Devrim DEMİR

Ameliyat Günlükleri yazı dizimizde bu hafta hasta popülâsyonu çok yüksek yıllık ortalama 200-300 ameliyatı olan ‘Akciğer kitle’ ameliyatını izledik, görüntüledik ve yazdık. Yaklaşık bir aydır Lefkoşa Doktor Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi ameliyathanelerinde birçok ameliyata tanıklık ettik. Akciğer kitle ameliyatı gireceğimiz en uzun ameliyattı.

Sabah saat 08.00 sıralarında ameliyatı görüntüleyen arkadaşım Burçin Aybars ile hastanede buluşarak ameliyathanenin yolunu tuttuk. Bizim için ayrılan bölümde ameliyata girmek için kıyafetlerimiz hazırdı. Ameliyatı gerçekleştirecek olan Operatör Doktor Çağrı Cemaller, bizi bekliyordu. Gireceğimiz ameliyatın zor bir ameliyat olduğunu ifade eden Cemaller, hastanın geçirdiği enfeksiyonlar nedeniyle akciğerinde küçülme meydana geldiğini ve kitle oluştuğu bilgisini verdi.

Bu tarz ameliyatların saatlerinin duruma göre değiştiği bilgisini de veren Cemaller, “Hayati organlara dokunan bir ameliyat” olacak sözlerini kullanarak merakla 3 numaralı ameliyathaneye girdik.

Sol akciğeri alınacak olan 4 çocuk annesi 43 yaşındaki Serpil Elhapta, ameliyathane kapısı önünde sedye içinde içeri alınmak için bekliyor. Oldukça heyecanlı bir o kadar da güçlü görünmeye çalışsa da ameliyathane kapısında tüm düşünceleri değişti.

Elhapta, uzun saatler sürecek ameliyatı öncesi oldukça heyecanlı olduğunu kalkıp gitmek istediğini ama bu ameliyatı olmazsa sağlığının daha da kötüleşeceğini paylaşıyor bizimle.

Doktoru Çağrı Cemaller’in yanına gelerek konuşması ile moralini toparlayan Elhapta, ameliyat edilmek üzere 3 numaralı kapıdan görevliler tarafından içeriye alınıyor.   

“Sanırım korkuyorum”: Ameliyatına katıldığımız Serpil Elhapta, ameliyata girmeden duygularını YENİDÜZEN’le paylaştı. “Benim burada ne işim var, kalkıp gitmek istiyorum sanırım korkuyorum. Doktorum Çağrı bey beni her konuda bilgilendirip hazırladı ama korkuyorum.”

Ayılma odasında hasta ile konuşuyoruz…

Ameliyata girmek için ayılma odasında sedye üzerinde bekletilen 4 çocuk annesi Serpil Elhapta, gireceği zorlu ameliyatın farkında. Doktoru Çağrı Cemaller, onu bir hafta öncesinden ameliyata hazırladı, her şeyi biliyor. Elhapta, duygularını bizimle paylaştı. “Sürekli enfeksiyon kapıyordum. Hep hastaneye girip çıkıyordum. Bünyem hep zayıftı ve hap kullanmaktan artık çok rahatsızdım. Mağusa Hastanesinden Lefkoşa’ya sevk geldim. Burada beni Doktor Çağrı Cemaller gördükten sonra tanıyı koydu. Sol akciğerimin çalışmadığını ve ameliyat olmam gerektiğini anlattı. Kararımı verdim 4 çocuğum için bunu yapmak zorundayım. Biraz korkuyorum acaba kalkıp gitsem mi burada ne işim var. Ama ameliyat olmazsam iyi olacağımı sanmıyorum bunu yapmak zorundayım” dedi.

Ameliyata hazırlık 45 dakika sürdü…

Özellikli bir ameliyat olan ‘Akciğer kitle’ ameliyatının hazırlık aşaması ortalama 45 dakika sürüyor. Doktor Cemaller ile beraber, ameliyata 2 hemşire bir de teknikerin yanı sıra anastezi doktoru ve teknikeri katıldı.

