Başbakanlık Denetleme Kurulu’nun 18 maddelik raporu Cyprus Airport Services (CAS)’ta yaşananları madde madde ortaya kondu.
Başbakanlık Denetleme Kurulu, Cyprus Airport Services (CAS) hisselerine yönelik yapılan ancak gerçekleşmeyen 3.5 milyon TL’lik ödeme ile ilgili raporunu tamamladı.
18 maddelik raporda yasaya aykırılıklar, madde madde ortaya kondu, Başbakan Tufan Erhürman’a sunuldu.
Raporda; CAS’ı yönetenlerin, kurumun özel bir şirket olduğu kanaatiyle hareket ettikleri vurgulandı.
Denetleme Kurulu, rapor hazırlanması sırasında elde edilen bilgi ve belgelerden, 16 Ağustos 2016 tarihinden 2016 sonuna kadar toplam 70 kişinin, 2017 yılında da toplam 8 kişinin istihdam edildiğini belirtti.
Seçim yasaklarının ilan edildiği tarihten sonra toplam 6 kişinin istihdamının yapıldığı da raporda yer aldı.
Hazırlanan raporun; belgeleriyle birlikte soruşturma ve kovuşturma yapmaya yetkili makamlara iletileceği kaydedildi.
- Hisse devri kararında, CAS Şirket Tüzüğü’nün 3. ,4. ve 6. maddelerine aykırı uygulama yapıldı.
- Bakanlar Kurulu 5 Temmuz 2010’da kararı ile Maliye Bakanlığı’nca KTHY hesabına 3,5 milyon TL avans ödendi ancak hisse devrinin gerçekleşmedi.
- Değirmenlik Belediyesi’ne biriken borçlarını ödemesi için CAS’a 1 milyon 788 bin 925 TL katkı yapıldı, borçlar için ödeme yapılmadı.
- Başsavcılık tarafından 20 Nisan 2016 tarihli görüşte; CAS Ltd’in “Özel Limited Şirket” olduğu belirtildi.
- CAS Yönetim Kurulu, başkan, başkan vekili ve yönetim kurulu üyelerine kamuda belirlenen ‘hakkı huzur ödeneği’ rakamlardan daha fazla ödeme yaptı.
- CAS Yönetim Kurulu 29 Ağustos 2016 tarihinde Başbakanın talimatı ile şirkete 50 kişi istihdam etti.
- Yönetim Kurulu kararıyla genel müdüre bazı şirket yöneticileri ve misafirlerin uçuşlarının up-grade yapılabilmesi ve giderlerin şirket tarafından karşılanması hususunda yetki verildi.
- Genel müdüre 20 bin TL ikramiye verilmesi oybirliğiyle kararlaştırıldı.
- Başsavcılık kamu kuruluşu değil dedi, Bakanlar Kurulu’nda 10 adet karar üretildi, şirkete para aktarıldı.
- Ombudsman sorularına ‘özel şirket olduğu’ gerekçesiyle yanıt verilmedi.
- CAS Genel Müdürü bakanlık ve KTHY kayyumuna yazı yazdı, “Şirketin devamı için aylık 400 bin TL’ye ihtiyaç var” dedi.
MADDE MADDE TESPİTLER…
“Tüzüğe aykırı uygulama”
Raporda, 3 Temmuz 2010’da dönemin KTHY Yönetim Kurulu’nun, Şirket’in CAS’ta bulunan hisselerini, TCM Konsolide Fonu İnkişaf Sandığı’na, 3.5 milyon TL bedel karşılığı ile devrine karar verdiği, ancak bu kararla CAS Şirket Tüzüğü’nün hisse devri ile ilgili 3.,4. ve 6. maddeleri hilafına(aykırı) uygulama yapıldığı belirlendi.
Özellikle tüzüğün 6’ncı maddesinde açıkça belirtilen “hissedarlardan herhangi birisi uygun bir fiyata herhangi bir hisseyi satmaya/satın almaya karar verirse, şirketin hissesini satmak arzusunda olduğuna dair şirkete ihbar (devretme ihbarı) verecektir ve şirket devretme ihbarından sonra 28 gün içerisinde, uygun fiyat kendisine ödendiğinde devretme ihbarından altı ay zarfında satın alma muamelesini tamamlamaya mecburdur” kuralına rağmen, devretme ihbarı sonrası 28 günlük bekleme süresine uyulmadığı ve diğer ortak tarafından rüçhan hakkının kullanılmasının beklenmediği de ifade edildi.
