Yeşil Hat ticareti, Kuzey Kıbrıs’ tan, Güney Kıbrıs’a yapılan ticareti kapsamaktadır. AB onayı ile, Ticaret Odasının verdiği refakatçi belgesi ile, belirlenmiş ürünler satılabilmektedir.
Kuzey Kıbrıs’ ta yetişen veya üretilen ürünler ile, hammaddesi yurtdışından gelip, ülkede işlemden geçirilip, yeterli oranda katma değer katılarak oluşturulan ürünler, Güney Kıbrıs’a satılmaktadır.
2004 yılında başlayan Yeşil Hat Ticareti, 2008 yılına kadar artış trendi ile devam etmiş, daha sonra ise düşmeye başlamıştır.
2008 yılında yaklaşık 7.2 milyon Euro’ ya ulaşan Yeşil Hat ticareti satışı, 2009 ve 2010 yılların da yıllık yaklaşık 6 milyon Euro, 2011 yılında yaklaşık 5.4 milyon Euro, 2012 yılında yaklaşık 4.3 milyon Euro olarak gerçekleşmiştir.
2013 ile 2015 yılları arasındaki dönemde de yılda ortalama 3.7 milyon Euroluk satış yapılırken, 2016 da yaklaşık 4.4 milyon Euro, 2017 de yaklaşık 4.8 milyon Euro, 2018 de yaklaşık 4.6 milyon Euro, 2019 da yaklaşık 5.3 milyon Euro, 2020 de yaklaşık 4.6 milyon Euro tutarında satışlar gerçekleştirilmiştir.
Öte yandan, 2011 ve 2012 yıllarında Güney Kıbrıs’a Yeşil Hat tüzüğü çerçevesinde toplamda yaklaşık 29 milyon euro tutarında elektrik satışı yapılmıştı.
2021 yılında, 6.1 milyon Euro tutarında satış gerçekleştirilmiştir. Görüldüğü üzere, 2021 yılındaki satış rakamları, 2009-2010 yıllarındaki dönemdeki satışları yakalamıştır.Uzun yıllardır 6 milyon barajı aşılamamıştı.
2022 yılında ise, satışlar yaklaşık 14.8 milyon Euro ya ulaştı. Bu yılın Nisan ayına kadar da, yaklaşık 5 milyon Euro tutarında bir satış olduğu öğrenildi.
2022 yılında, bir önceki yıla göre yaklaşık yüzde 140 artış oldu. Ancak, bu artışa rağmen, Yeşil Hat ticaretinin henüz istenen düzeyde olmadığı görülmektedir. Yıllık ticaret hacmi tatminkar değildir.Bu rakamı çok daha iyi düzeylere getirmek için, önümüzdeki fırsatlar değerlendirilmelidir.
2022 yılında en fazla satışı olan ürünler, plastik ürünler, prefabrik konteyner, ahşap mobilya malzemeleri, inşaat malzemeleri, taze balık, şilte ve hurda ürünler olmuştur.
Yeşil Hat tüzüğü, üreticilerimiz için önemli bir fırsattır. Yeşil Hat tüzüğünde yapılacak iyileştirmelerle, yeni ürünlerin ticaret kapsamına alınması, Güney’e yapılan satışları daha da artacaktır.Bu konuda, K.T.Ticaret Odası yoğun bir şekilde çalışmaktadır.
Öte yandan, Avrupa Komisyonu, geçtiğimiz günlerde, gerekli tüm Avrupa düzenlemeleri ve standartlarına uygun ürünlerin yasal ticaretini kolaylaştırmak için, Kıbrıs Rum Ticaret ve Sanayi Odası ile Kıbrıs Türk Ticaret Odası'nın mutabakatı ve desteğiyle, Tek Durak Hizmet Noktası’nın kurulacağını açıkladı.
Tek Durak Hizmet Noktası’nın, ticaret için ürüne özgü gereklilikler konusunda özel destek sağlamak ve aynı zamanda potansiyel tüccarlar ve alıcılar arasında eşleştirmeyi kolaylaştırmak için yüz yüze, çevrimiçi ve telefonla danışmanlık hizmetleri sunacağı belirtildi.
Elbette ki bu tür hizmetler, iki toplumun ve iş insanlarının yakınlaşması ve çözüm hedefine katkı sağlayacaktır.
Hellim tescilinden sonra, PDO sertifikalı hellim üretimi ile birlikte, Hellimin Güney’e ve Avrupa’ya satışı da, ihracat rakamlarımızı artıracaktır. Üreticilerimiz, ihracatçılarımız ve ekonomimiz için, büyük önem taşıyan hellimin Avrupa’ ya satışının gerçekleşmesi için, Hükümet ve tüm paydaşlar ciddi bir çalışma içine girmelidir.
Ülkemizin ekonomik anlamda gelişmesi için, ihracat rakamlarının artması büyük önem taşımaktadır. Üreticilerimize pazar yaratıldığı taktirde, uygun fiyat ve kalitede mal üretebildiklerini her zaman göstermişlerdir.
Girdi maliyetlerinin yüksek olmasına ve izolasyonlara rağmen, üreticilerimiz, uluslararası piyasalarda ilgi gören birçok ürünü başarılı ile üretmektedirler. Mesleğinde çalışkan ve yetenekli olan üreticilerimiz, her türlü zorluğa rağmen üretimden kopmamak için, mücadele etmeye devam etmektedir.
Yeşil Hat tüzüğü ve ticaretinde bu gelişmeler yaşanırken, AB’ nin 2004 yılından beridir Kıbrıslı Türklere verdiği söz olan, Doğrudan Ticaret Tüzüğünün bir türlü uygulamaya girmemesi, Kıbrıslı Türkleri hayal kırıklığına uğratmıştır. AB, Kıbrıslı Türklere destek olmak istiyorsa, Avrupa ile doğrudan ticaret yapmasına yardımcı olmalıdır.