Bugün, Kuzey Kıbrıs siyasetinin iki ana akım partisi, milletvekili aday adaylarını parti üyelerinin seçimine sunuyor; artık adaylar belirlenmiş olacak.

Yeni seçim sistemine göre, seçmen tüm bölgelerden adaylar için oy kullanacak, bugünkü parti içi oylama da aynı şekilde olacak. Parti üyelerinde nasıl oy kullanacağı telaşı, aday adaylarında sonuçlar heyecanı… Öyle görünüyor ki, bu yeni seçim sistemi bir defa uygulanıp, değiştirilecek; çok karmaşık olmasa bile, kolay anlaşılır veya anlatılabilir bir sistem değil… Yapanlar bile şimdi pek sahip çıkmıyor bu sisteme; zaman olsaydı değişeceklerdi herhalde… Geçersiz oy sayısının olağandan fazla çıkacağı tahmin ediliyor; demokrasi adına ayıp olacak…

Seçim yarışının ilk kıyasıya mücadelesi bugün yaşanıyor… Üye, elli aday belirleyecek ama çoğunu pek de tanımadan… Aslında üye rahat bırakılırsa, aday tanıtım defterinden kendince en iyi gördüğüne oy verecek, doğal davranış biçimi bu… Ama üye rahat bırakılırsa… Bırakılır mı?! Hayır!... Özellikle kendini diğer adaylar arasında zayıf görenler, kendinde öne çıkaracağı özellikleri yetersiz bulanlar, diğer adayları karalama kampanyası yapacak, derecesi ve şiddeti o adayın ihtiyacına göre ayarlanacak… Bazen öyle durumlar olur ki, bildiğiniz tanıdığınız insanı yanlış bilip tanıdığınızı sanırsınız ve bazen de “Acaba aynı insandan mı bahsediliyor?” diye kuşkulanırsınız.

Bunun sonucunda en iyilerin liste dışı, siyasi güç elde etme hırsından başka özelliği olmayanların da listede olduğu çok durumlar yaşanmıştır. Mecliste de var bunlardan… Meclis kürsüsünde görmezsiniz ama cenazelerde, düğünlerde, maçlarda, meyhanelerde çok görürüsünüz… Sonra da siyasetçi niteliğinden yakınılır, siyasetçi horlanır… Bugün işte bu yakınma ve horlamayı sona erdirmenin bir aşamasıdır; üye kendi aklıyla seçsin, öyle olabilirse en iyiyi seçecek… Son okuduğu kitap, okuldan mezun olmadan önce okuduğu kitap olan üyeler var mecliste; ne onların devamına, ne de yenilerinin eklenmesine ihtiyacı yok Kıbrıslı Türklerin ama partili üyeler rahat bırakılırsa…

Her adayın bir mesleği elbette var, bilgi kültürü elbette var… Konu, kişisel kapasitesi ile ülke yönetiminin iyileşmesi için siyasi göreve talip olmak veya siyasi görevin verdiği gücü kendi hırsları ile kullanmak arasında sıkışıyor. Maalesef, ülkenin durumu içler acısı ise, ikinci grubun galibiyetindendir. Parti içi seçimlerde olsun, genel seçimlerde olsun, kendi iradesine müdahaleye kalkana seçmen haddini bildirmezse de ikinci grubun galibiyeti giderek açık farkla olacak.

Bu ufacık Kuzey Kıbrıs’ın dünya kadar birikmiş sorunları var, bu sorunlara çözüm bulacak akıllara, deneyimlere ve en önemlisi yeni kapasitelere ihtiyaç var; eskiler içinde hala daha kullanılacak kapasitesi olanlar hariç… İhtiyaç yeni yüz değil, yeni kapasitedir; ihtiyaç genç – yaşlı olayı değil, ihtiyaç sorunlara çözüm getirecek kişileri seçebilmektir… İhtiyaç illa ki sayısal temelde erkek – kadın eşit temsiliyeti üzerinden şekillenecek bir konu değil; toplantılarda kadınlara saldırgan konuşan, dolu pet su şişesi savuran, kül tablası atan, kadınların yakasına yapışıp itekleyen nice kadın hakları savunucusu kadın olduğu da biliniyor… İhtiyaç ülke sorunlarına çözümde tek cinsiyetin kapasitesi değil, cinsiyetlerin sayısının denkliğinden oluşan bir kapasite değil; ihtiyaç sayısaldan öte nitelikleriyle cinsiyetlerin birlikte ve değerli katılımcılığıyla çalışmasıdır. İhtiyaç, niteliksel zenginliğin cinsiyetler temelinde eşleşmesidir…

Evet, bu ufacık Kuzey Kıbrıs’ta dünya kadar sorunlar var; sorunların kaynağında Kıbrıs sorunu olmasına rağmen, yaşam koşullarının daha iyi olabileceği de kesindir. Rüşvetin Kıbrıs sorunu ile ilişkisi yoktur, kötü yerel yönetimin Kıbrıs sorunu ile ilişkisi yoktur, partizanlığın Kıbrıs sorunu ile ilişkisi yoktur. Trafikte hız sınırı aşmanın cezasını sildirmek, devlet parasıyla kendi mülküne yatırım yapmak Kıbrıs sorunu ile ilgili değildir. Bunlar ve benzerleri, seçmenin seçme tavrı ve tarzı ile ilgili sonuçlardır. Ve bunları seçe seçe bu kötü günlere varıldı; bir hata veya yanlış bilgi ile seçmen seçmiş olabilir ama rüşvetçiliği, komisyonculuğu ayyuka çıkmış olanları her seçim yeniden seçmek seçmenin kusurudur. İki aşama var, bir parti içi seçim, bir de kamuya açık seçim… Kuzey Kıbrıs’ta siyaset artık temiz ve becerikli kişilerle sürdürülmelidir.

Birinci aşama yarın… Üyeler, yani parti içi seçmenler, ya kendi zekası ile, ya başkalarının hırsı ile oy kullanacak; tercih onların… Sonrasında acı ile ağlamak yok… Demokrasi et de yer, ot da yer…