“Karar alındı, ödeme yapıldı, devir gerçekleşmedi”
Başbakanlık Denetleme Kurulu, Bakanlar Kurulu’nun 5 Temmuz 2010 ve K-312-2010 sayılı kararı ile onaylanan hisse alımıyla ilgili olarak Maliye Bakanlığı’nca KTHY hesabına 3,5 milyon TL avans ödemesi yapıldığını ancak hisse devrinin gerçekleştirilmediğini tespit etti.
“Cantaş, taahhüt ile hisseleri devraldı”
Raporda, KTHY’nin tasfiyesi ile CAS hisselerinin yönetiminin Resmi Kabz Memurluğu ve Şirketler Mukayyitlik Dairesi (Tasfiye Halindeki KTHY) tarafından temsil edilmeye başlanması sonrasında, Güvenç Cantaş’ın, 24 Temmuz 2014’te “emaneter tarafından taahhütname” imzaladığı belirtildi.
Bu taahhütname ile Cantaş’ın CAS nezdinde HAVAŞ’a ait olan hisseleri, Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı’nın “göstereceği herhangi bir şirkete ve/veya kişiye, ve/veya kuruma, herhangi bir bedel ve/veya her ne ad altında olursa olsun, herhangi bir ücret talep etmeden en kısa sürede devretme” taahhüdü ile, Bakanlığın emaneteri olarak devraldığı belirtildi.
“İş ihtiyacına göre gerekli personelin göreve çağrılması kararlaştırıldı”
Bakanlar Kurulu’nun 10 Eylül 2014 tarihli kararıyla “Başlangıç olarak, iş ihtiyacına göre gerekli personelin göreve çağrılmasına; geriye kalan personelin işsizlik ödenekleri ile asgari ücret arasındaki farkın şirket tarafından ödenmesi(ne) … 29 Ağustos 2014 tarihinden itibaren işsizlik ödeneği almak maksadı ile ilişki kesme belgesi alacak personelin şirketle ilgili haklarına halel gelmeyeceği hususunda, sendika ile protokol imzalayan ilgili bakanlığın görev üstlenmesi…”ne karar verildiği raporda ifade edildi.
“83 kişiden 76’sı yeniden işe alındı”
Başbakanlık Denetleme Kurulu raporunda; 26 Eylül 2014 tarihinde, CAS Ltd. Ortaklar Kurulu toplantısında, hissedar Güvenç Cantaş ve “Tasfiye Halindeki KTHY Ltd. Şirketi Kayyumu” imzalarıyla alınan kararla, “Şirket ile ilişiği kesilen ve Şirket tarafından “1.9.2014-3.9.2014 tarihleri arasında açılan münhal ilanına müracaat eden 83 kişiden 76 kişinin tekrardan işe alınmasına ve geriye kalan 7 kişiye ilk ihtiyaç duyulduğu anda işe alınmalarına kadar her ay 500 TL ödenek verilmesine” karar verildiği belirtildi.
“Teminat mektubu serbest bırakıldı”
Yapılan incelemede; Bakanlar Kurulu’nun, 29.06.2016 tarih ve H(K-I)386-2016 numaralı kararıyla, “Atlas Jet’in CAS ile yapmış olduğu 22.6.2016 tarihli sözleşmeyi dikkate alarak, ayrıca Atlas Jet’in Lefkoşa Kaza Mahkemesi’nde ikame ettiği davayı geri çekmesi kaydı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı nezdindeki teminat mektubunun serbest bırakılmasını” onayladığı kaydedildi.
2016’da Başsavcılık görüşü: “CAS, özel limited şirket”
Raporda, Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı’nın yazıları üzerine, Başsavcılık tarafından 20 Nisan 2016 tarihinde verilen görüş de paylaşıldı.
3 madde altında yer alan Başsavcılık görüşünde, CAS Ltd’in “Özel Limited Şirket” olduğu belirtildi.
Başsavcılığın verdiği görüş şöyleydi:
a) “CAS Ltd.’in Fasıl 113 Şirketler Yasası altında M.Ş 12102 numara altında kurulmuş, hisseleri ile mahdut mesuliyetli Özel Limited Şirket” olduğunun ve “Konu Şirketin hissedarlarının, tasfiye halindeki KTHY ile Güvenç Cantaş isimli kişi” olduğunun belirtildiği,
b) “konu Şirketin yapısı dikkate alındığında Devlete bağlı katma bütçeli ve döner sermayeli bir kuruluş veya kamu iktisadi teşebbüsü veya özel yasa ile oluşturulan kurum veya kuruluş olmadığı veya yönetiminin Devlet tarafından atanmadığı görülmektedir. Şirketin Ana Sözleşmesi ve Tüzüğü incelendiğinde ve/veya tarafımıza gönderilen belgeler incelendiğinde, Devletten yasal bir mevzuat gereği katkı alan bir kurum veya kuruluş olmadığı anlaşılmaktadır”
c) “Tüm yukarıdaki hususlar incelendiğinde, konu Şirketin idari koordinasyon yönünden Başbakanlık ve bakanlıklara bağlı kurum veya kuruluş kapsamına alınmasını gerektirecek bir yapıya ve statüye sahip olmadığı” sonucuna varıldı.
