Ülkede son on üç yılda gerçekleşen Cumhurbaşkanlığı ve Milletvekilliği seçimlerine katılım oranı % 80’lerden % 60’lara geriledi…  2005 ila 2015 yılları arasında yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimlerine katılımlarda iniş-çıkışlar yaşanırken, milletvekilliği genel seçimlerine katılım oranı giderek azaldı…

Didem MENTEŞ

Kıbrıs’ın kuzeyinde son on üç yılda gerçekleşen Milletvekilliği ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerine katılım oranı giderek azaldı.

2005 ila 2015 yılları arasında yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimlerine katılımlarda iniş-çıkışlar yaşanırken, milletvekilliği genel seçimlerine katılım oranı da ciddi şekilde geriledi. Sandıklarda oy kullanacak seçmen sayısında yaşanan artışa rağmen, milletvekilliği seçimlerine katılım oranı 2009’dan sonra % 81’lerden % 66’lara indi.

Ciddi düşüş yaşandı

20 Şubat 2005’te yerel ara seçimle birlikte yapılan Milletvekilliği Erken Genel Seçimi’ne katılım oranı % 80.8 iken, bu rakam 2009’daki seçimlerde sadece % 0.9 oranında arttı. Ancak 4 yıl sonra yapılan 28 Temmuz 2013’deki erken seçimde ise % 81’lerde olan katılım oranı % 12lik bir farkla % 69’lara geriledi. 2018 Milletvekilliği Erken Genel Seçimi’nde ise katılım oranı % 2.71’lik fark göstererek % 66.7’ye düştü. Son 13 yılda seçimlere katılım oranında düşüş yaşanırken, seçmenin en az katılım gösterdiği 2018 seçimleri oldu.

19 Nisan 2015'te gerçekleşen Cumhurbaşkanlığı seçimi %62,34’lük katılım oranıyla, ülke tarihinde tüm seçimlerdeki en düşük katılım oranını yaşadı.

2005’de katılım % 80.8 idi

Ülkemizde 5 yılda bir yapılan milletvekilliği genel seçimlerine bakıldığı zaman 2005’den 2018’e kadar olan dönemde en fazla katılım 2005 seçimlerinde yaşandı. 20 Şubat 2005’te yerel ara seçimle birlikte yapılan Milletvekilliği Erken Genel Seçimi’nde 575 sandıkta 147 bin 249 seçmenden 119 bin 9’u oy kullanırken, seçime katılım oranı % 80.8 olarak açıklandı. Seçim sonuçlarına göre115 bin 823 oy geçerli sayılırken, 5 bin 917 oy ise geçersiz sayıldı. Geçerli oylar % 95 oranındayken, geçersiz oylar % 4.9 olarak kayıtlara geçti. Seçim sonucunda Cumhuriyetçi Türk Partisi %44.5 ile 25 milletvekili, Ulusal Birlik Partisi %31.7 aldığı oyla 18 milletvekili, Demokrat Parti % 13.5 aldığı oyla 6 milletvekili, Barış ve Demokrasi Hareketi 5.8 aldığı oyla sadece 1 milletvekili çıkardı.

2009’da % 0.9’luk artışla katılım %81.42’ye yükseldi

4 yıl sonra yapılan parlamento seçimlerinde katılım oranında artış yaşandı. 19 Nisan 2009 tarihinde yapılan Milletvekilli Erken Genel Seçimi’nde kurulan 620 sandıkta, kayıtlı 161 bin 373 seçmenden 131 bin 389'u oy kullanırken, 30 bin seçmen sandığa oy kullanmaya gitmedi. Seçime katılım oranı yüzde 81,42 oranında gerçekleşti. 2005’te geçekleşen seçime oranla 2009’da % 0.9 oranında artış görüldü. Oyların %43.97'sini alan Ulusal Birlik Partisi 26 milletvekili, %29.34'ünü alan Cumhuriyetçi Türk Partisi 15 milletvekili, % 10.6’sını alan Demokrat Parti 5, % 6.8’ini alan Toplumcu Kurtuluş Partisi ve % 6.2’sini alan Özgürlük ve Reform Partisi 2’şer milletvekili çıkardı.

