Fehime ALASYA
Corona virüs (Covid-19) salgını nedeniyle talebin azalması üzerine petrol fiyatlarında rekor düşüş yaşandı. Dünya borsasında petrol fiyatlarındaki düşüş, gözleri ülkedeki akaryakıt ve elektrik ücretlerine çevirdi.

Ekonomi ve Enerji Bakanı Hasan Taçoy, talep olmadığı için yeni ithalat yapılmadığını, buna bağlı olarak fiyatların sabit kalacağını ifade ederek, salgın sonrası hayatın normal seyrine dönmesiyle petrol fiyatlarındaki iyimser tablonun devam etmesi durumda gerekli düzenlemenin yapılabileceğini belirtti.

Ülkede akaryakıt dağıtımı yapan firmalar ise bu düşüşün tüketiciye yansıyıp yansımayacağı yönünde tahmin yürütmekte zorlanırken, ekonomistler ülkenin Covid-19 salgınından dolayı içinde olduğu ekonomik durumu işaret etti.

“Salgından dolayı bu düşüş devlet bütçesine yansıyacak, bireysel vatandaş bütçesine değil” dedi. 

Öte yandan akaryakıt ücretlerinde Kıbrıs’ın kuzeyi ile güneyi ve Türkiye arasında yapılan fiyat mukayesesinde yine en ucuz bölge Türkiye olurken, en pahalı akaryakıtın Kıbrıs’ın güneyinde yer aldığı görüldü.  

Kıbrıs’ın kuzeyinde en son 8 Ağustos 2019 tarihinde yapılan fiyat değişikliği ile Kıbrıs’ın kuzeyinde kurşunsuz 98 oktan benzinin litresi 5,46 TL’ye, Kurşunsuz 95 oktan benzinin litresi 5,36 TL’ye, Euro Diesel’in litresi 4,96 TL, Gaz yağı ise 4,90 TL olmuştu.

Geride kalan Ocak ayında Maliye Bakanı Olgun Amcaoğlu, akaryakıta zam yapılmayacağını açıklamış, döviz kurlarında ve benzin fiyatlarındaki artışın maliyetleri yükseltmesine rağmen, akaryakıta zam yansıtılmayacağını belirtmişti.

Kıbrıs’ın güneyinden alınan güncel verilerde ise kurşunsuz 95 oktan benzinin litresi 0,95 Euro yani günlük kur ile 7,14 TL olarak görülürken, Euro Diesel ise 1,01 Euro yani 7,59 TL olarak görüldü.

Türkiye’de ise kurşunsuz 95 oktan benzinin litresi 5,26 TL iken, Euro Diesel’in litresi 5,23 TL.

Petrol fiyatlarında tarihi düşüş

Tarihi düşüş ile petrol ücretleri ilk defa negatif fiyattan işlem gördü.

Petrol fiyatının 1980’lerden bu yana en düşük düzeyi gördüğü, ayrıca fiyatların 21'inci yüzyılın da en düşük seviyesi olarak kayda geçti ifade edildi.

Ekonomi ve Enerji Bakanı Hasan Taçoy:

“Hayat normale dönünce bu tablo hala böyle ise muhakkak bize de yansıtılacaktır”

“Burada elektrik kurumu ve petrol için yanıt farklıdır. Her ithal edilen petrolün fiyatlarının farklı hesaplamaları yapılır. Ülkemize en son Mart ayında ithalat yapıldı, hala talep olmadığı için yeni ithalat yapılmadı. Düşük fiyattan petrol ithalatı olmadığı için fiyatlar sabittir. Hayat normale dönünce bu tablo hala böyle ise muhakkak bize de yansıtılacaktır ama henüz bu yönde bir düzenlemeye gidilecek noktada değiliz. Bu düşüş ülkemize dek ulaşmadı.”

Kıbrıs Türk Petrolleri Genel Müdür Cem Arat:

“Karar merci ilgili bakanlıklardır”

“15 günde bir fiyatlar ilgili bakanlık tarafından güncelleniyor. Bu Ekonomi ve Enerji Bakanlığı ile Maliye Bakanlığı’nın belirlediği bir konudur. Fiyatlar aynı kalabilir, düşebilir veya artabilir. Bu ayarlamayı hükümet yapıyor. Devlet üzerindeki fon veya vergiler ile hesaplama yapıp ve karar veriyor, biz de o fiyattan satış yapıyoruz. İki firmada da fiyatlar aynıdır. Borsada fiyatlar düşmüş olabilir ama hükümet kendi iç hesaplamalarıyla buna kendisi karar verecektir.”

ALPET Genel Müdürü Tevfik Türkoğlu:

“Bu düşen fiyatlar olsa olsa devletin bu yöndeki bütçesini koruyacaktır”

“Günlük küresel borsa hareketlerinin ülkemize yansıması çok zor. Dağıtım firmalarının 15 günlük stokları yüksek maliyetten bu yüzden ülkeye yansıması hemen olmaz diye düşünüyorum. Zaten ilgili bakanlık Aralık-Ocak döneminde açıklama yapmış, dünya piyasasındaki hareketliliğe rağmen ülkedeki fiyatlarda hareketlilik olmayacağını belirtmişti. Devlet akaryakıt üzerindeki Fiyat İstikrar Fonu’ndan bunu karşılamış ve artış yapmamıştı. Devletin geliri düşmüştü. Şu andaki küresel borsa hareketliliği, buradaki düşük fiyatlar ise olsa olsa devletin bu yöndeki bütçesini koruyacaktır. Belki bu ilerleyen dönemde fiyatlara yansır ama hemen olacağını düşünmüyorum. Genel piyasada pandemi nedeniyle talep olmadığı için petrol fiyatları düştü.”

Ekonomist Mustafa Baturalp:

“Salgından dolayı bu düşüş devlet bütçesine yansıyacak, bireysel vatandaş bütçesine değil”

“Ülkede yaşanan durumlar belli, bir ada ekonomimiz var, para birimimiz yok. Petrol fiyatları aşırı derecede düştü, yakıt giderlerimizin düşmesi gerek ama iktidarda kim olsa bu fiyatları düşürmeyecekti. Devletin en büyük gelir kaynağı Fiyat İstikrar Fonu’dur. Devletin en fazla gelire ihtiyacı olduğu bir dönemdeyiz. Devletin destek sağlayacağı çok sayıda kalem var, hal böyle iken en büyük gelir kaynağını kısması beklenmez. Kim olsa maalesef bunu yapacaktı.  Bu içinde olduğumuz durumdan dolayı devlet bütçesine yansıyacak, bireysel vatandaş bütçesine değil.”