Doğancı (Elye) bölgesindeki patates üreticileri, mali zorluklar yaşadıklarını, bunun ise üretimi ciddi derecede etkilediğini söyledi. Patates rekoltesinin düşük olacağını kaydeden üreticiler, bunun sebebini tohumların ‘hasta’ olmasına bağladı.

Dila ŞİMŞEK

Doğancı (Elye) bölgesindeki patates üreticileri, yaşadıkları mali zorlukları anlattı, rekoltenin düşük geleceğine işaret etti. Yağışların patates üretimini olumsuz etkilediğini söyleyen üreticiler, ‘hasta’ tohumların da ürün vermediğini, çoğu ürünün israf olduğunu kaydetti. Girdilerinin çok pahalanması ve yeterli destek alamama sebeplerinin üretime yansıdığını belirten üreticiler, “Böyle giderse üretim yok olacak” şeklinde konuştu. Üreticiler, acilen kooperatifleşmek gerektiğini vurguladı. Patates Üreticileri Birliği ile hareket edilmesi gerektiğini söyleyen üreticiler, bireysel satış yapmanın piyasayı daraltmasından ve çoğu üreticinin önünü kesmesinden dert yandı.

Üreticiler, sadece patates sektöründe değil, narenciye, hayvancılık, çiftçilik ve benzeri birçok tarım sektöründe zorluk yaşandığını dile getirdi. Devletten yeterli destek alamadıklarını savunan üreticiler, ödemelerini günü gününe yaptıklarını, ancak alacaklarını ise aylar sonrasında alabildiklerini ifade etti.
“Eskiden bir depo ilaç 70 TL iken, şu anda 300 TL” diyen üreticiler, hayat pahalılığının altını çizdi. Patatesin her hafta ilaçlanması gerektiğini söyleyen üreticiler, bunu karşılayamayan üreticilerin ürünlerinin bozuk çıktığını kaydetti. Bu sebeple alınan tohumun, işçiliğin, sulamanın da boşa gittiğini ve zararın katlandığını ekledi.

Patates üreticileri, Toprak Ürünleri Kurumu’nun bir an önce ne kadar ürün alacağını ve taban, tavan fiyatlarını açıklaması gerektiğini belirtti. “Tabii ki bu fiyat belirlenmesi, günümüz koşulları hesaba alınarak yapılmalıdır” diye devam eden üreticiler, bunu her dönem kurumdan talep ettiklerini de ekledi.

Üreticiler, yağışların patates üretimini olumsuz etkilediğin, ‘hasta’ tohumların da ürün vermediğini, çoğu ürünün israf olduğunu söyledi.  Girdilerinin çok pahalanması ve yeterli destek alamama sebeplerinin üretime yansıdığını belirten üreticiler, “Böyle giderse üretim yok olacak” dedi, acilen kooperatifleşmek gerektiğini vurguladı.

Hakseven: “Tüm üreticiler, sorunlarımızı çözebilmek adına, Birlik altında hareket etmeli”

Patates Üreticileri Birliği Başkanı Engin Hakseven, üreticilerin tüm söylediklerini doğrulayarak, yağış ve hasta tohumların rekolteyi etkileyeceğini vurguladı. Market fiyatlarındaki artışın, pahalılaşan hayat koşullarından ve üreticilerin maliyetinden kaynaklandığını aktaran Hakseven, “Halkımız üreticiler kendince fiyat biçiyor diye düşünmesin lütfen. Satılan ürün, sizlere ulaşana kadar üstüne oldukça fazla fiyat ekleniyor. Maliyetlerimiz üç katına çıktığı için ise daha ucuz fiyata ürün satamıyoruz” diye konuştu.

Patates üretiminde en büyük sorunlardan birinin bireysel hareket etmek olduğunu ifade eden Hakseven, tüm üreticilere seslenerek “Birlik altında hareket edelim. Bu sayede haklarımızı arayabilir, ortak bir fiyatta anlaşabilir ve rekabeti alanını daha adaletli bir ortama çevirebiliriz” dedi. Hakseven, kooperatifleşmenin ve birlik olarak hareket etmenin tüm üreticilere fayda sağlayacağını dile getirdi.

Üreticiler ne dedi? 

Patates Üreticileri eski Başkanı Mehmet Bicen:
“Eğer açılan yaralar sarılmazsa, ilerleyen zamanlarda üretim yapmamız zorlaşacak”

“Bahar döneminde patates rekoltesi, tohumlardaki hastalık sebebiyle düşük olacaktır. Bu konuda Tarım Bakanlığı bir çalışma yaptı mı, bu zarar ziyan ne olacak merak ediyorum doğrusu. Geçtiğimiz yıllarda da hep benzeri sebeplerden üreticiler olarak zarar görmüştük. Şimdi de yine çok zorlu günler yaşıyoruz. Eğer açılan yaralar sarılmazsa, ilerleyen zamanlarda üretim yapmamız zorlaşacak. Dolayısıyla bu sektörde tutunabilmek için erken karar vermeli ve çözüm odaklı düşünmeliyiz. Toprak Ürünleri Kurumu’na her dönem patates alım fiyatını belirlemesini talep ediyoruz. Bir çalışma yapılacak mı bilmiyoruz. Erken bir zamanda kurum ne kadar ürün alacağını ve taban, tavan fiyatları açıklamalı. Tabii ki bu fiyat belirlenmesi, günümüz koşulları hesaba alınarak yapılmalıdır. Birlik altında kooperatifleşmeliyiz. Ancak kooperatif, siyasilere değil, asıl üreticilere verilmelidir. Daha önceki yıllarda, kooperatif siyasete bağlı olduğu ve talihsiz zamanlar yaşadığımız için şimdi birçok üretici kooperatifleşmeye çekiniyor. Ancak kooperatif şartlarını düzenleyerek bu bakış açısını değiştirebiliriz.”

