Tehditler karşısında açıkça güç gösterisine dönüşen bir askeri geçidi haklı görebilseydim, öğrencilerin tören yürüyüşünü de buna göre değerlendirirdim.

Reşit olmayan çocuklar, abartılı bir simetri, askeri adımlar ve tribünlere gönderilen selam!
Geri kalmış kutlama yöntemleri ve eski dönemlerden kalma siyasi yetersizlikler.
Kıbrıslı Türk bir arkadaşımın Facebook profilinde, Kıbrıslı Rum bir öğrencinin üzerinde ‘ENOSIS’ yazan çapraz kurdele giydiği fotoğrafı paylaşarak, eleştirel yorumlar yazdığını gördüm.
Bu kurdele büyük olasılıkla öğrencinin üzerine organizatörler tarafından takıldı.
Yıldönümlerinde kullanılan klasik kurdelelerde adanın kuzeyindeki bölgelerin adları yazıyordu: "Morfou", "Girne", "Mağusa."
Parola "Unutamıyorum" diyor ve 1974 işaret ediliyordu.
Tüm bunlar, Kıbrıslı Türkleri mutsuz eden simgeler!
Böylesi hisleri ve düş kırıklıklarını Kıbrıslı Rumlar da 20 Temmuz yürüyüşleri ya da Beşparmak Dağları'ndaki bayrağa bakarak hissediyor.
"Enosis" simgesi ile yürüyüş yapan kız öğrencinin fotoğrafının çekildiği gün Kıbrıslı Rumlar için tatil günüydü.
İngilizler'e karşı EOKA hareketinin başladığı günün yıldönümü.
Bu yazının amacı EOKA’nın sırrını çözmek ya da rolünü anlatmak değil.
Ancak ENOSİS için söyleyeceğim şu!
Kıbrıs bu sözcükle 1955'lerde tanıştı.
Ancak bugün Kıbrıs'ın Yunanistan'la birleşeceğine inanan Kıbrıslı Rum sayısı yok denecek kadar azdır ya da buna inanan yoktur.
Ne yazık ki öğrenciyken resmi geçitlerden, bayraklardan ve parolalardan kaçınmanız zordur.
Ben de bu yıldönümlerinin çoğunda Yunan bayrağı taşıdım ve üzerinde ne yazdığını dahi bilmediğim kıyafetler giydim.
Reddetmeniz imkansız çünkü resmi geçitler zorunlu.
Sizi seçiyorlar ve kendinizi ayrıcalıklı hissetmeniz için teşvik ediyorlardı.
Oysa bilmiyordunuz.
Bunun böyle olduğunu pek çok insan anlamıyor mu?
Pek çoğumuz tarih kitaplarındaki öğretilerin, eğitim sistemindeki siyasi yanlışların kurbanları olarak yetişiyoruz.
Neyse ki artık çok daha duyarlı, olgun yazarlar ve evrensel değerler ışığında üretilen tarih kitapları var.
Kıbrıslı Türkler ve Kıbrıslı Rumlar arasında önemli araştırmacı ve analizciler, çağdaş çalışmaları ile geleceğe ışık tutuyor.
Böylece ülkemize dair gerçekleri hayretle, utançla, öfkeyle, hüzünle ve aşkla yeniden keşfediyoruz.
Kıbrıs'ın gerçekleri ve hakikatle yüzleşmek için araştırmalar bitmeyecek, yolculuğumuz hep sürecektir.
Eğitim için oluşturulan iki toplumlu teknik komitenin varlığı da bu nedenle önemlidir.
Kıbrıs'ın çağdaş tarihi evrensel bir anlayışla eğitim sistemine kazandırılmalıdır.
Kıbrıs'ın eğitim sistemi, ayrımcılık ve fanatizmden arındırılmalıdır.
Kıbrıs Üniversitesi'nin araştırmaları, Kıbrıslı Rum gençlerin bu yönde cesur olduğunu göstermektedir.
"Ortak okul" dahil ilerici projelere yönelik talep vardır.
Öğrencilerin 'geçit törenleri' yerine yoğunlaşmamız gereken de budur.

