Özgül Gürkut Mutluyakalı

Belediye başkanları, belediye meclis üyeleri, muhtarlar ve ihtiyar heyeti üyelerinin seçileceği 24 Haziran Yerel Kuruluş Organları Genel Seçimi için geri sayım sürerken, Yüksek Seçim Kurulu (YSK) da seçim için hazırlıklarını tamamlamak üzere…

YSK Başkanı Narin Ferdi Şefik, seçim hazırlıklarında sona doğru gidildiğini, şu ana dek bir sorunla karşılaşmadıklarını ve seçim sürecinin geçmişe nazaran sakin geçtiğini söyledi.

Seçmenleri 24 Haziran Pazar günü oy kullanmaya çağıran Şefik, belediye başkanlığı seçimlerini kazananları, sandıkların kapanmasından birkaç saat sonra, diğer sonuçların ise pazartesi sabah erken saatlerde açıklanmasının planlandığını ifade etti.

YSK Başkanı Şefik, Seçim ve Halkoylaması Yasası’nın a’dan z’ye elden geçirilmesi gerektiğini de vurguladı.

24 HAZİRAN YEREL SEÇİMİ

KKTC’de 191 bin 153 kayıtlı seçmenin 734 sandıkta oy kullanacağı 24 Haziran’daki yerel seçimde, 28 belediye başkanlığı için 111 aday yarışacak. Ayrıca 1092 belediye meclis üyesi adayı arasından 280’i, 425 muhtar adayı arasından 184’ü ve 1043 ihtiyar heyeti üyesi adayı arasından 596’sı seçilecek.

Bazı köylerde ve mahallelerdeki muhtarlar ve ihtiyar heyeti üyeleri ise seçilmesi gereken sayı kadar veya daha az aday olduğu için seçilmiş sayıldı. Bu durumdaki yerlerde seçim yapılmayacak.  Muhtarlık seçiminde aday olan 54 kişi ve ihtiyar heyeti üyeliği seçiminde aday olan 356 kişi, seçilmiş ilan edildi.

Belediyeler ve meclis üyelikleri yanında muhtarlar ve ihtiyar heyeti üyelerinin de belirleneceği seçim için yüzlerce çeşit oy pusulası basıldı.

Seçmenler, bağlı oldukları seçim bölgesindeki belediye başkanları, meclis üyelikleri, muhtarlar ve ihtiyar heyeti üyeleri için oy kullanacaklar.

BELEDİYE BAŞKANLIĞI VE MUHTARLIK SEÇİMİ İÇİN MÜHÜR

Belediye başkanlığı ve muhtarlık seçiminde, oy pusulasında, tercih edilecek isim için ayrılan alana mühür vurularak oy verilecek. İhtiyar heyeti üyeleri için ise kalemle işaret konularak 4 adaya oy verilmesi gerekiyor.

Seçmenler, belediye meclis üyeleri için üç farklı yöntemle oy verebilecek: “Mühür, mühür artı tercih veya karma”. Seçmenler, belediye meclis üyelerinde tercih edeceği partinin adayları için sadece evet mühürü vurarak işlemini tamamlayabileceği gibi mühür artı tercih yolunu da kullanabilecek. Bu durumda, o belediyedeki meclis üyesi sayısının yarısına tercih belirtilmesi gerekiyor.

Belediye meclis üyeliklerinde üçüncü oy verme yöntemi olarak kullanılabilecek karma oyda ise seçmen, değişik partilerden veya bağımsız belediye meclis üyesi adayları arasından en çok o belediye için seçilecek meclis üyesi sayısı kadar, en az ise yarısı kadar adaya işaret koyabilecek. Örneğin 24 meclis üyesi bulunan Lefkoşa Türk Belediyesi için oy kullanacak bir seçmen, en az iki partinin adayları arasından veya bir partinin adayları arasından ve bağımsız adaylar arasından en az 12, en fazla 24 adaya oy verebilecek.

734 SANDIK

24 Haziran yerel seçiminde 191 bin 153 seçmen 08.00-18.00 saatleri arasında Lefkoşa’da 226, Gazimağusa’da 186, Girne’de 157, Güzelyurt’ta 54, İskele’de 82 ve Lefke’de 29 olmak üzere toplam 734 sandıkta oy kullanabilecek.

Seçmenlerin 60 bin 938’i Lefkoşa, 48 bin 331’i Mağusa, 40 bin 584’ü Girne, 14 bin 699’u Güzelyurt, 19 bin 830’u İskele ve 6 bin 771’i de Lefke ilçesinde kayıtlı.

