Varşova Paktı'nın dağılmasının üzerinden tam 30 yıl geçti.
Soğuk savaş diye tanımlanan dönemin sonrasında dünyada silahsızlanmaya
doğru gidileceği sanılıyordu. Artık iki kutup olmayacak, askeri
harcamalar kısılacak, tasarruf edilecek paralar insani amaçlar için
kullanılacaktı.
Peki ne oldu?
Tam tersi oldu: Dünyada askeri harcamalar baş döndürücü şekilde arttı.
Stocholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü verilerine
bakıyorum: Rakamlar korkunç!
2018 yılında dünya genelinde askeri amaçlı harcamalar 1,8 trilyon Dolar
düzeyine yükselmiş.
Soğuk savaşın bittiği 1988-89'a göre yüzde 76 oranında bir artışa denk
geliyor bu rakam...
1,8 trilyon Dolar.
İnanılır gibi değil...
* * *
Dünya savaşlarının yaşandığı 20'nci yüzyılın ardından aklın galebe
çaldığı bir milenyum düşlerken insanlık, kaynakların topa tüfeğe
yatırıldığı bir sistemle baş başa kaldı.
Daha dün doğmuş bebek dahil, kişi başına 239 Dolarlık askeri harcama
yapılıyor dünyada,..
Belki bu rakam bir Amerikalı, bir Alman, bir Fransız için büyük para
değil.
Ama Afrika'nın açlıkla boğuşan, Güney Amerika'nın enflasyonla paralanan
birçok ülkesinde milyonlarca insan bir ayda 239 Dolar kazanamıyor.
Suyu, ekmeği, ilacı yok çoğunun...
Açlıktan, yokluktan, salgın hastalıktan kırılıyorlar.
Devletleri yiyecek ekmek, içecek su, tedavi için ilaç sağlayamıyor bu
insanlara...
Bunun yerine tüfek alıyorlar, mermi alıyorlar, tank alıyorlar, top
alıyorlar...
1,8 trilyon Dolar.
Tam bir akıl tutulması.
* * *
Dünya genelinde savaş endüstrisine yapılan harcamaların çoğunu büyük
ülkeler yapıyor. ABD ve Çin'in savunma amaçlı harcamaları dünya
genelinin yarısını oluşturuyor.
2018'de ABD 650 milyar Dolar, Çin ise 250 milyar Dolar harcamış
silahlanmaya...
Bu iki ülkeyi Suudi Arabistan, Hindistan ve Fransa izliyor.
Dünya sıralamasında 15'inci sırada yer alan Türkiye 2018'de savunmaya 19
milyar Dolar harcamış. İsrail 15 milyar Dolarla 17'nci sırada yer
alırken, İran 13 milyar harcayıp 18'inciliği almış. Yunanistan ise 5
milyar Dolar harcamış 2018'de savunmaya ve 36'ncı olmuş.
Bütün ülkelerin kayıt altına alınabilen harcamaları toplanınca ortaya
korkunç rakamlar çıkıyor.
Hesaplamalara göre dünya genelindeki Gayrı Safi Hasıla'nın yüzde 2,1'i
askeri amaçlarla tüketiliyor.
1,8 trilyon Dolar.
Dile bile kolay değil.
* * *
30 yıl önceki Soğuk Savaş koşulları yok güya, ama silah şirketlerinin
pazar payı neredeyse ikiye katlanmış durumda.
Bölgesel savaşlar, iç savaşlar, terör eylemleri tüfek tüccarlarının
karına kar katıyor.
Gerilimler ve krizler, etnik, milli ve dini uzlaşmazlıklar ekmeğe
sürülen yağ ve bal gibi...
Toplumlarda güvenlik endişesi yaratılıyor, korkunun miskinliğinden
insanlar devlet bütçelerindeki şişkin silahlanma rakamlarına ses
çıkarmıyor.
Bir yandan açlığa, sefalete ayrılması gereken kaynaklar baruta bulanmış
şarapnel parçalarıyla havaya uçurulurken, diğer yandan milyonlarca insan
savaşların kurbanı olmaya, sakat kalmaya, göç etmeye, yurtsuz ve mutsuz
kalmaya ya da ölmeye devam ediyor.
Hani soğuk savaş bitmişti?
Yeni dünya düzeni kurulacaktı hani?
Şimdiki dünya düzeni nedir peki?
Bir şeyler ters girmiyor mu sizce de?
1,8 trilyon Dolar.
Şaka değil.