Ekonomi ve Enerji Bakanlığı Müsteşarı Şahap Aşıkoğlu:
“Akaryakıt fiyatlarında her gün ayarlama yapılması için tüzük değişikliği sunduk”
“Bakanlar Kurulu’na akaryakıt fiyatlarında 5-10 günde bir değil, her gün ayarlama yapılmasına yönelik tüzük değişikliği sunduk.”
“Zammın engellenmesi mümkün değil… Fiyat İstikrar Fonu (FİF), akaryakıt fiyatları pahalı olmasın diye neredeyse sıfırladık.”
- Akaryakıt zammının nedeni nedir?
“Akaryakıt zammının nedeni; dünya borsalardaki ham petrolün ve döviz kurunun devamlı, hızlı şekilde değişmesidir. Brent petrol değerlerini İtalya borsasından alıyoruz, KKTC Merkez Bankası kurunu dikkate alıyoruz. Yasa ve tüzük bize akaryakıt fiyatlarında her 5 ve 15 günde bir güncelleme yapmamızı emrediyor. Devlet bu rakamlar üzerine ekstra maliyet koymuyor. Bakanlar Kurulu’na akaryakıt fiyatlarında her gün ayarlama yapılmasına yönelik tüzük değişikliği sunduk. Bu durum, fiyat artışının dengede tutulmasını sağlayacak, fiyatlara günlük müdahale etme şansını sağlayacak. Salı günkü Bakanlar Kurulu’nda tüzük değişikliği talebimiz gündeme gelecek.”
- Akaryakıt zammı engellenemez mi?
“Zammın engellenmesi mümkün değil. Dünyadaki petrol kıt bir kaynak… Savaşla beraber Rusya doğalgaz, Ukrayna da petrol konusunda arz indirecek mi? Dünyada azalan şeyin fiyatı yükselir. Fiyatları günlük takip etmek ve değiştirmek zorundayız ki ithalatçı batmasın, herkes de benzin bulsun.
Fiyat İstikrar Fonu (FİF), geçmişte akaryakıt fiyatlarındaki 5-10 kuruşluk artışları karşılayabiliyordu.
Ancak fonu, akaryakıt fiyatları pahalı olmasın diye neredeyse sıfırladık. Bu nedenle de fonda fiyat artışlarını karşılayacak para yok. Ama fonu sıfırlamayıp, eski haliyle de kalmış olsa da şu andaki artışları karşılayamazdı. Dünya tarihinde şu anda içinden geçtiğimiz dönemdeki gibi ani yükselişler olmadı.”
Maliye ile Ekonomi eski bürokratlarından Erkan Okandan:
“Devlet eliyle akaryakıt fiyatı artırıldı”
“TL'nin değer kaybı ve emtianın fiyatının artmasına ilaveten devlet eliyle akaryakıt fiyatı artırıldı.”
“TL kullanımının KKTC'ye olan olumsuz etkilerini Türkiye ile görüşüp çözülmediği sürece fuel-oil maliyetlerini kendi imkanlarımızla tolere etmemiz imkansız.”
- Akaryakıt zammının nedeni nedir?
“Akaryakıt zammının 2 ana unsuru vardır. Emtianın yani ham petrolün uluslararası borsalardaki fiyatının artmasıdır. Bunu belirleyen nedenler arz ve taleptir, Rusya/Ukrayna savaşı nedeniyle arzda doğabilecek sıkıntı nedeniyle fiyatlar yükseldi.
Diğer ithal ürünlerde olduğu gibi TL'nin yabancı para birimleri karşısında çok kısa sürelerde olağanüstü değer kaybı, akaryakıt fiyatlarına yansıdı. Tüm dünyada akaryakıt ürünlerinin fiyatı artmaktadır ancak KKTC'de artış oranları diğer ülkelere göre çok daha fazladır. Hane halkının ve tüzel kişilerin satın alma gücüne göre diğer ülkelerdeki artış oranları ile satın alma gücüne göre mukayese edildiği zaman KKTC'de son 1 yılda yapılan artışların korkunç olduğu ortadadır.”
- Akaryakıt zammı engellenemez mi?
“Mevcut bütçe imkanları ve özelde Fiyat İstikrar Fonu’na bakıldığı zaman bunun matematiksel olarak engellenmesi bu aşamada mümkün görülmüyor. Çünkü fonun gelirleri aracılığıyla diğer tarım ve hayvancılık teşvikleri finanse edilirken son fiyat ayarlanmasında litre başına alınan FİF miktarı benzinlerde 30,6 kuruş artırıldı. Yani engelleme yerine TL'nin değer kaybı ve emtianın fiyatının artmasına ilaveten devlet eliyle akaryakıt fiyatı artırıldı. Sebebi Maliye’nin muhtemelen özelde tarım ve hayvancılık genelde ise kamu maliyesinin kaynak ihtiyacıdır.
Gözden kaçırılmaması gereken ve bu ülkenin yönetimine talip olan tüm partiler TL kullanımının KKTC'ye olan olumsuz etkilerini paranın anavatanı Türkiye ile görüşüp çözemediği sürece akaryakıt ve elektrik üretiminde kullandığımız fuel-oil fiyatlarına kullandığımız TL’den kaynaklanan maliyetleri kendi imkanlarımızla tolere etmemiz imkansızdır.
TL kullanımının KKTC'ye hane halklarının, reel sektörün ve nihayetinde ithal ettiğimiz enflasyon nedeniyle kamu maliyesine olumsuz etkilerini çözmeden hiçbir şey olmaz. TC'den sürekli kaynak aktarımı talebinde bulunmak ki bununda son yıllarda ne oranda gerçekleştiği ortadadır palyatif kısa süreli çözümden öteye gitmez. Para politikası olmayan ancak TL kullanımından dolayı ortaya çıkan sorunlar son yıllarda uygulanmasında sıkıntılar mali protokoller dışında kalıcı bir yasal düzenleme ile kalıcı hale getirilmelidir.”