Sanki Zaman Durmuş Gibi

“POLİTİS” gazetesinin park yerindeki bölünme “manzarası” Limasol’da bir okulda okuyan 16 yaşındaki öğrencileri derinden sarsıyor. Bu öğrenciler, eğitim gezisi çerçevesinde gazeteyi ziyaret ettiler ve gazete binasını gezdiler.

“O duvardaki delikler kurşun delikleri midir?”, “yeşil hattaki binalar neden yarı yıkık duruyorlar? ”, “her gün bu görüntüyü görmeye nasıl dayanabiliyorsunuz?”.

 Öğrenciler bu “manzaraya” alışık değiller. Limasol’da yeşil hat yoktur. Belki de bölünmüşlük görüntüsü ile ilk kez karşı karşıya kalmışlardı. Bir öğrenci “sanki zaman durmuş gibi” dedi. En isabetli yorum onunkiydi.

 Evet, zaman durdu. Ama yalnızca orada. Yeşil Hat boyunca zaman durdu. Neredeyse geriye kalan her şey yoluna devam etti. Ortada, durmuş bir zaman varsa da hem kuzeyde hem güneyde akrep ve yelkovan paralel olarak ilerliyor. Ama asla buluşmuyorlar. Biri Beşparmak’ta, diğeri Trodos’ta. O kadar uzak…

 *  *  *

Aklıma gördüğüm anketler ve araştırmalar geliyor. Bunları sizler de görüyorsunuz. En azından yayınlananları görüyoruz. Bu anketler ve araştırmalar Kıbrıslı Rumlar ve Kıbrıslı Türklerin çözüm için ne düşündükleri ile ilgilidir. Ne düşünüyorlar? En önemli parametrelerde, özellikle de güvenlik ile ilgili meselelerde görüşler alabildiğine zıt. Buna ne gibi bir isim koyabiliriz? Güven eksikliği…  

 Yeşil hattın kuzeyinde ve güneyindeki paralel yaşamlar, tarih zaman içerisinde amansızca akarken sürmekte; fakat iş iki topluluk arasındaki güvene gelince saatler bir tarafta 60’larda, diğer tarafta ise 70’lerde duruyor. Haksız mı? Belki de değil…  

 *  *  *

 Bir nesli büyüten de bu kahrolasıca statükodur. Bu kişiler doğdular, yaşları ilerledi ve bu statüko içerisinde yaşamayı, çalışmayı, bir şeyler geliştirmeyi öğrendiler. Bunları yaparken bu durumun normal bir durum olmadığını akıllarından çıkardılar. Sorunun çözümü ile ilgili gelişmelerin durgunluk döneminde büyüyen birçok kişi, yurtlarının çağdaş tarihini tamamen görmezden geliyor. Sonuçta bu çağdaş tarihi yazılı olarak hiçbir şekilde okul kitaplarında bulmuyorlar. Bu şekilde, yeşil hattın varlığını bilmezden gelerek “güvende” olacaklarını sandıkları bir mikrokozmos içerisinde yaşıyorlar. Peki, güvende midirler?        

 Eğer herhangi bir kişi bunlarla on beş dakika oturup hiçbir yönlendirme yapmaksızın sadece görüşlerini ortaya koymalarını sağlayacak biçimde kendilerini özendirirse neyin eksik olduğunu anlayacaktır. Eksik olan, düşünme, kafa yorma ve empati kurma doğrultusundaki kaynak yoksunluğudur. Yani, eksik olan şeyler durağanlık yıllarında eksik olan şeylerle aynıdır. Bırakın düşünme, kafa yorma ve empatiyi, o dönemde var olan; gerçekliğin çarpıtılması ve diğer tarafın daha “fena” olduğunu ortaya koymak doğrultusunda izlenen bir mücadele yoluydu.  

 Bu günahların acısı bizden çıkıyor. Aslında hepimizin bu günahlarda sorumluluğu vardır. Yeşil hattın her iki tarafında da…  Gayret yalnızca müzakere masasında liderler düzeyinde sarf edilmez. Üstelik siyasi düzeydeki herhangi bir anlaşmaya varılması durumunda, bu anlaşmanın her iki tarafın insanları tarafından onaylanması gerekecektir.

 Saatler sadece birbirimizi anlamaya başlamamız durumunda uyumlaşacaklar. Tüm düzeylerde birbirimizi anlamaya başladığımızda… Bilhassa kaygılarımız ile ilgili durumda birbirimizi anladığımızda… Aksi takdirde, “Politis” gazetesinin park yerinin yanındaki duvarlardaki delikler ilelebet orada kalacaklar!     

_____________

YENİDÜZEN için hazırlanan özgün Yunanca metinden çeviri: Çağdaş Polili

_____________

Σαν να σταμάτησε ο χρόνος

Η «θέα» της διαίρεσης από το χώρο στάθμευσης του «ΠΟΛΙΤΗ» συγκλονίζει τους 16χρονους μαθητές σχολείου από τη Λεμεσό, οι οποίοι ξεναγήθηκαν στα γραφεία της εφημερίδας στο πλαίσιο εκπαιδευτικής επίσκεψης.

