklerin önlenmesi amacıyla taraflarla olan ilişkilerinde tam desteklerini yineledikleri belirtildi.

Her iki tarafı da müzakerelerin yeniden başlatılması için adımlar atma konusunda esnek ve açık olmaya çağıran söz konusu diplomatik misyonlar, BM Genel Sekreteri Guterres’in bir BM temsilcisi atamasının acil ihtiyaç olduğu vurgusunda bulundu.

Ne olmuştu?

Türk tarafının “insani amaçlar” taşıdığı iddiasıyla, tam da Birleşmiş Milletler ile tartışmalı bölge olarak nitelendirilen noktadan yapımına başlamaya çalıştığı yol, bir ayı aşkın süredir, kapalı kapılar ardında Dışişleri Bakanlığı ve BM yetkilileri arasında gerçekleşen müzakerelerin sonuçlanmasını bekliyordu.

Tartışmalı bölgede başlayan yol yapım çalışmalarının ilk gününde, iş araçlarını engellemeye çalışan BM personelleri darp edilmiş, yaşananlar BM Güvenlik Konseyi’nin Kıbrıs Türk tarafını kınayacağı diplomatik bir krize neden olmuştu.