"Kamuya belirlenen ödenekten fazla ödeme yapıldı, özel şirket kanaatiyle adım atıldığı izlenimi yaratıldı"
CAS Yönetim Kurulu tarafından 10 Ağustos 2016 tarihinde alınan karar ile başkan, başkan vekili ve yönetim kurulu üyelerine verilen ‘hakkı huzur ödeneğinin’ kamu için 12 Mayıs 2016’da Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen rakamlardan fazla olduğu belirtildi.
Raporda, alınan karar sonrası yapılan ödemenin CAS’ın özel bir şirket olduğu kanaatiyle hayata geçtiği izlenimi yaratıldığı da belirtildi.
“Başbakan’ın talimatı ile 50 kişi istihdam edildi”
Başbakanlık Denetleme Kurulu tarafından tamamlanan raporda; CAS Yönetim Kurulu’nun 29 Ağustos 2016 tarihinde oy birliğiyle aldığı kararda, Atlas şirketine hizmet verebilmek için dönemin Başbakanın talimatı ve görüşü ile şirkete 50 kişinin istihdam edildiği kaydedildi.
Aynı kararda; yeni alınan personelin aylık ve özlük haklarının ödenmesinin şirkete ek bir külfet getirdiği, o dönem itibarı ile gelir gider dengesinin mevcut olduğuna yer verildi.
Bir yanda ek külfet bildirimi, bir yanda giderlerin şirket tarafından karşılanması kararı…
Raporun 10. maddesinde; 29 Ağustos 2016 tarihli Yönetim Kurulu kararında, yeni istihdamlarla şirkete ek külfet getirildiği bildirildiği ancak 1 ay sonra Yönetim Kurulu kararıyla, “Şirket yöneticileri ile şirketimizin misafirleri, devlet kademelerinde önemli mevkilerde bulunan kişiler ile ticari, içtimai ve/veya iş ilişkisi içinde olduğumuz kurum/kuruluş temsilcileri ile Genel Müdür’ün uygun göreceği kişilere uçuşlarında uçuşlarının up-grade yapılabilmesi ve giderlerin şirket tarafından karşılanması hususunda Genel Müdüre yetki verilmesine oy birliğiyle” karar verildiği ve bu bağlamda uygulamalar yapıldığı belirlendi.
“Ödenek donduruldu dendi, oybirliğiyle verildi”
Raporda, öne çıkan diğer nokta ise 29 Ağustos 2016 tarihli Yönetim Kurulu kararında, yeni istihdamlarla şirkete ek külfet getirildiği bildirilmesi, “Yönetim Kurulu başkan ve üyelerinin aldığı ödenek şirket mali yönden iyi bir duruma gelene kadar dondurulmuştur” denilmesine karşın, Eylül 2016-2017 dönemi hak edişlerinin yıllık peşin olarak ödenmesine oy birliğiyle karar” verildiği ifade edildi.
Ayrıca, henüz yapılmayan, dolayısıyla kimlerin katılıp kimlerin katılmayacağı, konusunun henüz netleşmediği toplantılar için ‘hakkı huzur ödemesi’ yapılmasına karar verildiğine dikkat çekildi.
“Genel Müdüre 20 bin TL ikramiye”
Öte yandan 29 Ağustos 2016’da CAS Yönetim Kurulu kararında, yeni istihdamlarla şirkete ek külfet getirildiği bildirilmesine karşın, 14 Nisan 2017 tarihindeki CAS Yönetim Kurulu toplantısında iki farklı konu ile ilgili hayret ve başarı gösterdiği ifade edilen kurum genel müdürüne 20 bin TL ikramiye verilmesi oybirliğiyle kararlaştırıldı.
