Derya ULUBATLI
Pandemiyle birlikte dünya genelinde seyahat özgürlüğü kısıtlandı. Bu durumun ülkelere geliş gidişlerin azalması, yurtdışındaki vatandaşların evine dönememesi, turizmin ve buna bağlı olarak ekonominin etkilenmesi gibi birçok yansıması oldu. Adada da kendini gösteren bu süreç uçuşların yeniden açılmasıyla normal seyrine dönmeye başlamışken, adaya gelmek isteyen yolcuların uçak biletlerinde karşılaştığı ‘uçurum fiyat farkı’ dikkat çekti.
Almanya’nın bir şehrinden aynı tarihler içerisinde hem Ercan’a, hem de Larnaka’ya uçuş araması yapan bir vatandaş, 363 euro’luk fiyat farkıyla karşılaştı, şaşkınlığını sosyal medyada paylaştı.
2-12 Haziran tarihleri arasında Nuremberg’ten Ercan’a 502 Euro olan uçak bilet fiyatının, Nuremberg’ten Larnaka’ya 139 Euro olması dikkat çekti, fiyat farkına, ‘düşündürücü’ yorumu yapıldı.
Fiyatları yorumlayan Turizm ve Çevre Bakanlığı Müsteşarı Serhan Aktunç, farkın en büyük nedeni olarak, Ercan Havalimanı’na direkt uçuş olmamasını gösterdi.
Türkiye’de durmak zorunda kalan uçakların ekstra vergi ve yakıt parası ödediğini söyleyen Aktunç, bunun bilet fiyatlarına da yansıdığını ifade etti. Aktunç, pandemiyle tetiklenen uçuş azalmasının da fiyat artışında etkili olduğunu sözlerine ekledi.
Öte yandan Kıbrıs Türk Turizm ve Seyahat Acenteleri Birliği Başkanı Orhan Tolun da aktarmalı uçuş sıkıntısı ve pandemi faktörlerine katıldı, çözüm önerileri sundu. Türkiye’de alınan vergilerin azalması gerektiğini savunan Tolun, ‘iç hatlar’ önerisi getirdi. Tolun, “devlet adım atmalı ve Türkiye’ye gidişlerde KKTC uçaklarının ‘iç hat’ olarak sayılmasını sağlamalıdır, vergiler bu yolla düşürülebilir” dedi. Pandeminin olumsuz etkilerinden de bahseden Tolun, Bulaşıcı Hastalıklar Üst Komitesi’nin ülkeye gelişlerdeki uygulamaları yeniden gözden geçirerek, yolcu gelişini kolaylaştırması gerektiğini dile getirdi.
Turizm ve Çevre Bakanlığı Müsteşarı Serhan Aktunç:
“Farkın nedeni aktarmalı uçuş”
Fiyat farkındaki en büyük etkenin Ercan’a direkt uçuş olmaması olduğunu ifade eden Turizm ve Çevre Bakanlığı Müsteşarı Serhan Aktunç, Larnaka ile Ercan arasında bu anlamda haksız bir rekabet olduğunu söyledi. Aktunç şöyle devam etti: “Uçakların da en büyük maliyeti iniş ve kalkışta harcadığı yakıt miktarıdır. Öte yandan gidilen havalimanında verilen indi/kalktı vergileri de vardır. Bize gelen uçaklar Türkiye’de durmak zorundadır. Bu da ister istemez maliyetin artmasına ve bu artışın bilet fiyatlarına yansımasına neden oluyor. Bu durumun turizmi etkilememesi için bir dönem devlet olarak turizm şirketlerine maddi destek veriyor ve bilet fiyatlarını düşük tutarak güney ile oluşan haksız rekabeti biraz olsun azaltmalarını sağlıyorduk. Ancak pandemi ile birlikte bu desteği kesmek durumunda kaldık. Şu an teşvik ücretinin yeniden başlaması üzerinde çalışıyoruz. Teşvik yeniden verilebilirse hiç değilse turizmciler daha uyguna bilet satabilir”.