Seçim günü, her sandıkta üçer olmak üzere toplam 2 bin 202 sandık görevlisi de çalışacak.

7 Ocak’taki erken genel seçimde 190 bin 553 olan seçmen sayısı, 18 yaşını doldurup seçmen hakkı kazananların eklenmesi, ölenlerin isimlerinin çıkarılması ve yapılan düzeltmelerin ardından 191 bin 153’e ulaştı. Buna göre 24 Haziran’da, 7 Ocak’a göre 600 yeni seçmen oy kullanma hakkı kazanmış oldu.

İLÇELERE GÖRE ADAYLAR

Lefkoşa ilçesindeki belediyeler için 17, Mağusa’da 40, Girne’de 20, Güzelyurt’ta 3, İskele’de 28 ve Lefke’de de 3 başkan adayı var.

Meclis üyelikleri için adayların ilçelere göre dağılımı şöyle: Lefkoşa 268, Gazimağusa 358, Girne 211, Güzelyurt 45, İskele 170, Lefke 40.
Muhtar adaylarının 117’si Lefkoşa, 130’u Gazimağusa, 99’u Girne, 40’ı Güzelyurt, 115’i İskele ve 24’ü de Lefke ilçesinden.

İhtiyar heyeti üyelikleri için adayların ilçelere göre sayısal dağılımı ise şöyle: Lefkoşa 245, Gazimağusa 261, Girne 234, Güzelyurt 91, İskele 167 ve Lefke 45.

YSK BAŞKANI ŞEFİK, TAK’IN SORULARINI YANITLADI

TAK muhabirinin 24 Haziran’da yapılacak yerel seçimle ilgili sorularını yanıtlayan YSK Başkanı Narin Ferdi Şefik, seçim hazırlıklarının yoğun şekilde sürdüğünü, oy pusulalarının basılarak ilçelere dağıtıldığını, sürecin devam ettiğini ve yavaş yavaş sona doğru gidildiğini söyledi.

Şu ana dek bir sorunla karşılaşmadıklarını ve seçimin geçmişe nazaran sakin gittiğini belirten Şefik, yerel seçimlerin Yüksek Seçim Kurulu’ndan daha çok İlçe Seçim Kurullarını ilgilendirdiğini, 7 Ocak’taki genel seçime nazaran YSK’nın daha az yoğun olduğunu ifade etti.

Her belediyede başkanlık ve meclis üyelikleri, her muhtarlıkta muhtarlık ve ihtiyar heyeti üyelikleri için ayrı oy pusulaları basıldığını kaydeden Şefik, genelge ve kılavuzların hazırlandığını, seçimde görev alacakların eğitimlerinin yapıldığını, sandık kurullarında görev alacakların da eğitimden geçirileceğini anlattı.

Şefik, seçmenlerin nasıl oy kullanacağını da şöyle anlattı:

“Dört tür seçimimiz olacak. Belediye başkanlığı seçimlerinde belediye başkanlarının isimleri oy pusulasında birer sütun halinde yer alacak. Kime oy verilmek istenirse o sütunun içine bir kez evet mühürü vurularak oy kullanılacak. Muhtarlık için de aynı şekildedir. İhtiyar heyeti üyeliğinde tükenmez kalemle, adayın isminin karşısına tik yapılarak oy kullanılacak. İhtiyar heyeti üyeliği seçiminde 4 adaya oy verilmesi şarttır. 
En komplike seçim belediye meclis üyeliği için yapılacak seçimdir. Belediye meclisi üyelikleri için üç şekilde oy kullanılabilecek: Mühür, mühür artı tercih ve karma. Örneğin Lefkoşa’da 24 meclis üyeliği var. Mühür basınca 24’ü de birer oy alır. Tercih kullanmak isterseniz 12’sine (yani adayların yarısına) tercih yapılabilir. Karma oy tercih edilecekse de (Lefkoşa için) en az 12, en çok 24. Yani en az yarısı, en çok tamamı kadar.”

YSK Başkanı Narin Ferdi Şefik,  Seçim ve Halkoylaması Yasası’nda yerel seçimle ilgili herhangi bir değişiklik olmadığını, sadece milletvekilliği seçimine münhasır bir değişiklik olduğunu ve 7 Ocak’ta da bunun uygulandığını hatırlattı.

Şefik, yerel seçimde seçmenlerin kayıtlı oldukları ilçede, kendi mahallesinde oy kullanacağını, bazı yerlerde 4 farklı seçim olacağını ancak komplike bir seçim olmadığını kaydetti.

