Ülkedeki 60 yaş üstü bireylerin yaşam kalitelerini arttırma ve haklarını savunma amacıyla hazırlanan, Avrupa Birliği tarafından finanse edilen ve Yaşlı Hakları ve Ruh Sağlığı Derneği tarafından yürütülen “Yaşlı Hakları Hareketi” projesi, dün düzenlenen basın toplantısıyla tanıtıldı.
Kıbrıs Türk Ticaret Odası Salonu’nda yapılan basın toplantısında Dernek Başkanı Prof. Dr. Hatice Jenkins, Avrupa Birliği Program Destek Ofisi Bölüm Yöneticisi Michael Docherty konuşma yaptı. Yaşlı Hakları Hareketi Proje Koordinatörü Dr. Ayşe Aydındoğmuş da projeyle ilgili sunum gerçekleştirdi.
Jenkins: “Bakımevleri yetersiz sayıda ve yaşlı bakımına uygun altyapıda değil”
Dernek Başkanı Prof. Dr. Hatice Jenkins, ülkedeki yaşlı nüfusun son on yıldır hızla arttığını ancak yaşlı bakım sektörünün henüz istenilen düzeyde gelişmediğini söyledi.
Yaşlıların haklarının sık sık ihlal edildiğini belirten Jenkins, “60 yaş üstü nüfusun ihtiyaçları göz ardı ediliyor, önemsenmiyor. Büyüklerimize sevgi, saygı söylemleri lafta kalıyor, bakım hizmetlerine dönüşmüyor” dedi.
Kıbrıs’ın kuzeyinde 8 küçük bakımevi olduğu bilgisini veren Jenkins, bu bakımevlerinde 250 yaşlıya bakabildiğini ancak bakımevi ihtiyacının bu sayının katbekat üstünde olduğunu vurguladı.
“Bu sektörün önemsenmediğini, yasalar ve kurumsal altyapıların geliştirilmesiyle ilgili girişimler yapılmadığını” belirten, “Bakımevleri yetersiz sayıda ve yaşlı bakımına uygun altyapıda değil” diyen Jenkins, sektörde çalışan personel sayısının yetersiz, çalışanların geriatri alanında eğitimsiz olduğunu söyledi.
“Evde bakılan yaşlıların çoğu maddi ve manevi istismara uğruyor”
“Evde bakım hizmeti alan yaşlılarımızın da birçoğu maddi ve manevi istismara uğruyor” diyen Jenkins, Yaşlı Hakları ve Ruh Sağlığı Derneği’nin üç yıl önce, yaşlıların haklarını savunma ve onları toplumda görünür kılma hedefiyle kurulduğunu kaydetti.
Aydındoğmuş: “Hedef yaşlı bakım hizmetlerinin insan onuruna yakışır hale getirilmesi”
Yaşlı Hakları Hareketi Proje Koordinatörü Dr. Ayşe Aydındoğmuş da basın toplantısında projeyle ilgili sunum yaptı.
Aydındoğmuş, Kıbrıslı Sivil Toplum İş Başında VII Hibe Programı kapsamında finanse edilen “Yaşlı Hakları Hareketi” projesinin 11 Kasım’da başladığını, 24 ay süreceğini söyledi.
Aydındoğmuş, 60 yaş üstü bireylerin yaşam kalitelerini arttırma ve haklarını savunmak üzere hayata geçirilen projenin hedeflerini şöyle sıraladı:
“Kıbrıs'ın kuzeyinde, yaşlılara verilen bakım hizmetlerinin insan onuruna yakışır bir şekilde iyileştirilmesi için yasal ve kurumsal ortamı geliştirmek. Kitlelere erişimi artırma, hak savunuculuğunu ve hizmet sunumunu geliştirmek için derneğin kurumsal ve operasyonel kapasitesini güçlendirme.”
“Toplumda ilk kez yaşlılarla ilgili bir proje hayata geçiriliyor”
Toplumda ilk kez yaşlılarla ilgili bir projenin hayata geçirilmek üzere olduğunu kaydeden Ayşe Aydındoğmuş, yaşlı hakları konusunda bir kamuoyu kampanyasına başlayacaklarını açıkladı.
“Bakımevi yasası’nın çıkmasına katkı koyacağız”
Önümüzdeki aylarda, bakımevlerinde ve evlerde çalışan hasta bakıcılar, yaşlı bireylerin aileleri, bakımevi sahibi ve yöneticileri, Yaşlı Hakları ve Ruh Sağlığı Derneği üyelerinin bu alandaki gelişimine katkı koyma hedefinde olduklarını belirten Aydındoğmuş, sosyal güvenlik ve sağlıktan sorumlu yerel kuruluşlarla iş birliği yapmayı da hedeflediklerini belirtti.