«Οι τρύπες στους τοίχους είναι από σφαίρες;», «γιατί έμειναν μισογκρεμισμένα τα κτήρια στην πράσινη γραμμή;»,  «πώς μπορείτε να αντικρίζετε κάθε μέρα αυτή την εικόνα;».

Δεν είναι συνηθισμένοι σε αυτή τη «θέα». Στη Λεμεσό, δεν υπάρχει πράσινη γραμμή. Μπορεί και να ‘ταν η πρώτη φορά που ήρθαν αντιμέτωποι με την εικόνα του διαμοιρασμού. «Σαν να σταμάτησε ο χρόνος» είπε ένας μαθητής και ήταν το πιο εύστοχο σχόλιο.

Ναι, σταμάτησε ο χρόνος. Αλλά μόνο εκεί. Κατά μήκος της πράσινης γραμμής. Σχεδόν όλα τα άλλα συνέχισαν το δρόμο τους. Στη μέση ένα σταματημένο ρολόι και βόρεια και νότια οι δείκτες κινούνται μεν, αλλά παράλληλα. Δεν συναντιούνται ποτέ. Ο ένας στον Πενταδάκτυλο και ο άλλος στο Τρόοδος. Τόσο μακριά…

*  *  *

Βλέπω τις δημοσκοπήσεις και τις έρευνες που έρχονται στην αντίληψή μου. Τις βλέπετε κι εσείς. Αυτές τουλάχιστον οι οποίες δημοσιοποιούνται. Τι πιστεύουν Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι για τη λύση του Κυπριακού. Τι πιστεύουν; Εκ διαμέτρου αντίθετα πράγματα στις σοβαρότερες παραμέτρους, ιδιαίτερα αυτές που έχουν να κάνουν με τα ζητήματα της ασφάλειας. Πώς ονομάζεται αυτό; Έλλειψη εμπιστοσύνης.

Οι παράλληλες ζωές βόρεια και νότια της πράσινης γραμμής συνεχίζουν ασυγκράτητα τη ροή της ιστορίας στο χρόνο, αλλά όταν έχουν να κάνουν με θέματα που άπτονται της εμπιστοσύνης ανάμεσα στις δύο κοινότητες, τα ρολόγια σταματούν στη μια πλευρά στη δεκαετία του ’60 και στην άλλη πλευρά στη δεκαετία του ’70. Άδικα; Ίσως όχι… 

*  *  *

Είναι κι αυτό το καταραμένο στάτους κβο, που ανάγιωσε μια γενιά ανθρώπων, οι οποίοι γεννήθηκαν, ενηλικιώθηκαν και έμαθαν να διαβιούν, να λειτουργούν, να αναπτύσσονται μέσα σε αυτό, λησμονώντας ότι αυτή η κατάσταση δεν είναι φυσιολογική. Οι περισσότεροι που μεγάλωσαν μέσα σε αυτή τη στασιμότητα πραγμάτων σε ότι αφορά στην εξέλιξη της επίλυσης του προβλήματος, αγνοούν παντελώς τη σύγχρονη ιστορία του τόπου τους, αφού δεν την βρίσκουν πουθενά γραμμένη στα σχολικά τους βιβλία. Και ζουν σε ένα μικρόκοσμο νομιζόμενοι ότι είναι «ασφαλείς» αν αγνοήσουν και την ύπαρξη της πράσινης γραμμής. Είναι;

Αν καθίσει κανείς μαζί τους μόλις για δεκαπέντε λεπτά και τους δώσει μόνο ερεθίσματα και καμία απολύτως κατεύθυνση, θα αντιληφθεί ότι αυτό που υπολείπεται είναι τροφή για σκέψη, προβληματισμό και ενσυναίσθηση.  Αυτό δηλαδή που έλειπε όλα αυτά τα χρόνια της στασιμότητας. Και που αντί γι’ αυτό υπήρχε διαστρέβλωση της πραγματικότητας και ένας αγώνας δρόμου να αποδειχθεί ότι η άλλη πλευρά είναι πιο «κακή».

Αυτές τις αμαρτίες πληρώνουμε και για τις οποίες ευθύνη έχουμε όλοι μας. Και από τη μια πλευρά και από την άλλη της πράσινης γραμμής. Η προσπάθεια δεν καταβάλλεται μόνο σε επίπεδο ηγεσιών στο τραπέζι των συνομιλιών. Άλλωστε η όποια συμφωνία πολιτικού επιπέδου εάν και εφόσον επιτευχθεί, θα πρέπει να εγκριθεί και από τον κόσμο και στις δύο πλευρές.

Τα ρολόγια θα εναρμονιστούν μόνο αν αρχίσουμε να καταλαβαινόμαστε. Σε όλα τα επίπεδα. Κυρίως σε αυτά που αφορούν τις ανησυχίες μας. Αλλιώς, οι τρύπες στους τοίχους των κτηρίων δίπλα από το χώρο στάθμευσης του «ΠΟΛΙΤΗ» θα μείνουν εκεί για πάντα!