Fehime ALASYA
"Kapanma" süreci ile birlikte günlük vaka sayılarında azalma beklentisi öne çıktı, "kademeli açılma" konusu gündeme geldi. YENİDÜZEN’e konuşan hekimler “iyiye gidişat var demek için henüz erken olduğu” söyledi, gidişatın netleşmesi için “daha fazla tarama testi yapılması gerektiğini” vurguladı.
Pandemi Hastanesi’nde görev yapan bazı doktorlar kapanmanın hafta sonuna dek seyredecek olan vaka sayısı ve yoğun bakımdaki boş yatak kapasitesine paralel şekillenebileceği söyledi. Pandemi hekimleri gerekirse kapanmanın bir süre daha devam etmesini istedi.
Pandemi Merkezi’ndeki bazı doktorlar, bu kapanma sürecinin faydasını gördüklerini dile getirerek hastane ve otellerin rahatlamaya başladığını ifade etti. Hekimler, açılımın konuşulması için yoğun bakımda yatan hasta sayısının azalması, yoğun bakımdaki boş yatak kapasitesinin artmasıyla açılımın yeniden konuşulabileceğini işaret etti. Bu bir haftalık gidişatın da gözlemlenmesi gerektiğine vurgu yapıldı.
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı, Pandemi Hastanesi Doktoru Emre Vudalı:
“Yoğun bakımdaki boş yatak sayısı artarsa açılım konuşabiliriz, bunun için şu an erken”
Hasta sayısının bir nebze de olsa düştüğünü kaydeden Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Emre Vudalı, yoğun bakımdaki hasta sayısındaki boş yatak sayısının artması durumunda açılımın daha net konuşulabileceğine dikkat çekti.
Vudalı, şöyle devam etti:
“Kademli olarak açılıma gidilmeli. Bunu da bize önümüzdeki süreç gösterecek. Pazar gününe dek hasta sayısı daha da düşerse, yoğun bakımdaki yatak sayısı boşalırsa açılım olabilir. Kapanma ekonomik olarak da gereksiz uzatılmamalı, doğru zamanlarda açılıp kapanma olmalı. Yüksek riskli iş yerleri veya düşük riskli iş yerleri tarzında kademli açılım sağlanmalı.” dedi.
Göğüs Hastalıkları Uzmanı, Pandemi Hastanesi Doktoru Yağmur Aldağ:
“En az bir hafta daha bu süreci uzatmak ve durumu görmek gerekiyor”
Kapanmanın faydasını gördüklerini dile getiren Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Yağmur Aldağ, hastane ve otellerin rahatlamaya başladığını ifade ederek, en az bir hafta daha kapanma sürecinin uzatılarak gidişatın gözlemlenmesi gerektiğine vurgu yaptı.
Hastanedeki hasta sayılarında ciddi oranda azalma olduğunu da dile getiren Aldağ, “Kapanmayı biraz daha uzatıp, daha fazla insanı aşılayıp, taburcu edelim ve sağlık altyapısını daha da rahatlatalım.” yorumunda bulundu.
Mutant virüsten dolayı artık hastaların taburcu olma süresinin de uzadığına değinen Aldağ, bu nedenle kapanma sürecini uzatılması gerektiğini savundu.
Kapanma süreciyle ilgili de değerlendirmede bulunan Aldağ, “Önlemler bence yeterliydi, insanlar buna daha çok uyarsa bu vaka sayısı daha da düşecektir. Teması gizleme veya dışarıdaki teması kesmeme konusunda bir süre ısrarcı olundu ama bundan da vazgeçiliyor. Daha da iyi olabilmemiz için en az bir hafta daha bu süreci uzatmak ve durumu görmek gerekiyor diye düşünüyorum.” dedi.
Göğüs Hastalıkları Uzmanı Pandemi Hastanesi Doktoru Derlen Özgeç:
“Tam kapanmadan kısmi açılışa geçebilmek için test sayısının maksimuma çıkartılması gerek”
14 günün sonrasında güncel verilere göre karar verilmesi gerektiğini kaydeden Göğüs Hastalıkları Uzmanı Pandemi Hastanesi Doktoru Derlen Özgeç, tam kapanmadan kısmi açılışa geçebilmek için test sayısının maksimuma çıkartılması gerektiğinin altını çizdi. Hızlı tarama testleriyle evde olan ve semptom göstermeyen vakaların da bu dönemde kontrol altına alınması gerektiğinin önemine dikkat çeken Özgeç, şöyle devam etti;
“Vakalardaki bu düşüş açılım için yetmez, daha çok test yapılmalı. Bir hafta daha izleyip görmeli, gerçekten emniyette olduğumuzu, 21 günlük kuluçka süresindeki vakaların da yakalandığından emin olduğumuz zaman açılıma gitmeliyiz. Buradaki açılım da mutlaka kısmi olmalı” dedi.
TIP-İŞ Başkanı Ahmet Varış:
“Vaka sayısında iyiye gidiş var demek için çok erken”
Kapanma sürecinin sonlandırılması için birçok kriterin baz alınması gerektiğini anlatan TIP-İŞ Başkanı Ahmet Varış, ‘vaka sayısında iyiye gidiş var’ demek için çok erken olduğunu, hem kapanma süreci hem de sonrasının çok iyi değerlendirilmesi gerektiğini kaydetti.
Taburcu edilen hasta sayısının yeni kabul edilen hasta sayısından fazla olmasını memnuniyet verici olarak nitelendiren Varış, “1 veya 2-3 günlük veri kapanma veya açılmanın ölçüsü olamaz. Kapanıp açılmaktan ziyade tarama testlerinin çok hızlı olması, aşı çalışması süratle ilerlemeli. Ama bunlar hala oturmuş değil. Kalıcı çözümler öteleniyor. Vaka sayısı azaldı deyip açılamayız, yine kontrollü olmalı.” yorumunu yaptı.
Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği Başkanı Özlem Gürkut:
“Tarama testleri arttırılmalı, hastalık kontrol altına alınırsa kademeli açılım olmalı”
Kapanmanın epidemiyolojik veriler yeterlidir diyene kadar sürmesi gerektiğini işaret eden Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği Başkanı Özlem Gürkut, tarama testlerinin bu süreçte çok fazla olması gerektiğinin altını çizerek özellikle vakaların yaygın olduğu bölgelerde de çok sayıda test yapılması gerektiğini kaydetti.
Gürkut, “Üstelik sadece Lefkoşa ve Girne’de değil, Karpaz bölgesinde de artış olduğunu görüyoruz. Bu alanlarda çok sayıda test yapılmalı. Eğer bu testlerle hastalığın kontrol altına alındığı söyleniyorsa kademeli bir açılım olmalıdır. Bu dikkate alınmalı.” dedi.
Önlemelerin ne olduğundan çok ne kadar hayata geçirildiğinin önemli olduğuna da değinen Gürkut, “Özellikle köy yerlerinde temas sanırım hala sürüyor, bu nedenle yerel yönetimlerle il birliğine gidilip yeterli denetim şart. Halka sürekli ulaşmak gerek. İkinci doz aşılara geçildi, yine temas atabilir, yığılma olabilir, bu gibi aşamaların kontrolü çok önemli” yorumunda bulundu.
Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Fadime Tülücü:
“Belki bulaşı engelledik ama ivmeyi kırmadık”
Şu anda yapılan bu uygulamanın aktif olan vakaların bulaşını engellediğini ifade eden Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Fadime Tülücü, bulaşı azaltmak amacıyla, ivmeyi kırmak için 28 günlük bir süreye daha ihtiyaç duyulduğunu belirterek bunun uzun bir süre olduğunu kaydetti. Uzun bir kapanma taraftarı olmadığının altını çizen Tülücü, özetle şunları ifade etti: “Bulaşı azaltmak için 2 intibasyon süresine daha ihtiyacımız var. Yani bu da 2 kez daha 14 gün kapanma gerektiriyor. Yani bence serbest bırakılacak olan kesim hızlıca aşılanmalı, ülkeye gelişlerde çok sıkı karantina uygulanması gibi koşullarla gerek. Günlük taburcu sayısının günlük pozitif vaka sayısını geçmesi gerekiyor. Sağlık sistemi ve sağlık çalışanları bu sayede rahatlayacaktır. Bunu rahatlatmak gerek. 1 inkübasyon süresi uygulanan karantina mevcut pozitiflerin katlanarak vakaların pik yapmasını engeller. Ancak bu ivmenin platoda kalmasını sağlar düşmesini sağlamaz, düşmesi için 3 inkübasyon süresi karantinanın devam etmesi gerekir. Hayatı bu kadar durdurmak başka sosyoekonomik sorunlara sebep olacak, ne kadar süreceğini bilemediğimiz pandemiyi kapanarak geçiremeyeceğimiz kesin. Bu nedenle çalışan kesimin hızlıca aşılanması, iş yerlerinde maske mesafe hijyen kurallarının uyulduğuna dair sağlık üst komitesine bağlı çalışan aktif mobil denetçilerin oluşturulması, yaşlıların ve çalışmayanların dışarı çıkma yasağının devam etmesi, gece sokağa çıkma yasağının devam etmesi, yurtdışından gelenlerin aşı belgesi sorulması ve karantina uygulanması gibi uygulanabilir ve hayatı tamamen ertelemeyen kararlar üretilmelidir” dedi.
İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Sibel Siber:
“Halk sağlığı uzmanlarına kulak verilmeli”
Kapanmanın ve açılımın bilimsel verilere göre olması gerektiğini kaydeden İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Sibel Siber, birçok ülkede var olan örneklerin dikkate alınması gerektiğini kaydetti. Birçok kıstasın değerlendirilmesi gerektiğinin altını çizen Siber, “Açılım için vaka veya taburcuya göre değil, olmamalı. Bizler sadece günlük vaka sayısını biliyoruz, bunun dışındaki verilerle bu belirlenmeli. Bu tam kapanmadan önceki duruma müsait koşullarımız oluşmuşsa o zaman belki açılıma gidilebilir ama bunlar halk sağlığı uzmanları tarafından değerlendirilmeli ve bu uzmanlara kulak verilmeli.” dedi.
Sağlık Eski Bakanı Filiz Besim:
“Kapanmayı ay sonuna kadar uzatın”
Kapanma sürecinde daha çok test yapılması gerektiğine değinen Sağlık Eski Bakanı Filiz Besim, yapılan az sayıdaki testlerle ülkedeki durumun bilinmediğini kaydetti.
Besim, “İnsanların hastalanmasını ölmesini istemiyorsanız ve sağlık çalışanlarını biraz olsun düşünüyorsanız kapanmayı ay sonuna kadar uzatın.” dedi.
Dün sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımlarda kapanma konusundaki işleyiş ve açılıma değinen Beklentisinin ay sonuna kadar kapanmanın sürmesi yönünde olduğunu ifade eden Besim, paylaşımında şu ifadelere yer verdi:
“Yine uyarıyorum ay sonuna kadar kapatın, sağlık çalışanları nefes alsın. İnsanlar hastalanmasın, ölmesin. Bir sokum ekmeği ille ki bulup yaşarız ama giden canlar geri gelmeyecek. Yaşanan travmalar yıllar boyu sürecek.”