Aydındoğmuş, Bakımevi Yasası’nın hayata geçmesinin yaşlılar için öneminin farkında olduklarını ifade ederek, proje doğrultusunda yöneticilerle iş birliği yaparak, yasanın çıkması için katkı koyacaklarını dile getirdi.
“Eğitim programları düzenlenecek”
Yaşlılara bakım veren aileler ve hasta bakıcılar için 3 günlük eğitim programı düzenleyeceklerini de açıklayan Aydındoğmuş, eğitimde, yaşlılıkta sık görülen fiziksel ve ruhsal hastalıklar, yaşlının özbakımı, iletişim gibi konulara değinileceğini aktardı.
Ayşe Aydındoğmuş, bu eğitim programının halka açık ve iki kez tekrar edilecek şekilde gerçekleştirileceğini belirtti.
Bakımevi yöneticileri için idari ve finansal bilgilerin yer aldığı 2 günlük eğitim programı düzenleneceğini, eğitimin bakımevi sahipleri/yöneticileri için idari ve finansal becerileri içereceğini söyleyen Aydındoğmuş, “Eğitim hem bu alana yatırım yapacak olanlara hem de şu anda var olan bakımevi sahiplerine yol gösterir nitelikte olacaktır. Bu eğitim programımız da tüm halka açık olarak gerçekleşecek ve 2 kez tekrar edilecek” dedi.
Toplum yaşlı ihmali ve istismarları hakkında bilinçlendirilecek
Toplumu yaşlı ihmali ve istismarları hakkında bilinçlendirmek için TV programları ve ilan panoları hazırlanacağını, uzmanlar tarafından yaşlı hakları ve yaşlı istismarları hakkında halka açık seminerler düzenleyeceklerini ifade eden Aydındoğmuş, yaşlı bakımında örnek gösterilen, yurt dışındaki bazı bakımevlerine çalışma ziyaretleri gerçekleştireceklerini, bu ziyaretlere bakımevi yöneticisi ve sahiplerini, yaşlı bakımı ve sağlığı ile ilgili yerel kurum temsilcilerini de dahil edeceklerini kaydetti.
Aydındoğmuş, yurt dışında bulunan yaşlı hakları alanında faaliyet gösteren derneklerle iş birliği protokolleri imzalayıp, onların tecrübelerinden de faydalanacaklarını söyledi.
Aydındoğmuş, “Derneğimiz günbegün büyümektedir. Hayata geçirdiğimiz Yaşlı Hakları Hareketi projesi derneğimizin kapasitesini de güçlendireceği için yaşlılarımıza ve yaşlı yakınlarına verdiğimiz destek önümüzdeki yıllarda daha da bilinçli bir şekilde artarak devam edecek” dedi.
Docherty: “ Yaşlıların karşılaştığı sorunlar Kıbrıs Türk toplumuna özgü değil… Çoğu AB üyesi devlet de aynı sorunlarla karşı karşıya”
Avrupa Birliği Program Destek Ofisi Bölüm Başkanı Michael Docherty, yaşlıların karşılaştığı sorunların Kıbrıs Türk toplumuna özgü olmadığını, AB’ye üye çoğu devletin de benzer sorunlar yaşadığını söyledi.
Kıbrıs’ın kuzeyindeki yaşlıların, bakım evlerindeki insanların ve ruh sağlığı sorunlarıyla karşı karşıya olanların hakları için ilk kez böyle bir girişim yapıldığını belirten Docherty, bakım evlerinin kalite kontrolünün yapılmasının, bundan hangi organın sorumlu olduğunun belirlenmesinin son derece önemli olduğunu söyledi.
Denetimsizliğin, personelin eğitim eksikliğinin kabul edilemez olduğunu vurgulayan Docherty, “AB ülkelerinde durumun mükemmel olduğunu söyleyemem, bildiğim kadarıyla pek çok ülkede bu sektör düşük ücret ve kötü çalışma koşullarından mustarip” dedi.
Docherty, COVID-19 pandemisinin Kıbrıs’ta ve başka ülkelerde bakım evleri üzerinde trajik bir etki yarattığına dikkat çekti.
“Projenin hemşirelik ve bakım hizmetinin kalitesine ilişkin olarak yasal ve kurumsal ortamı geliştirme amacı, Avrupa Komisyonu'nun tamamen desteklediği bir hedeftir” diyen Docherty, derneğin lobi yapmasının kapasitesini geliştirmesi için de önemli olduğunu söyledi.
“Yaşlıların dışlanması ve marjinalleştirilmesine karşı mücadele, AB'nin taahhüt ettiği bir mücadeledir” diyen Docherty, yaşlıların topluma sosyal ve ekonomik katkılarına dikkat çekti.