%12’LİK DÜŞÜŞ…  4 yıl sonra yapılan 28 Temmuz 2013’deki erken seçimde ise % 81’lerde olan katılım oranı % 12lik bir farkla % 69’lara geriledi

2013’deki seçime katılım % 12.09 oranında düşüş yaşadı

Kıbrıs’ın kuzeyinde 4 yıl sonra yeniden bir erken seçim gündeme geldi. Haziran 2013'te güvensizlik önergesiyle hükümetin düşmesinin ardından 28 Temmuz 2013'te Milletvekilliği Erken Genel Seçimi yapıldı. 2009 yılındaki seçime kıyasla 4 yıl aradan sonra seçime katılım oranında ciddi bir düşüş yaşandı. 2009’daki seçime katılım % 81.42 oranındayken, bu rakam % 12.09 farkla % 69.61’e geriledi.
2013 Erken Genel Seçimleri’nde ‘karma oy’ ise yükseldi.

Karma oylar % 20.5’lere ulaştı

Seçimde kurulan 670 sandıkta, kayıtlı 172 bin 803 seçmenden 120 bin 287’si oy kullanırken, 111 bin 920 oy geçerli sayıldı.  8 bin 20 gibi çok önemli sayıda ‘geçersiz oy’un da çıktığı sandıklarda, 22 bin 901 seçmenin “karma” oy yöntemini tercih ettiği görüldü. Geçersiz oy oranı % 6.7 olarak dikkat çekerken, karma oyların oranı ise % 20.5’e yükseldi. Partilere vurulan mühür sayıları ise % 79 oranlarında kayıtlara geçti.

Bu rakamlara göre; CTP, BKP, TDP, UBP ve DP- UG’nin katıldığı seçimde, Lefkoşa'dan 16, Mağusa'dan 13, Girne'den 10, Güzelyurt'tan 6 ve İskele'den de 5 milletvekili seçildi.

EN DÜŞÜK KATILIM 2018’DE… 2018 Milletvekilliği Erken Genel Seçimi’nde ise katılım oranı % 2.71’lik fark göstererek % 66.7’ye düştü.  Son 13 yılda seçimlere katılım oranında düşüş yaşanırken, genel seçimlerde seçmenin en az katılım gösterdiği 2018 seçimleri oldu.

En az katılım 2018 seçimlerinde % 66.7

Son 13 yılda gerçekleşen seçimlerde en az katılım 2018 Milletvekilliği Erken Genel Seçimleri’nde oldu.

2013’deki seçime göre katılım % 2.71 oranında gerileyerek % 66.07’ye düştü. 2009’dan günümüze seçmenin iradesini sandığa yansıtmasında ciddi düşüş yaşandı.

2018 seçim sonuçlarına göre toplam 719 sandıkta 125 bin 900 seçmen oy kullandı. Kayıtlı 190 bin 553 seçmenden 64 bin 653'ü sandığa gitmedi. Seçimde geçerli oyların sayısı 5388730 olarak açıklanırken, geçersiz oy pusulası ise % 11.7 oldu.  Seçimde kullanılan karma ve geçersiz oylarla ilgili yüzdelikler dikkat çekti. Seçimde % 10.93 karma oy kullanılırken, mühür tercihleri ise % 89 oranında seyretti.

KATILIM % 60’LARDA… Milletvekilliği seçimlerine katılım oranı 2009’dan sonra % 81’lerden % 66’lara inerken, 19 Nisan 2015'te gerçekleşen Cumhurbaşkanlığı seçimi %62,34’lük katılım oranıyla, ülke tarihinde tüm seçimlerdeki en düşük katılım yaşadı

Cumhurbaşkanlığı seçimine katılım %  62’lere düştü

Kıbrıs Türk halkının 5 yılda bir oy verdiği Cumhurbaşkanlığı seçimlerine katılım oranında azalma yaşandı. 2005 ila 2015 yılları arasında yapılan üç seçimde de iniş-çıkışlar yaşandı.

