Dr. Hülya Vahedi

Sedef ismi verilen bir tür cilt rahatsızlığı olan hastaların yaklaşık yüzde yirmisinde görülen iltihaplı bir romatizma türüdür. 

Çoğunlukla önce ciltte sedef hastalığı başlar ve uzun yıllar sonra eklemlerde romatizma ortaya çıkar. Bazan her iki hastalık aynı yıl içinde başlamaktadır. 

Çok nadir olarak da önce eklemlerde romatizma başlar ve yıllar sonra sedef hastalığı ortaya çıkar. 

Tam nedeni bilinmemektedir. Bağışıklık sisteminde yanlış çalışma sonucunda ortaya çıktığı düşünülmektedir. Genetik ve çevresel faktörlerin hastalığın ortaya çıkmasında rolü vardır. 

Aile öyküsü çok önemlidir. Sedef romatizması olan kişilerin önemli bir kısmının akrabalarında ya sedef hastalığı ya da eklem romatizması saptanmaktadır. 

Sedef romatizması genellikle 30-50’li yaşlarda görülmektedir. Çocukluk döneminde de görülebilmektedir. 

Erkek ve kadınlarda eşit sıklıkta görülür.

BELİRTİLERİ NELERDİR? 

Bulgular hastadan hastaya değişmektedir. Hastalık iyileşme ve tekrarlamalarla seyretmektedir. Kronik bir hastalıktır. 

1.tür:   El ve ayak eklemlerinde, dizlerde, kalçalarda, ayak bileklerinde birkaç eklemi birden tutan ve asimetrik yerleşen tür,

2. tür: Sadece ellerin en uç eklemlerini tutan tür. Bu grupta sedefe bağlı tırnak bulguları belirgindir,

3.tür: El parmak eklemlerinde çok hızlı ilerleyen ve şekil bozukluğu yapan tür, 

4.tür: Ellerin küçük eklemlerini ve el bileklerini simetrik tutan tür,

5.tür: Omurga ve sakroiliak eklemlerde tutulum yapan tür. 

Sedef hastalığı vücutta tüm eklemleri tutabilir. Eklemlerde şişme, ağrı, hareket kısıtlanması yapmaktadır. 

Bazan el ve ayak parmaklarından birisinde sosis gibi şişme, kızarıklık ve ağrı (daktilit )yapmaktadır. 

Tırnaklarda iğne ucu gibi çukurlar(yüksük tırnak), tırnakta çizgiler ve kalınlaşma görülmektedir. 

Omurgayı tuttuğu zaman alt bel bölgesinde, kalçalarda, sırtta, boyunda ağrı ve tutukluk yapmaktadır. 

Sedef romatizmasında bir de entezit denilen tendon ve bağların kemiğe yapışma yerlerinde iltihaplanma olmaktadır. Buna bağlı olarak da ayak tabanında, topukta, aşil tendonunda ağrı, şişlik olmaktadır. 

Hastalığa özgü bir laboratuar testi yoktur. Kanda iltihap testleri yükselebilmektedir. Hastalarda Romatoid Faktör gibi otoantikorlar görülmemektedir. 

Eklem röntgen ve MR incelemeleri ile hastalığın yaptığı eklem bulguları saptanmaktadır. 

TEDAVİSİ

Erken tanı ve erken tedavi çok önemlidir. Tedaviye geç başlanması eklemlerde kalıcı şekil bozukluğuna neden olabilmektedir. 

Tedavi hastalığın başlama bulgularına göre uzman doktorlar tarafından yapılmaktadır. 

Steroid olmayan antienflamatuar ilaçlar, sadece 1-2 eklemde başlamışsa eklem içine kortikosteroid yapılması hastalığın belirtilerine iyi gelmektedir. Bu hastalıkta yüksek doz kortizon ağızdan vermemeye çalışıyoruz, çünkü özellikle kortizon kesilirken sedef hastalığı artabilmektedir. 

Hastalığın temel ilaç tedavileri bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaçlardır. Methotrexate, Salazopyrin, Arava bu ilaçların başında gelirler. Her zaman doktor kontrolunda bu tedaviler verilebilir. Bazan hastalık dirençli olmaktadır ve yeni çıkan bazı biyolojik tedavilere gerek duyulmaktadır. 

Eklemler şiş olduğunda dinlenme ve buz uygulaması faydalı olmaktadır. Eklem ve kasları güçlendirmek için uzmanların önerdiği düzenli egsersizlerin yapılması gerekmektedir.