Evren İnançoğlu
[email protected]

Gelin insan varoluşunun üç düzlemini(imgesel,simgesel,Gerçek) pinball analojisiyle yorumlayalım:

Önce Gerçekle başlayalım.Gerçek hiçbir zaman tam olarak simgeleştirilemez. Lacan’a göre Gerçek “simgeleştirilmeye mutlak olarak direnen şeydir”(Lacan,1991,s.66). Gerçek dille ifade edilemez, ama dili aşkın bir şey de değildir. Bu anlamda, Gerçek dile içkindir, onu tutarsızlaştıran şeydir. Lacan’ın deyişiyle, ‘İmkansız olandır Gerçek’. Ama, imkansız olan gerçekleşir. Bugünlerde Ukrayna’da yaşanan savaşı, belli bir mesafeden, kurgu dolu bir gerçeklik penceresinden takip ediyoruz. Oysa, şu anda Ukrayna’da yaşayanlar için Gerçek o kadar yakındır ki, birçoğunun kurgu üzerine yapılanmış gerçekliği dağılmıştır. Bu anlamda, Gerçek yıkıcı ve travmatiktir. Bu nedenle, herkes bir miktar kurguya, hayale, yani imgesele ihtiyaç duyar. Gerçeğin yıkıcılığını simgesel hafifletir. Pinball’da, Gerçeğe çarpan top, onun tarafından ileri itilir. Top Gerçekten imgesele fırlatılır.

Kendi başına imgesel de sorunludur. Hepimizin farklı hayalleri vardır ve bazen bu hayaller örtüşmez. Bazen de daha kötüsü olur ve başkasının hayaline hapsoluruz. Deleuze bunun vahametini şöyle ifade eder: Başkasının hayaline hapsolduysan işin bitmiştir! Böylelikle, pinball’da imgesele çarpan top orada da durmaz ve simgesele doğru fırlatılır.

İmgesel düzlemde farklı hayallerin neden olduğu uzlaşmazlığı azaltmak için yardıma simgesel yetişir. Dil, özneler arası bağı bir temele oturtur. Kişiler birbirlerine sözler verir ve bunları tutar. Bu, insanı hayvandan ayıran bir özelliktir . Ancak bu kez de simgesel sorun yaratır. Dilin yapısının katılığı klostrofobiktir ve sıkışmışlık duygusuna neden olur. Simgesel düzenin sıkışmışlığında yeni bir şeye alan açılabilmesi için bu kez Gerçek yardıma yetişir. Ona içkin Gerçek, dili tökezletip tutarsızlaştırarak özneye alan açar. Pinball’da, top tekrardan Gerçeğe doğru fırlatılmış olur ve döngü kendini tekrar eder.

Kaynakça

Lacan,J.(1991) Freud’s Papers on Technique 1953-1954. New York: Norton