Salih Uluşan:
“Eğer böyle giderse, yerli üretim tamamen bitecek”

“Üretici çeşitli sorunla boğuşuyor… Günden güne mazota gelen zam, ilaçta, elektrik ve sudaki zam, hayat pahalılığı sebebiyle işçiliğin de pahalı olması… Tarım Bakanlığı’ndan aldığımız tohumu, anında ve gününde ödememize rağmen, biz üretip sattığımız malın ücretini ancak aylar sonra alabiliyoruz. Oldukça büyük emek ve fedakarlıkla yaptığımız işin karşılığını alamıyoruz. Bu kıştaki yağışlardan dolayı, patateslerin çoğu israf oldu. Aynı zamanda birçok tohumun da hasta çıkması, rekolteyi kötü etkileyecek. Çoğu üretici, ektiği patatesi alamaz oldu. Zararımız ise çok büyük. Üreticiler hep zarar etti. Ürettiğimiz ürünü değerinden az fiyata satmamıza rağmen ürün, bizden alınan fiyata katlar eklenerek satışa sunuluyor. Eğer üreticiler olarak, birlik olamaz, kooperatifleşemezsek, bu sıkıntıları çekmeye devam edeceğiz. Ne yazık ki çoğu üretici bireysel olarak satış yapmaya çalışarak, pazarda dengesizliğe sebep veriyor. Bizler birlik olarak, üretilen ürüne bir fiyat biçip, o şekilde satış yapmalıyız. Ancak herkes tek başına hareket ediyor. Durum böyle olunca bizim ürettiğimiz mala, tüccar fiyat biçmiş oluyor… Eskiden bir depo ilaç 70 TL iken, şu anda 300 TL. Ürünün kaliteli olması için her hafta ilaçlanması gerekiyor. Ancak bunu karşılayamayan üreticilerin ürünü zarara gidiyor çünkü olması gerektiği koşullarda yetişmemiş oluyor. Sadece patates üreticilerinde değil, narenciyede, hayvancılıkta, çiftçilikte ve benzeri tüm üreticilerde benzeri sorunlar yaşanıyor. Üretim bitmiş durumda. Eğer böyle giderse, yerli üretim tamamen bitecek ve her şeyi ithal etmek zorunda kalacağız.”

Sami Nurdal:
“Üreticiler bitmiş durumda”

“Patates üreticileri olarak çok fazla problem yaşıyoruz. Çok büyük yatırım ve uğraş gerektiren bu mesleği yaparak kimse çok büyük paralar elde etmiyor. Hepimiz sadece düzgünce yaşayabilme peşindeyiz. Ancak buna rağmen, girdiler, tüccar, devlet derken elimizde hiçbir şey kalmıyor. Üreticiler bitmiş durumda. Eskiden birçok farklı ürün üretirken artık sadece bir veya iki sebze üretir olduk. Elektriği bir gün bile geciktirsek elektriğimiz kesiliyor. Devlet bu kişi üreticidir, bir iki gün zaman tanıyalım demiyor. Bizler her ay kesin geliri olan kişiler değiliz. Bizden 2 TL’ye alınan ürün, markete neredeyse 10 TL’ye satılıyor. Ancak halk, üreticinin fahiş fiyat biçtiğini düşünüyor. Tohumu peşin ödüyoruz ancak ektiğimiz tohumun parasını 8 ay sonra alıyoruz. Bu gibi birçok sorun yaşamaktayız. Yetkililerin, üretici odaklı düşünerek, yerli üretimi bitirmemek adına politika geliştirmesini istiyoruz.”

Salih Efendi:
“Yerli üreticiye destek olunmadık sürece biz tükenmeye mecburuz”

“Hatırlarsanız geçen sene patates üretiminde türlü zorluklar yaşandı. Bizler eskiden, salatalık, narenciye, domates, patates ve benzeri bir sürü ürün üretirken, artık sadece az da olsa kazanç sağlayabileceğimiz ürünleri üretmeye başladık. Bu da oldukça üzücü bir durumdur çünkü patateste de işler kötüye gittiği için, üretim bitecek ve her şeyi ithal eder olacağız. Ağustos’tan beri tüm giderlerimiz en az üç kat arttı. Tüm bu koşullar altında üreticinin ürünlerini satıp kazanç sağlanması bekleniyor. Ancak biz hem devletten doğru düzgün destek almıyoruz, hem de tüccarlar ne derse ona uymak zorunda kalıyoruz. Girdilerimiz hep dövize bağlı ama ürünümüze fiyatı bile biçemiyoruz. Ürünümüzü hemen satmak zorundayız ve kooperatif olmadığımız için bize söylenen fiyata anlaşmak zorundayız. Sadece patatesi buzluklarda bekletme şansımız var ama o da elektrik gerektirdiği için, yine maliyetimizi arttırıyor. Yerli üreticiye destek olunmadık sürece biz tükenmeye mecburuz. Bu koşullar altında yakında üretici kalmayacağı için her şeyi ithal edeceğiz.”