“2022 itibariyle fiyatların düşeceğini düşünüyorum”
Fiyatların artışındaki bir diğer sebebin de ‘arz-talep’ olduğunu dile getiren Aktunç, pandemiden dolayı azalan uçuşlardan dolayı firmaların müşterilere yüksek fiyatlar verdiğini savundu. 2022 yılından itibaren fiyatların düşeceğine inandığını söyleyen Aktunç, “hem bizim yeniden turist getirecek tur operatörlerine vereceğimiz teşvikler, hem de pandeminin azalmasıyla artışa geçecek uçuşlar bu fiyatların düşmesine neden olacaktır” şeklinde konuştu.
Kıbrıs Türk Turizm ve Seyahat Acenteleri Birliği Başkanı Orhan Tolun:
“Direkt uçuş olmaması en büyük sorun”
Ercan ve Larnaka arasındaki bilet fiyatı farkının iki sebebi olduğunu söyleyen Kıbrıs Türk Turizm ve Seyahat Acenteleri Birliği Başkanı Orhan Tolun, sebepleri şöyle sıraladı: “Öncelikle Ercan’a gelecek uçakların İstanbul’da durmak zorunda olması mesafe ve masraf açısından önemli bir sorun. Mesafe uzadıkça hem zaman kaybı yaşanmakta, hem personel ve yakıt giderleri artmaktadır. Bu durumda bize gelen uçağın, direkt uçuşla başka bir yere giden bir uçağa göre daha fazla masrafı vardır. Ayrıca bu uçaklar Türkiye’ye iniş yaptığı için indi/kalktı parası da ödemektedir. İkinci sebebi ise Larnaka’ya inen uçak sayısı ile Ercan’a inen uçak sayısı arasında ciddi bir fark olmasıdır. Larnaka’ya 20-30 farklı havayoluna ait, günde en az 60 uçak inmektedir. Ercan’da ise havayolu sayısı iki, inen uçak sayısı da günde 20 kadardır. Bu da rekabeti farklı bir boyuta taşımaktadır. Bu yüzden buradaki firmalar, bir şeklide para kazanabilmek için fiyatları yüksek tutmaktadır”.
“Türkiye’ye girişte ‘iç hatlar’ olarak kabul edilirsek vergiler düşer, devlet bunun için adım atmalı”
Hem Kıbrıs’ın kuzeyinde, hem de Türkiye’de indi/kalktı vergilerinin çok yüksek olduğunu savunan Tolun, bu anlamda Ercan’ın dünyadaki en pahalı havalimanlarından biri olduğunu aktardı.
Kıbrıs’ın kuzeyinin Türkiye’de ‘dış hatlar’ olarak geçmesinin alınan vergiyi artırdığını belirten Tolun, devletin bu konuda yeni düzenlemeler yapması gerektiğini ifade etti. Tolun şunları söyledi: “Devlet bu konuda adım atmalı ve Türkiye’ye gidişlerde KKTC uçakları ‘iç hat’ olarak sayılmasını sağlamalıdır. Zaten dünya bizi Türkiye’deki bir ‘iç hat’ uçuşu olarak görüyor, çünkü yurtdışına giderken orada durup öyle devam etmek zorunda kalıyoruz. Bu bir anlaşma haline getirilmeli ve biz de iç hat gibi vergi ödemeliyiz. Bu şekilde yapılırsa vergilerde ciddi bir düşüş olur ve bu da bilet fiyatlarına yansır. Şimdi, Türkiye içi uçuşlarda her şey dahil 400 TL’ye uçulabilirken, biz 400 TL’yi sadece vergiye ödüyoruz”.
“Karantina kuralları yolcu gelişini kolaylaştırmak üzere düzenlenmeli”
Öte yandan gelişlerdeki azlığın da bilet fiyatlarını artırdığına vurgu yapan Tolun, devletin karantina kurallarını buna göre düzenlemesi ve ülkeye gelişleri kolaylaştırması gerektiğini savundu. Pandeminin yol açtığı müşteri azlığından dolayı firmaların fiyatları artırarak bir şekilde para kazanmaya çalıştığını aktaran Tolun, Bulaşıcı Hastalıklar Üst Komitesi’nin çelişkili kararlarını eleştirdi, yolcu gelişinin kolaylaştırılması gerektiğini yineledi.