19 Nisan 2015'te gerçekleşen son Cumhurbaşkanlığı seçimi %62,34’lük katılım oranıyla, ülke tarihinde tüm seçimlerdeki en düşük orana ev sahipliği yaptı.

2005’DEN 2009’A ARTIŞ… 20 Şubat 2005’te yerel ara seçimle birlikte yapılan Milletvekilliği Erken Genel Seçimi’ne katılım oranı % 80.8 iken, bu rakam 2009’daki seçimlerde sadece % 0.9 oranında arttı.

2005’de % 69.58

17 Nisan 2005 Cumhurbaşkanlığı Seçimine bakıldığı zaman seçmenin sandığa gitme oranı yüzde 69.58 olarak kayıtlara geçti. O dönem kayıtlı 147 bin 823 seçmenden 102 bin 853 oy kullanırken, 100 bin 632 oy pusulası geçerli oldu. Seçimde 9 aday yarışmış, seçim sonucu Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) adayı Mehmet Ali Talat % 55,59 (55 bin 945) oy almıştı.  Mehmet Ali Talat, 2005’deki Cumhurbaşkanlığı seçiminde kullanılan geçerli oyların yarıdan fazlasını alarak, Cumhurbaşkanı seçildi.

2010’da katılım % 6.79 farkla % 76.37’ye yükseldi

5 yıl aradan sonra yapılan Cumhurbaşkanlığı seçiminde ise seçmenin sandığa gidip oy kullanma oranında yükseliş yaşandı. 18 Nisan 2010 tarihindeki Cumhurbaşkanlığı seçimine katılım oranı 2005’deki seçime kıyasla % 6.79 oranında arttı. 2010 yılındaki Cumhurbaşkanlığı oylamasına, seçmen % 76.37 oranında katılım göstererek, bir artı yaşandı.

Seçimde kurulan 629 sandıkta, kayıtlı 164 bin 072 seçmenden 125 bin 294’ü oy kullanırken, 121 bin 982 oy geçerli sayıldı. Sandıklardan sadece 3 bin 312 geçersiz oy çıkmıştı. 7 adayın katıldığı seçimi Derviş Eroğlu ilk turda gerekli olan yüzde 50 oyu aşarak, Rauf Denktaş ve Mehmet Ali Talat’tan sonra 3. Cumhurbaşkanı oldu.

Tarihin en az katılımlı seçimi 2015 seçiminde

Son gerçekleşen Cumhurbaşkanlığı seçiminde ise ciddi bir düşüş yaşandı. 19 Nisan 2015'te gerçekleşen Cumhurbaşkanlığı seçimi %62,34’lük katılım oranıyla, ülke tarihinde tüm seçimlerdeki en düşük katılım oranına ev sahipliği yaptı. 2010’daki seçimlere kıyasla 2015’teki seçime katılım oranı % 14.03 oranında geriledi. 

Son seçimde kurulan 693 sandıkta, kayıtlı 176 bin 916 seçmenden 110 bin 303’ü oy kullanırken, 2 bin 562 oy geçersiz olurken, geçerli oy sayısı ise 107 bin 741 olarak kayıtlara geçti.

İkinci turda % 1.78’lik artış

19 Nisan’daki seçimde 7 adayın hiçbiri de %50 oy oranını aşamaması üzerine seçim Mustafa Akıncı ve Derviş Eroğlu arasında ikinci tura kaldı. İkinci turda seçmen sayısında biraz daha artış oldu.

26 Nisan 2015'te yapılan ikinci turda seçime katılım oranı % 1.78 oranında yükselerek, % 64.12’ye çıktı. İkinci turda kurulan sandık sayısı değişmezken, kayıtlı seçmen sayısı 176 bin 980 oldu. Seçimde bu kez 113 bin 478 kişi oy kullanırken, bu oyların 110 bin 795’i geçerli sayıldı. Geçersiz oy pusulaları ise 2 bin 683 olarak kaydedildi.  Seçim soncuna göre ülkenin yeni Cumhurbaşkanı, %60.5 oy oranı ile Mustafa Akıncı oldu.