Cenevre’deki Kıbrıs Zirvesi’nde yeni bir gelişme yaşandı. Kıbrıslı Türk lider Ersin Tatar, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres'e 6 maddelik gayrı resmi bir öneri sundu, "iki devletli çözüm" için Güvenlik Konseyi’nden açılım istedi.
Tatar’ın önerisinde iki devlet arasında “Mülkiyet, Sınır Düzenlemeleri, Avrupa Birliği ve Güvenlik” gibi konuların müzakereye açık olması da dikkat çekti.
“KKTC’nin tanınmaması” yönündeki Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararının bir anlamda geri alınmasını isteyen öneride, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’e de inisiyatif üstlenme çağrısı yapılıyor.
Basına sızdırılan öneride, iki devletin birbirini “eş zamanlı olarak tanıması” da gündeme getirildi.
Sigma’ya göre öneri Türkiye’nin “iki devletli çözüm önerisinin dayanak noktaları” olarak Ersin Tatar tarafından masaya kondu.
6 maddenin özü
1- BM Genel Sekreteri, iki taraf arasında “eşit uluslararası statü ve egemen eşitlik sağlayacak” bir karar için inisiyatif alarak, Güvenlik Konseyi bu yönde yeni bir karar çıkartmalıdır. Böyle bir çözüm, mevcut iki devlet arasında bir ortaklık kurmak için yeni bir temel oluşturacaktır.
2- İki ülkenin eşit uluslararası statüsü ve egemen eşitliği sağlandıktan sonra “karşılıklı olarak kabul edilebilir bir işbirliği anlaşması” amacıyla BM Genel Sekreteri himayesinde ve zaman sınırlı müzakere yapılabilir.
3- Müzakerelerde iki bağımsız ülkenin mülkiyet, güvenlik, sınır düzenlemeleri ve AB ile ilişkilerle ilgili gelecekteki ilişkileri üzerinde durulacaktır.
4- Bu müzakereler Türkiye, İngiltere ve Yunanistan'ın yanı sıra gerekirse gözlemci olarak AB tarafından desteklenecek.
5- Yeni sürecin sonunda iki devletin birbirini tanıması gerekecek ve 3 garantör güç bunu destekleyecek.
6- Müzakereler sonucunda varılan herhangi bir anlaşma, ayrı ayrı eş zamanlı referandumlarda oylamaya sunulacak.
‘İşbirliği anlaşması hedefli müzakere’
Kıbrıs Türk tarafının BM’ye yaptığı öneri BRT tarafından ise şöyle duyuruldu:
1-Genel Sekreterin inisiyatif alıp yeni bir Güvenlik Konseyi kararı çıkarılmasıyla birlikte iki tarafın eşit uluslararası statüsü ve eşit egemenliği garanti altına alınacak. Alınacak bu yeni karar, iki devletin iş birliğine dayalı bir ortaklık kurmasının yolunu açacak.
2- Bahse konu kararla birlikte sağlanacak eşit uluslararası statü ve eşit egemenliği sonrası, iki taraf, sonuç odaklı, zaman limitli BM nezdinde bir müzakere sürecini başlayacak. Bu müzakereler iki tarafın anlaşacağı bir iş birliği anlaşmasını hedefleyecek.
3- İki devlet arasındaki bu müzakereler AB konuları, mülkiyet, güvenlik ve sınır düzenlemeleri gibi konuları ele alıp, ilişkileri düzenleyecek.
4-Müzakereler, Türkiye, Yunanistan ve İngiltere tarafından desteklenecek, eğer ihtiyaç duyulursa, AB de gözlemci olarak katılabilecek.
5- Eğer iki devlet herhangi bir kontekste bir anlaşmaya varırsa, iki devlet bir birlerini eş zamanlı tanıyacak, Türkiye, Yunanistan ve İngiltere bunu destekleyecek.
6-Ulaşılacak olan herhangi bir anlaşma eş zamanlı şekilde referanduma gidecek.