▶ YENİDÜZEN’in ulaştığı bazı firmalar Milyon TL’lik yatırımların heba olacağını, 250, 300 kişilik istihdamı olan 9 fabrikanın kapanmakla karşı karşıya kalacağını anlattı.
▶ Alınan kararın dünyada ve Kıbrıs’ın güneyinde olduğu gibi zamana yayılarak, kademe kademe yapılması gerektiğinin altını çizen üreticiler, 6 aylık sürede bu dönüşümün imkânsız olduğunu kaydetti.
ÜRETİCİLER İSYAN ETTİ:
● SUNEV Plastik Direktörü Suat Anıl: “Çalışanlarımız, yatırımlarımız, makinelerimiz ne olacak? Bize süre tanımaları gerekiyordu”
● Serhan Plastik Direktörü Tahir Kul: “25 Aralık’ta 62 bin Euro’ya makine aldım, 29 Aralık’ta Bakanlar Kurulu’ndan yasaklanma kararı geçti”
● Çıralı Plastik Direktörlerinden Ali Çıralı: “Amerika’yı yeniden keşfetmeye gerek yok, dünyadaki mevcut prosedür takip edilmeliydi”
Fehime ALASYA
Bakanlar Kurulu plastik torbalar ve tek kullanımlık plastiklerin kullanımını yasakladı, sektör ayaklandı.
Kapanma ile karşı karşıya kalan plastik ve ambalaj üretiminde hizmet veren fabrikalar, bu durumu ‘vizyonsuz, alelacele atılan bir adım’ olarak değerlendirdi.
Üreticiler, kademli geçiş yapmadan, süre tanınmadan, alt yapı hazırlığı olmaksızın, alternatif çözümler sunmaksızın bu dönüşüme gidilecek olmasını eleştirdi.
Yeterli süre tanınmadan alınan söz konusu karardan 9 firmanın olumsuz etkileneceği ifade edildi. YENİDÜZEN’in ulaştığı bazı firmalar Milyon TL’lik yatırımların heba olacağını, 250, 300 kişilik istihdamı olan 9 fabrikanın kapanmakla karşı karşıya kalacağını anlattı.
Serhan Plastik Direktörü Tahir Kul, 25 Aralık’ta 62 bin Euro’ya makine aldığını, 29 Aralık’ta ise Bakanlar Kurulu’ndan yasak kararının geçtiğini ifade ederken, Haspolat’ta hizmet veren SUNEV Plastik Şirketi’nin 15 Mayıs’ta ödemesini yaptığı 74 bin 500 Dolar’lık makinenin dün fabrikaya indirildiği görüldü.
Büyük zarar ettiğini anlatan işletme sahipleri, devlet ile istişare içinde, belli bir süre zarfında dönüşerek bu uygulamanın hayata geçirilmesi talebinde bulundu.
“Bu zihniyet ne oldu da birden bire çevreyi bu kadar önemser oldu?”
Çevre üzerinden yapılan tartışmalara da değinen üreticiler, “40 yıldır katı atık tesisini ayrıştırmayan, çöplük konusunda kalıcı çözüm bulamayan zihniyet ne oldu da birden bire çevreyi bu kadar önemser oldu?” diye sorarak, bu uygulamanın doğru adımlarla ve zamanında atılması gerektiğinin altını çizdi.
Güneyde 5 yılı aşan geçiş süreci…
Kıbrıs’ın güneyinde bu yıl devreye girecek olan söz konusu uygulamanın Avrupa Birliği’ndeki kurallara göre 5 yılı aşkın zamana yayılarak yapıldığını ifade eden üreticiler, bu dönüşüm için Bakanlar Kurulu’nda alınan karardaki 6 ayın yetersiz olduğunu anlattı.
“Kaos yaratmadan geçiş yapılabilir”
Piyasada kaos yaşanacağını kaydeden üreticiler, 50 mikron üstü kalın poşet üreterek tek seferlik kullanımın da önüne geçeceğine vurgu yaptı.
İlgili çevreler de ‘zaman’ vurgusu yaptı…
İlgili çevreler de ülkede saplı plastik torbalar ve tek kullanımlık plastiklerin kullanımının yasaklanmasını ‘daha geniş zamana yayarak dönüşüm yapılması gerektiği’ yönünde değerlendirmelerde bulundu. Kıbrıs Türk Sanayi Odası, kararları destekledikleri ancak farklı üretimlere geçebilmeleri için saplı plastik çanta fabrikalarına daha uzun bir süre tanınması gerektiğini belirtti.
Restorantçılar Birliği Başkanı Arif Bayraktar ise “Plastik poşet ve malzeme kısıtlaması paket servis sektörünü ortadan kaldırır” diyerek, bu adımın ‘belli bir takvim ve program çerçevesinde yapılması’ gerektiğini ifade etti.
Bahsi geçen uygulamanın altının doldurulmadığını ifade eden Melis’teki muhalif vekiller de ‘zaman gerektiği’ vurgusu yaptı.
Neler yaşanmıştı?
Ülkede plastik atıkların azaltılması için saplı plastik torbalar ve tek kullanımlık plastiklerin kullanımı yasaklanacağı Bakanlar Kurulu kararıyla Resmi Gazete’de yayımlanmış, yasaklamalarla ilgili tüzüklerin, 6 ay sonra yürürlüğe gireceği ifade edilmişti.