Yunancadan çeviri: Gücem Sert

----------------------------------------------------------------------------------------

Παρέλασα κι εγώ

Αν μπορώ να δικαιολογήσω στο ελάχιστο τις στρατιωτικές παρελάσεις, οι οποίες προφανώς γίνονται για να επιδεικνύουν ισχύ απέναντι σε απειλές ή εχθρούς, με τίποτα δεν μπορώ να αντιληφθώ τον λόγο ύπαρξης των μαθητικών παρελάσεων. Ανήλικοι παραταγμένοι σε συμμετρία, με στρατιωτικό βήμα και χαιρετισμό απέναντι στην εξέδρα.  Αναχρονιστικές εορταστικές μέθοδοι και κατάλοιπα εποχών με  δημοκρατικές ελλείψεις.

Είδα πριν από λίγες μέρες να μοιράζεται εν μέσω επικριτικών σχολίων στα προφίλ Τουρκοκύπριων φίλων μου στο Facebook, μια φωτογραφία Ελληνοκύπριας μαθήτριας, η οποία σε μια εορταστική εκδήλωση, παρέλαυνε φορώντας σταυρωτά μια κορδέλα που έγραφε «ΕΝΩΣΙΣ». Και για να είμαι ειλικρινής, την λυπήθηκα. Πολύ πιθανόν αυτή η κορδέλα να της έλαχε από τους διοργανωτές.

Κλασικές κορδέλες, οι οποίες χρησιμοποιούνται σε επετείους, είναι επίσης αυτές με ονόματα τοποθεσιών στον βορρά. «Μόρφου», «Κερύνεια», «Αμμόχωστος»,  το  σύνθημα «Δεν ξεχνώ»  το οποίο  εξακολουθεί να είναι διαχρονικό από το ’74, και άλλα συνθήματα ή συμβολισμοί, κάποιοι εκ των οποίων θα μπορούσαν να θεωρηθούν αναχρονιστικοί ή να προκαλούν ενδεχομένως αισθήματα δυσαρέσκειας στους Τουρκοκύπριους, όπως αυτό της «ΕΝΩΣΙΣ».  Παρόμοια συναισθήματα δυσαρέσκειας και απογοήτευσης,  προκαλεί και στους Ελληνοκύπριους η  παρέλαση που πραγματοποιείται κάθε χρόνο στις 20 Ιουλίου, όπως και η φωτισμένη σημαία στον Πενταδάχτυλο.

Εκείνη τη μέρα που τραβήχτηκε η φωτογραφία της μαθήτριας με την κορδέλα, ήταν αργία για τους Ελληνοκύπριους. Ήταν η επέτειος της έναρξης του αγώνα της ΕΟΚΑ εναντίον των Άγγλων. Δεν θα αναλύσω τον ρόλο της ΕΟΚΑ.  Δεν είναι σκοπός αυτού του κειμένου. Ενημερωτικά το σημειώνω για να γίνει και πιο κατανοητό ότι το «ΕΝΩΣΙΣ», παρέπεμπε στην ιστορική περίοδο του 1955 . Το μόνο σίγουρο, είναι πως κανένας Ελληνοκύπριος ή αν θέλετε ελάχιστοι είναι αυτοί οι οποίοι εξακολουθούν σήμερα  να πιστεύουν στην Ένωση με την Ελλάδα.