Genel müdürün, şirketin tüm ekipmanları ile Değirmenlik Belediyesi’ne birikmiş olan borçların devletten katkı temin edilerek ödenmesi için Bakanlar Kurulu kararı çıkartılması İLE Ercan İşletmecisi T&T Ltd.’in terminal binası ofisleri ile Apron Teknik ve Apron Şefliği binalarının elektrikleri kesmesi sonucu hizmetlerin aksamadan yürütülebilmesi için tedbir alarak Harekat Merkezi ile operasyon ekipmanlarının Genel Müdürlüğe taşınmasında önemli rol oynadığı kaydedildi.
“Değirmenlik Belediyesi’ne borcun ödenmesi için B. Kurulu katkı yaptı, CAS ödemeyi yapmadı”
Ayrıca yapılan incelemede; 4 Nisan 2017 tarihli Bakanlar Kurulu kararıyla Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı 2017 Mali Yılı Bütçesi altındaki “Hizmet Sektörüne Yapılan Transferler” kaleminden CAS’a yapılan KDV dahil toplam 1 milyon 788 bin 925TL katkının Değirmenlik Belediyesi’ne birikmiş olan borcun ödenmesi için verilmiş olduğu ancak bu ödemenin CAS tarafından belediyeye yapılmadığı da ortaya çıktı.
“Başsavcılık kamu kuruluşu değil dedi, Bakanlar Kurulu’nda 10 adet karar üretildi, şirkete para aktarıldı”
Raporda; Başsavcılık tarafından verilen 20 Nisan 2016 tarihli görüşte ise CAS’ın devletten yasal mevzuat gereği katkı alan bir kurum ve kuruluş olmadığı belirtilmesine rağmen,
son dört yıl boyunca Bakanlar Kurulu’nda 10 adet karar üretildiği belirtildi.
Üretilen kararlarla; 3 milyon 148 bin 643 TL, 262 bin Euro ve 11 bin 320 doların çalışma ruhsatı ücreti, havacılık mesuliyet sigortası, ticari sigortalar, personel ve araç tanıtım kartları, personel maaşlarına katkı adı altında şirkete aktarıldığı da tespit edildi.
“Ombudsman sorularına ‘özel şirket olduğu’ gerekçesiyle yanıt verilmedi”
Raporda, dikkat çekici diğer detay ise; Başsavcılık tarafından verilen 20 Nisan 2016 tarihli görüşe dayanılarak, şirketle ilgili Ombudsman tarafından 3 Şubat 2017 tarihinde yapılan araştırma çerçevesinde sorulan sorulara, CAS’ın özel bir şirket olduğu ve idari denetime tabi bir kurum veya kuruluş olmadığı gerekçesiyle yanıt verilmemesi oldu.
Bu kararın şirket yönetimi ve dönemin Ulaştırma Bakanlığı arasında yapılan istişare sonucu verildiği de belirtildi.
CAS Genel Müdürü’nden bakanlık ve KTHY kayyumuna: “Şirketin devamı için aylık 400 bin TL’ye ihtiyaç var”
Raporda, CAS Genel Müdürü tarafından hem Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı’na hem de tasfiye halindeki KTHY kayyumuna yazılan yazılar da paylaşıldı.
Söz konusu yazıda, hizmet verilen şirketlerin, sefer azaltımı, uçuş durdurması ya da hizmet sözleşmelerini iptal etmeleri gibi sebeplerden dolayı şirketin başta maaş ödeme olmak üzere, tüm işletme giderleri konusunda acze düşeceğinden ve devlet yardımı almadan hayatiyetini devam ettiremeyeceği belirtildi.
Bu nedenle şirketin devamı için aylık 400 bin TL yardım talep ettiği, bununla ilgili yazıların ilk kez 2 Mart 2018 tarihinde yazıldığı raporda yer aldı.
“Devir talebi reddedildi”
Maliye Bakanlığı tarafından 8 Ağustos 2018’de Lefkoşa Kaza Mahkemesi’ne başvuru yapıldı, hisseler için yapılan 3.5 milyon TL ödemenin karşılığı olarak da hisselerin TCM Konsolide Fonu İnkişaf Sandığı’na devrinin talep edildiği belirtildi.
Bu talebin Lefkoşa Kaza Mahkemesi’nin 4 Ekim 2018 tarihli kararında ret ve iptal edildiği ifade edildi.
“Şirket 17 Aralık 2018’de tasfiye edildi”
Raporda, şirketin son direktörü tarafından 4 Eylül 2018 tarihli dilekçe ile tasfiye için Lefkoşa Kaza Mahkemesi’ne başvurulduğu, 17 Aralık 2018 tarihinde Mahkeme tarafından tasfiyesine karar verildiği tespit edildi.