YSK Başkanı Şefik, seçmenlerin oylarının geçersiz sayılmaması için oy kullanırken nelere dikkat etmesi gerektiği sorusunu yanıtlarken, özetle şöyle konuştu:

“İhtiyar heyeti üyeliği seçiminde tiklerini 4 taneden az veya çok olmadan pusuladaki kutunun içine atmalı. Belediye başkanlığı ve muhtarlık seçiminde, oy vermek istediği adayın adının olduğu sütunu içine mühür vurmaya özen göstermeli. Birden çok mühür vurmamalı, o halde oy pusulası otomatik geçersiz olur. ‘Mühür iyi çıkmadı, iyi görünmez, aynı yere bir daha vurayım’ dememeli. Vurulan bir mühür silik de olsa sorun değil, geçerlidir ancak ikinciyi vurursa oyu geçersiz olur.

Belediye meclis üyeliğinde tercih sayısı aday sayısının yarısından az, aday sayısından fazla olmamalıdır. Örneğin Lefkoşa’da 12’den az 12’den çok olmamalıdır. Tercihte hata yapılsa da her halukârda mühür geçerliliğini korumaya devam eder. Belediye meclis üyeliklerinde karmada birden fazla partinin adaylarına -en az iki parti veya bir parti bir bağımsız arasından- oy kullanılması gerekir.  Her belediyede bu farklıdır. Oradaki belediye meclis üyesi sayısının tümü veya en az yarısı… Belediye başkanlığı ve muhtar seçiminde mühür kullanılması şarttır. Tik yapılması geçersizdir. Meclis üyeliğinde de mühür veya mühür ve tercih opsiyonu kullanılacaksa orada da mühür şarttır.”

YSK Başkanı Şefik, yerel seçim için seçmenleri bilgilendirici broşürlerin yasa gereği seçmen kartlarıyla birlikte dağıtımına başlandığını söyledi.

SEÇİM SONUÇLARI

Şefik, seçim sonuçlarının değerlendirilip açıklanması süreciyle ilgili soruları yanıtlarken, YSK’nın sadece gayrı resmi olarak kazanan belediye başkanlarını açıklayacağını, geri kalan sonuçların ise ilçe seçim kurullarından neticeleneceğini bildirdi.

Tüm sonuçların YSK’nın bilgi işlem servisinin seçim için aktifleştireceği web sitesi üzerinden kamuoyuna duyurulacağını da belirten Şefik, başkanlık seçimi sonuçlarının birkaç saat içinde, diğer sonuçların ise seçimden sonraki günün sabahından önce açıklamayı umduklarını söyledi.

YSK’YA YANSIYAN SORUN YOK

YSK Başkanı Narin Ferdi Şefik, propaganda döneminde YSK’ya yansıyan bir yasak ihlali veya sorun bulunmadığını da açıkladı.

İlçe seçim kurullarına yansıyan sorunlar olabileceğini belirten Şefik, YSK’nın şikayet üzerine işlem yaptığını hatırlattı.

“YASA A’DAN Z’YE GÖZDEN GEÇİRİLMELİ”

Seçim ve Halkoylaması Yasası’nın “a”dan “z”ye gözden geçirilmesi gerektiğini vurgulayan Şefik, bunu daha önce de ve kendisinden önceki Yüksek Mahkeme Başkanlarının da söylediğini hatırlattı.

Yasada şu anda en elzem ve acil olanın, milletvekilliği seçimindeki oy verme şekliyle ilgili bölümün gözden geçirilmesi olduğunu kaydeden Şefik, “Bir önceki genel seçim modunda tekrar bir genel seçim yapılması çok zor olur. 20 karma oy pusulası 400 dakikada, yani her karma oy pusulası 20 dakikada bilgisayara işlendiğini düşünürsek, bir sandık kurulu, 6 saat süreye ihtiyaç duyar. Bu da çalışabilir bir sistem değil” ifadelerini kullandı.
Şefik, “Geçen seçimdeki sıkıntılar, oy verme şeklinde yapılan değişikliğin devam edemeyeceği yönündeydi. Bir sonraki genel seçime kadar umarım değişir” dedi.

Propaganda dönemiyle ilgili kuralların da ellenmesi gerektiğini belirten YSK Başkanı Şefik, seçim yasakları döneminde açılabilecek ihaleler konusunda yetkinin YSK’ya verilmesinin de çok zamanlarını alan bir sorun olduğunu söyledi.

YSK Başkanı Şefik, 24 Haziran’da sorunsuz bir seçim yaşanması dileğini ifade ederek, tüm seçmenleri daha iyi yerel yönetimler için oy kullanmaya çağırdı.