Çevre Koruma Dairesi, saplı plastik poşetler ve tek kullanımlık plastiklerin kullanımının yasaklanmasının ardından, ambalajların toplanıp geri dönüşümünü sağlamayı hedeflediklerini açıklamıştı.
SUNEV Plastik Direktörü Suat Anıl:
“Çalışanlarımız, yatırımlarımız, makinelerimiz ne olacak? Bize süre tanımaları gerekiyordu”
“Biz bu fikri zaten üreticiler olarak da destekliyoruz. Ama hala dünyada ‘yasak’ diye bir durum yok. Sadece 15-50 mikron arası poşetler yasaklandı. Buradaki tüzüğün amacı poşetleri biden fazla kullanımlık duruma getirmek ve daha az kullanımını sağlamak. Bize şaka yapıyorlar, 6 ay sonra yasaklanacakmış. Çalışanlarımız, yatırımlarımız, makinelerimiz ne olacak?
En az 5 yıl süre tanımaları gerekiyordu. Yanı başımızda güneyde 2015 yılında 2020 yılı için koyduğu hedefi üreticilerine açıkladı. 2020’yi ise 2023 Şubat’a uzattı. Bizde ise bireysel ve akıl mantıktan uzak kararlarla, kısa sürede bu açıklamalar, uygulama kabul edilmez.
Geri dönüşümün nasıl yapılacağı açıklanmadı, sadece yasak zihniyet ile apar topar geçirilen bir karar.
Hükümet ortakları da altının çok doldurulmadığını, çok fazla mağduriyet yaratacağı görüşündeler.
Adım adım, vizyon ile hiçbir mağduriyet yaratmadan bu yapılmalı. Hiçbir ülkede yasak yoktur.
Piyasada büyük kaos yaratılacak, hiçbir alternatif çalışma yok. İthalata bağlı pahalılık gelecek.
50 mikron üstü kalın olduğu için üretebiliriz ve bu durum zaten birden fazla kullanımlılığı teşvik edecek. 40 yıldır katı atık tesisini ayrıştırmayan, çöplük konusunda kalıcı çözüm bulamayan zihniyet ne oldu da birden bire çevreyi bu kadar önemser oldu? Bu uygulama doğru adımlarla ve zamanında atılmalı. İngiltere, 5 yıl önce bu kararını açıkladı, süre tanıdı ve 5 yılın ardından uygulamaya geçti.”
Serhan Plastik Direktörü Tahir Kul:
“25 Aralık’ta 62 bin Euro’ya makine aldım, 29 Aralık’ta Bakanlar Kurulu’ndan yasaklanma kararı geçti”
“Milyonlarca Dolar yatırımımız var, nasıl bu yönde hazırlık yapabiliriz? Makinelerimizi nasıl revize edebiliriz hiç sorulmadı. Büyük bir mağduriyet var. Güney 2015’te bu sürece başladı, 2023’e uzatıldı… Bizde ise 6 ay içinde oldubittiye getirilmeye çalışılıyor.
25 Aralık’ta 62 bin Euro’ya makine aldım, bundan devlet de haberdar, Sanayi Odası da. Bize bu önceden bildirilse neden yatırım yapalım? 29 Aralık’ta Bakanlar Kurulu’ndan yasaklanma kararı geçti.
AB’de 50 mikron üzeri, doğaya uyumlu poşet yapılıyor ve bunlar kullanılıyor. Tabak, bardak vs gibi ürünler de AB’de hala kullanılıyor.
Karar sonrası istişare yaptık, AB’de prosedürleri talep ettik, süre tanınmasını istedik. Geçen yasaya göre makinelerimizi atmamız veya kapatmamız gerek. Alternatif sunmalarını istedik, bildirilecek dendi. Bunun dışında hiçbir muhatap da bulamadık.
Yanımda 24 çalışanım var, 2014 yılında kurulduk, tüm sistemimiz son teknoloji. Her bir makinemiz binlerce Euro… Tüm bu yatırım çöpe gidecek, çalışanlarımız işsiz kalacak…”
Çıralı Plastik Direktörlerinden Ali Çıralı:
“Amerika’yı yeniden keşfetmeye gerek yok, dünyadaki mevcut prosedür takip edilmeliydi”
“Bakanlar Kurulu’ndan geçen tüzüğe göre 1 Haziran’dan itibaren tüm bu plastik kullanımını yasaklayacaklar. Süre talep ettik ama henüz netice yok. Saplı olan her poşet yasak olacak. Konfeksiyonlar, restoranlar da zor durumda kalacak.
40 çalışanım var, üretimimin yüzde %60’ı bu poşetler üzerine. Böyle bir durumda 40 çalışan sayısını 20’ye indireceğiz. Güney için de saplı belli ölçünün altında poşetler var ve kullanılıyor. Toptan yasakçı zihniyet hiçbir yerde yok. Avrupa’dan daha Avrupacı oldular. Yıllardır orada olan bir politika var ama onu almıyorlar. Amerika’yı yeniden keşfetmeye gerek yok. 3, 4 yıl, 5 yıl gibi bir süre verilir ve bu dönüşüme gidilir. Güneyde bu süre verildi ve uzatıldı bile… Bizdeki bu anlaşılmaz uygulama ile çalışma hakkında gayri ihtiyari farklı şeyler düşünmek durumunda kalıyoruz.”
Fotoğraflar: Hüseyin ÖZBARIŞCI