Elhapta, ameliyata hazırlık sürecinde içeriye alındıktan kısa bir müddet sonra anestezi doktoru tarafından kontrollü bir şekilde uyutuluyor.

Anestezi Doktoru Ömer Taşargöl’de hazırlık aşamasında bize bilgi verirken, Doktor Çağrı Cemallar bir an olsun hastasının yanından ayrılmıyor.

Taşargöl, büyük bir ameliyat olduğu için hastanın tüm fonksiyonlarının kontrol edildiğini ve her aşamada mutlaka doktora danıştıklarını kaydetti. Ameliyatlarda monitörlerin en gelişmiş sistem olduğunu ifade eden Taşargöl, ciddi bir ameliyata gireceğimizi ve hastanın her anının saniye saniye takip ederek kontrollü olmak zorunda olduklarını kaydetti.

Sabah saat 10.00 sıralarında ameliyat başladı.  

En zor kısım başladı…

Adada tek Göğüs Cerrahisi Doktoru olan Operatör Doktor Çağrı Cemallar, Göğüs Cerrahisinin ağır bir bölüm olduğunu akciğerin ve kafesin tedavisini yapan bölüm olduğunu anlattı. Ameliyat için son hazırlıklarını tamamlarken, duvardaki oda sıcaklığına takıldı gözüm. Ameliyathanede ki sıcaklık 19 derece gösteriyordu ve artık her şey hazırdı.

Kulağa hoş gelmese de ismini tanımlayamadığım kesici aletler, makas, steril hidrofil gaz bezleri,..

Hastanın üzeri örtülmeden önce, sırtı iyice steril edilerek ilaçlanıyor. Tansiyonu, oksijen tüpleri, doktor artık ameliyat için hazır..

İnce keskin bir aletle hastanın iyileştirilmesi için kesilecek yer Cemallerin kontrolünde kesilip, işlemler başlıyor.

Enfeksiyon nedeniyle organlar yapıştı…

Üç numaralı ameliyathanede bizim için zor saatler başladı. Hasta Serpil Elhapta geçirdiği bir çok gribal enfeksiyon nedeniyle organları ciddi hasara uğradı. Akciğerdeki kitleye ulaşmak için Doktor Çağrı Cemaller’i uzun bir yol bekliyor. Hastasının yapıştığı tüm organları elleri ile tek tek açmak zorunda. Bir saat boyunca elleri ile tüm hassas organları tek tek açan Cemaller, ikinci aşamaya geçmek için hazır. Demir diye tanımlayabileceğim bir aletle akciğere ulaşmak için kaburgaları açıyor. Elhapta’nın geçirdiği enfeksiyonlar, sol akciğerini küçülttü.

Kaburgaları ayrıldı, kalbe giden damar kesildi: 43 yaşındaki Serpil Elhapta, geçirdiği enfeksiyonlar nedeniyle sol akciğeri artık çalışmıyor. Hastanın akciğerindeki kitleye ulaşılabilmesi için kaburgaları ayrıldı, kalbe giden 3 damar ve sol ana bronş kesildi.

Cemaller: “Harap olmuş akciğer tanımız var”

Saatler geçiyor, hayati organlara dokunan bir ameliyat izlerken ürpermemek mümkün değil. Doktor akciğere ulaşmak için kalbe giden büyük damardan tutun, üç damar kesilecek sol ana bronş kesilecek ve akciğer çıkarılacak.

Saate bakıyorum, 12.30 her aşamasında büyük titizlikle hareket eden Cemaller hem bizi bilgilendiriyor, bir yandan da ameliyatın zorluğunu yaşıyor.

“En uzun ameliyatlarım 13 saat” diyen Cemaller, Elhapta’nın ameliyatının çok hassas bir ameliyat olduğunu belirtiyor.

Organları yapışmış hastasının organlarını tek tek elleri ile ulaşarak açan Cemaller ameliyatına “harap olmuş akciğer” tanısını koydu.