Δύσκολα πάντως αποφεύγεις όντας μαθητής, παρελάσεις, σημαίες και σύμβολα. Κράτησα κι εγώ την ελληνική σημαία σε κάποιες εκ των επετείων, και φόρεσα κορδέλες που είναι αδύνατο πια να θυμάμαι τι έγραφαν πάνω . Όλα αυτά, κάπου στις αρχές της δεκαετίας του ’90 όταν ήμουν μαθήτρια. Να αρνηθώ ήταν αδύνατον, αφού  η παρέλαση είναι υποχρεωτική.  Η αλήθεια είναι όμως πως δεν με προβλημάτιζε. Μάλλον με κολάκευε κιόλας γιατί οι διοργανωτές με επέλεγαν, ξεχωρίζοντάς με από το πλήθος. Τόσα ήξερα κι εγώ τότε.

Σάμπως  είναι και πολλοί που ξέρουν τίποτε παραπάνω; Αν στηριχτεί κάποιος στα μαθητικά βιβλία της ιστορίας, για τον τόπο του, δεν θα μάθει παρά μόνο τα μισά. Θύματα όλοι, μιας αποκοιμισμένης κοινωνίας η οποία εξακολουθεί να τρέφεται με εξιστορήσεις  με μόνο τους μισούς πρωταγωνιστές. Θύματα, ενός εκπαιδευτικού συστήματος που επιμένει να διδάσκει ιστορία στη βάση πολιτικών αρχών.

Ευτυχώς, η κοινωνία ωρίμασε αρκετά ώστε αν μη τι άλλο να μην αποβάλλει μέλη της, τα οποία αυτοβούλως καταγράφουν, αναλύουν και επιχειρούν να φέρουν στο φως μια σφαιρική εικόνα, όσο πιο αποστασιοποιημένα γίνεται της σύγχρονης κυπριακής ιστορίας. Υπάρχουν σύγχρονοι ιστορικοί, συγγραφείς, ερευνητές και αναλυτές, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι, των οποίων το έργο είναι αξιοθαύμαστο. Σε αυτούς οφείλω κι εγώ το χαστούκι που με ξύπνησε από τον λήθαργο κάπου στις αρχές της νιότης μου, για να ανακαλύψω αλήθειες, με έκπληξη, ντροπή, θυμό, λύπη και τέλος αγάπη για τον τόπο μου.  Είναι η διαδρομή των συναισθημάτων που πρέπει κανείς να ακολουθήσει. Κι αυτό το ταξίδι, δεν έχει τελειωμό. Είναι μια συνεχής εξερεύνηση με στόχο την αποδοχή της πραγματικότητας για να αποκτηθεί επιτέλους η κυπριακή ταυτότητα.

Όσο υπάρχει ακόμα η δικοινοτική τεχνική επιτροπή για την παιδεία (αλήθεια, τι θα απογίνουν οι τεχνικές επιτροπές σε περίπτωση ναυαγίου των συνομιλιών;), καλό θα ήταν ανάμεσα στα άλλα που συζητά, να δει και το θέμα της σφαιρικής κάλυψης της σύγχρονης κυπριακής ιστορίας. Που να περιλαμβάνει και παραδοχή λαθών, να έχει το στοιχείο της ανεκτικότητας και να μην προάγει τον διαχωρισμό και τον φανατισμό.
Σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου Κύπρου οι Ελληνοκύπριοι είναι έτοιμοι για γενναία βήματα στην εκπαίδευση και βλέπουν πολύ θετικότερα (σε σχέση με παλαιότερες έρευνες) τις αλλαγές στα βιβλία της ιστορίας, αλλά και την κοινή καταγραφή της από Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους ιστορικούς και εκπαιδευτικούς. Βλέπει επίσης θετικά και την δημιουργία κοινών σχολείων.

Ας δει η τεχνική επιτροπή (όσο υπάρχει ακόμα) και το θέμα των μαθητικών παρελάσεων. Αν βρει έστω και ένα μέλος της έναν λόγο ύπαρξή τους, τότε ας επιχειρηματολογήσει επ’ αυτού, και ας μου τον πει κι εμένα να μου λυθεί τούτη η απορία, που την έχω χρόνια.