Saatler geçmiyor…

 Bir aydır tanık olduğumuz en zor, en uzun süren bir ameliyattı akciğer kitle ameliyatı. Saatler geçmek bilmezken, Doktor Çağrı Cemaller’in yüzündeki ifadeye takılıyorum. Saatlerdir iki kat, hastasının organlarını hayati denecek organlara dokunarak tek tek elleyerek açıyor.

“Parmaklarımın ucu kameram onların hislerine göre hastamın organlarına dokunuyorum” sözlerini kullanırken, ara ara duvara yaslanıyorum. Olup biteni anlamaya çalışıyorum dördüncü saatimizi üç numaralı ameliyathanede geride bırakırken, Doktor Cemallerin sakinliğini rahatlığını ve titiz çalışmasını takdir ediyorum.

Nihayet akciğere ulaşıldı…

Ameliyatın kaçıncı saati olduğunu fark etmedim saat 14.53 sıralarında Cemaller’in yüzünde hafif bir gülümseme maskesinin altından beliriyor. Uzun saatler iki kat durduğu hastasının başında derin bir nefes alıyor ve artık akciğere ulaştığını belirtiyor. Bir çok işlemle beraber harap olmuş akciğer Elhapta’nın üzerinden alınarak, patolojiye gönderiliyor.

Akciğer söndürüldü: Elhapta’nın saatlerce süren akciğer kitle ameliyatında bütün yaşamsal fonksiyonlar titizlikle kontrol edildi. Hastanın geçirdiği enfeksiyonlar nedeniyle, organlarda yapışıklık meydana gelerek, enfeksiyon nedeniyle hastanın sol akciğeri küçüldü. Kitleye ulaşmak için akciğer ameliyat esnasında söndürüldü. 

Öyle kolay değil… Bir de kapanması var…

Akciğere ulaşıldıktan sonra ameliyat bitmiyor. Akciğerin bulunduğu bölge hassasiyetle temizleniyor, gerekli işlemlerin ardından kapatılacak. Cemallar hala ameliyata ilk girdiği dakikalar gibi sakin ve sabırlı. Büyük bir titizlikle bu kez yarayı kapatmak için iş başında. Tam 8 saat süren bir ameliyat, yüzler gülüyor.

Cemaller’e, “ağrısı olacak hastanın bu kadar üzerinde uğraşıldı” sorusunu yönelttim.

Doktor Çağrı Cemaller, “Ağrıları olacak, kaburgaları ayrıldı” sözlerini ifade ederken bir yandan da hastasının son işlemlerini yaparak yoğun bakıma çıkarmak için çabalıyor. 8 saat süren bir ameliyatın ardından emeklerini esirgemeyen Doktor Çağrı Cemaller,  hemşireler, anastezi doktoru ve teknikeri derin bir nefes alıyor.

Cemaller: “Ameliyathane eksikliğimiz var, akciğer hastaları bekliyor”

Uzun süren bir ameliyatın ardından, Göğüs Cerrahisi Doktoru Çağrı Cemaller YENİDZÜEN’e konuştu. Göğüs Cerrahisi bölümünün ülkede çok yaygın olmadığına değinen Cemaller, hasta popülasyonunun yüksek olduğunu ve yıllık ortalama 200-300 hastasının olduğuna dikkati çekti. Bir yıl içinde 50’ye yakın ameliyat gerçekleştirdiğini hepsinin durumunun çok iyi olduğunun altını çizen Cemaller, “Hastanın ameliyat olup olmayacağı aşaması, tanısı çok önemlidir. Ameliyat ve onkoloji olarak ayırıyoruz. Ameliyathane koşullarından dolayı en fazla bir veya 2 ameliyat yapma şansım var ve akciğer hastalarım bekliyor. Göğüs Cerrahisi yeni olduğu için ayrı bir servis yok. Ameliyathane yok. Hastalarım çok dağınık her biri ayrı serviste ve bu durum hem beni hem hastalarımı zorluyor. Bu bölümün gelişmesi için destek ve daha çok imkân sağlanması ayrı bir servis ve ameliyathane sağlanması şart oldu. Bir ameliyathane ile 1 yılda çok yol kat ettik” dedi.

Fotoğraflar Burçin Aybars